selectie

[Romée van der Zee]

This message was distributed by the mailing list vbbn_zoem-L

De komende tijd wil ik af en toe opschrijven wat mij invalt bij het thema
selektie.Voor sommige prakties ingestelde imkers is het misschien wat te
beschouwend, maar ik hoop uiteindelijk concreet te worden en mijn mening te
geven over hoe bij ons onderzocht kan worden of selektie bij bijen en mijten
mogelijk is.

-Ik heb bij mijn kritiese opmerkingen over resistentie duidelijk gemaakt dat
voor mij aanpassing tussen bijen en varroamijten een selektiedoel voor de
langere termijn zou moeten zijn. Je moet daarbij onder ogen zien dat zo'n
gewenst evenwicht betekent dat er permanent mijten in de bijenvolken aanwezig
zullen zijn die zich ten koste van het broed zullen reproduceren. Misvormde
bijen op de vliegplank, maar voldoende gezonde bijen in de kast om te
overleven. Gebrek en dood die onvermijdelijk verbonden zijn met voortbestaan.
Niet anders dan bij mensen, de een leeft met rheuma, de ander met vul maar in,
en dood ligt in ieders leven verscholen.

-Selektie ontstaat door veranderende omstandigheden waaraan bijen zich moeten
aanpassen. Het doet er in wezen weinig toe of die druk veroorzaakt wordt door
klimaatveranderingen of door het moeten overleven in een verstedelijkte
omgeving. Als de winters lang zijn ontstaan bijen met een hevige
voorjaarsontwikkeling, als mensen dicht opelkaar wonen zoals bij ons, dan
ontstaan er zwermtrage, niet defensieve, dwz zachtaardige bijen.
Bijen gebruiken holle bomen om te wonen, maar maken ze niet. Bijen benutten
mensen om minder defensief te worden, bijen maken geen mensen, maar zetten ze
wel aan het werk. Gelukkig maar want het imkeren is een onderdeel van mijn
leven dat ik niet makkelijk zou kunnen missen.

-Natuurlijke selektie heeft ertoe geleid dat er zich zo'n 10 tot 20 miljoen
jaar sociale bijen op aarde bevinden. Binnen Europa zijn er 4 verschillende
bijenrassen ontstaan.
*De apis mellifera mellifera, de donkere bij, hoofdzakelijk voorkomend ten
noorden van de Alpen. Met name de laatste 100 jaar is deze bij door toedoen
van imkers gereduceerd tot een marginaal bestaan. Gelukkig spannen her en der
zich imkers in om de laatste volken te beschermen en te behouden.
*De apis mellifera carnica, voorkomend in de zuid oost Alpen en het
stroomgebied van de Donau. Deze heeft zich ontwikkeld tot de populaire bij in
het Duitse taalgebied. Hierbij is het treffend dat geografische grenzen hebben
plaatsgemaakt voor taalgrenzen.
*De apis mellifera ligustica, oorspronkelijk in Italie, nu vooral aan te
treffen daar waar men goed Engels spreekt.
*De apis mellifera Caucasica, een bergbij uit de Kaukasus. Toen ik begon met
imkeren hield de heer Romein nog Kaukasiers op Vlieland, en heb ik er nog een
paar jaar mee geimkerd. Maar hij is in West Europa nooit doorgebroken.

Binnen de natuurlijke selektie van bijen is de menselijke factor van dominant
belang geworden. In Europa zijn bijna geen bijenvolken meer te vinden die niet
gedomesticeerd zijn. Natuurlijke selektie is geworden tot kunstmatige selektie
van bijen door mensen. Als bijen door parasieten worden getroffen vragen
mensen zich af hoe zij dit zullen oplossen.

-Buiten Europa komen nog wel gebieden voor waar mellifera rassen zich zonder
imkerij kunnen staande houden. Met name in Afrika en Zuid en Midden Amerika,
en blijkbaar ook in delen van Canada slagen bijenvolken erin om op eigen
kracht de varroabelasting te overleven. Dit hoeft overigens niet te betekenen
dat de bijenvolken zijn aangepast, het ligt zelfs meer voor de hand te
veronderstellen dat adaptatie van mijten hierbij doorslaggevend is. Mijten
hebben meerdere generaties per jaar en behalen daarmee een snelheidsvoordeel
in het aanpassen. Er zijn inmiddels verschillende varroastammen beschreven. Er
ontstaat in eigentijds jargon voor deze verschillende varroa's een
verdringingsmarkt. En dat moeten wij niet tegengaan.

-Binnen Europa worden regelmatig bijenvolken aangetro