Jullie top 5 beste inheemse planten?

[imker Marinus]

Wees gerust Ad, er zijn nog heel veel inheemse planten welke insectenbestuiving vereisen. Algemeen gesteld hebben zij allen baat bij inheemse bestuivers zoals de zwarte bij.

De rol van honingbijen als bestuivers van de natuur moet niet overschat worden (en om het dan nog eens uit te gaan splitsen naar ondersoorten is nog een brug verder). Het is niet voor niets dat er genoeg natuurgebieden zijn waarin geen honingkasten mogen staan. Honingbijen kunnen juist een gevaar vormen voor natuurlijke populaties van andere bijensoorten en andere insecten zoals zweefvliegen. De honingbijen concureren hen weg. De flora raakt ook heus wel bestoven zonder honingbijen. Lees bijvoorbeeld eens "Een verhaal met een angel" van Dave Goulson. Ik kan het iedere imker aanraden, het geeft een wat bredere blik.

Honingbijen zijn vee, huisdieren, ze worden voornamelijk gehouden vanwege de honing en was. Niet om de natuur te bestuiven.

[A.A. Staals]

Honingbijen kunnen juist een gevaar vormen voor natuurlijke populaties van andere bijensoorten en andere insecten zoals zweefvliegen. De honingbijen concureren hen weg.
Honingbijen zijn vee, huisdieren, ze worden voornamelijk gehouden vanwege de honing en was. Niet om de natuur te bestuiven.

Kun je dit op een of andere manier waarmaken?

ad staals

[imker Marinus]

Kun je dit op een of andere manier waarmaken?
ad staals

Jazeker, ik sta niet alleen in die overtuiging. Sterker, ik heb me laten overtuigen. Lees bijvoorbeeld eens het boek dat ik aanraadde, van professor Goulson, een bioloog. Naast dat het ons veel leert over andere bijen dan de honingbij, leert het ons ook meer over ecologie en is het vermakelijk om te lezen. Dat honingbijen uit natuurgebieden geweert worden heb ik zelf ondervonden toen ik toestemming vroeg om bijen te plaatsen in een duingebied bij mij in de buurt. De ecoloog van het waterschap wilde dat niet hebben met genoemd argument. En dat komt vaker voor.

Ik geef je deze link http://www.bestuivers.nl/concurrentie. Op die site vind je samenvattingen van artikelen en voldoende informatie om de originele artikelen te vinden.

Dat ik honingbijen zie als vee is toch niet zo gek? Ze krijgen onderdak van de imker, ze worden geholpen bij het bestrijden van ongedierte waar ze last van hebben en er wordt gezorgd voor voldoende voer om de winter door te komen. Zonder al die hulp zouden bijen het een stuk lastiger hebben.

Veel leesplezier

[maartenkleijne]

Ik houd mij in deze vast aan een Duits onderzoek van jaren geleden dat concludeerde:
- bij aanwezigheid van honingbijen in de natuur volgt goede bestuiving en massale zaadzetting, de overdaad aan bloemen neemt toe en de hoeveelheid wilde bijen ook.
- als de honingbij als concurrent van de wilde bijen wordt verwijderd uit het landschap neemt de bestuiving en zaadzetting af, de hoeveelheid bloemen vermindert en na een paar jaar nemen de aantallen wilde bijen af.

[imker Marinus]

Ik houd mij in deze vast aan een Duits onderzoek van jaren geleden dat concludeerde:
- bij aanwezigheid van honingbijen in de natuur volgt goede bestuiving en massale zaadzetting, de overdaad aan bloemen neemt toe en de hoeveelheid wilde bijen ook.
- als de honingbij als concurrent van de wilde bijen wordt verwijderd uit het landschap neemt de bestuiving en zaadzetting af, de hoeveelheid bloemen vermindert en na een paar jaar nemen de aantallen wilde bijen af.

EIS Kenniscentrum insecten noemt anders voldoende artikelen op die waarschuwen. Het lijkt me ook zo klip en klaar, honingbijen en andere bijen zijn concurrenten van elkaar, ze hebben allen nectar en stuifmeel nodig. Verder graag vermelden wie de auteurs zijn en wat de titel is, zodat de waarde van het artikel in deze discussie ook door anderen gewogen kan worden.

[Dylan Elen]

Marinus

Ik denk dat men inderdaad niet moet vergeten dat er naast de honingbij nog vele andere bestuivers bestaan. Maar ik zou de impact van de bestuiving van wilde flora door honingbijen toch zeker ook niet onderschatten, zelf kan ik alvast moeilijk geloven dat het bestuivingsresultaat hetzelfde, laat staan hoger, zou zijn moesten we de honingbijen weglaten. En die concurrentie waar je het over hebt, ook die bestaat wel degelijk; al mag men dat niet zomaar extrapoleren naar eender welk biotoop: hier in Vlaanderen worden zo officieus voornamelijk enkel de kleine heidegebiedjes beschouwd als "gevoelig voor concurrentie". Bovendien heeft concurrentie tussen zwarte bijen en solitaire bijen (en andere bestuivers) hier in principe altijd bestaan, dus dat is eigenlijk historische concurrentie en dus niks nieuws onder de zon (ware het dat de bijenvolkendichtheid vroeger wellicht wel kleiner was).

Groeten,
Dylan

[imker Marinus]

Marinus

Maar ik zou de impact van de bestuiving van wilde flora door honingbijen toch zeker ook niet onderschatten, zelf kan ik alvast moeilijk geloven dat het bestuivingsresultaat hetzelfde, laat staan hoger, zou zijn moesten we de honingbijen weglaten.

Ik heb ook nooit gezegd dat het hoger zou zijn wanneer de honingbijen weggelaten worden. Zelfs hetzelfde lijkt me sterk. Maar de winst van imkeren met de zwarte bij ipv. een andere ondersoort van de honingbij? Dat is peanuts. Alleen al in Nederland zijn er meer dan 300 soorten bijen, dan zijn er ook nog eens de zweefvliegen. Bij die 300 zitten erbij die serieus bedreigd worden.

En die concurrentie waar je het over hebt, ook die bestaat wel degelijk; al mag men dat niet zomaar extrapoleren naar eender welk biotoop: hier in Vlaanderen worden zo officieus voornamelijk enkel de kleine heidegebiedjes beschouwd als "gevoelig voor concurrentie".

In Nederland is de situatie anders, Staatsbosbeheer is bijvoorbeeld streng, maar andere beheerders houden rekening met andere bijensoorten. Dat het in België op kleine schaal plaatsvindt betekent nog niet dat de situatie bij jullie goed geregeld is.

Maar in België is er inderdaad niet zoveel natuur. Dat neemt niet weg dat in je bijdrage over dit onderwerp zo de nadruk wordt gelegd op de zwarte bij, dat je wel eens het grotere geheel uit het oog verliest. Lees dat boek nou maar eens, het zal je plezieren (en je blik wat verwijden). Ook die website waar ik naar link verwijst weer door naar interessante discussie. Het gaat me hier niet alleen om de flora, maar ook om die andere bijensoorten (en dan laat ik de zweefvliegen nog buiten beschouwing). Je zou kunnen betogen dat het niet wenselijk is met de zwarte bij te imkeren omdat het een grotere concurrent is voor andere bijen (gezien het bredere spectrum aan planten dat bezocht wordt, op dat punt geloven we je dan maar). Maar dat is natuurlijk flauw, belangrijker is dat het te vergezocht is de zwarte bij te promoten omdat het zo goed zou zijn voor de flora, want je laat de andere bijensoorten buiten beschouwing. En daar kunnen ook soorten bijzitten die karakteristiek zijn voor België, daar ben je toch zo gek op, op inheemse soorten? Houd het simpel wanneer het op het promoten van je geliefde bij komt, er zijn meer dan genoeg goede redenen, maar op dit punt (zwarte bij is beter voor inheemse flora) vlieg je echt een beetje buiten de bocht (want je vergeet andere soorten en niet helder is hoe goed dit punt bewezen is).

Bovendien heeft concurrentie tussen zwarte bijen en solitaire bijen (en andere bestuivers) hier in principe altijd bestaan, dus dat is eigenlijk historische concurrentie en dus niks nieuws onder de zon (ware het dat de bijenvolkendichtheid vroeger wellicht wel kleiner was).

Je vergeet dat de concurrentie niet eerlijk meer is, doordat bijen verzorgd worden door imkers. Daarnaast was er vroeger meer natuur. Bijensoorten (en zweefvliegen) die niet door de mens gehouden worden hebben het dus zwaarder want er is minder leefgebied voor ze (zeker geldt dat voor België, ik begrijp dat Belgische natuurliefhebbers nogal eens naar Nederland komen omdat hier toch wat meer te zien is).

Vriendelijke groet,

[imker Marinus]

Ha Dylan,

Ik heb nog eens nagedacht over hoe ik mijn punt beter kan maken.

Een zwarte bij draagt immers meer bij aan het behoud van inheemse flora, imkeren met de zwarte bij levert dus vanuit het perspectief van natuurbehoud dubbele winst op

De rol van de zwarte bij bij het behoud van inheemse flora lijkt me te verwaarlozen. Bestuiving van die flora is nooit de bottle neck. Dat zit 'm vaak meer in zaken als vernatting of juist verdroging van het habitat, een teveel aan voedingsstoffen of een tekort daaraan, verandering van het klimaat. Daarnaast ben ik er van overtuigd dat, aangenomen dat je gelijk hebt en de zwarte bij inderdaad een grotere diversiteit aan plantensoorten bezoekt, er niet meer geïmkerd mocht worden met zwarte bijen, de ontstane leemte in bestuiving opgevuld zou worden door de meer dan 300 andere bijensoorten en de zweefvliegen.

Daarnaast zou je kunnen betogen dat de zwarte bij minder ruimte laat voor andere bijensoorten en in dat opzicht negatief is voor natuurbehoud. Dat maakt dat ik, mocht ik de soort onder positieve aandacht willen brengen, dat punt met rust zou laten.

De waarde van honingbijen in de bestuiving van landbouwgewassen is enorm, maar voor de natuur valt het wel mee. Dat is in ieder geval de gedachte van biologen en ecologen. Ook heb ik nog nooit een florist horen klagen over gebrek aan bestuiving door de honingbij waardoor de een of andere plantensoort in gevaar komt.

[Dylan Elen]

Ik heb ook nooit gezegd dat het hoger zou zijn wanneer de honingbijen weggelaten worden. Zelfs hetzelfde lijkt me sterk. Maar de winst van imkeren met de zwarte bij ipv. een andere ondersoort van de honingbij? Dat is peanuts. Alleen al in Nederland zijn er meer dan 300 soorten bijen, dan zijn er ook nog eens de zweefvliegen. Bij die 300 zitten erbij die serieus bedreigd worden.

Nogmaals, uit pollenanalyses van honing van zwarte bijen en andere bijenrassen op dezelfde stand is gebleken dat de honing van de zwarte bij een veel uitgebreider pollenspectrum van inheemse flora bevatte dan die van de andere rassen. Natuurlijk kan men dit ook omdraaien: zou men dezelfde test doen in Slovenië, dan zou daar de carnica als winnaar uit de bus (moeten) komen. Op zich is dit vrij logisch daar de inheemse ondersoort telkens evolutionair ontwikkeld is met haar eigen lokale plantengemeenschappen. Voor de inheemse flora is er dus wel degelijk winst, in die zin dat ze een bestuiver rijker zijn, als men imkert met de inheemse ondersoort, de grootte van die winst laat ik in het midden.

Maar dat is natuurlijk flauw, belangrijker is dat het te vergezocht is de zwarte bij te promoten omdat het zo goed zou zijn voor de flora, want je laat de andere bijensoorten buiten beschouwing. En daar kunnen ook soorten bijzitten die karakteristiek zijn voor België, daar ben je toch zo gek op, op inheemse soorten?

Inheemse soorten verdienen inderdaad mijn voorkeur en ze hebben allemaal het recht om beschermd te worden moest dat nodig zijn. Maar ook hier moet ik gewoon in herhaling vallen: ik zeg zeker niet dat dat hét argument is om met de zwarte bij aan de slag te gaan, het is gewoon een leuke bijkomstigheid welke nu eenmaal niet te ontkennen valt (zie vorige opmerking). Andere bijensoorten buiten beschouwing gelaten - uiteraard, niet dat ze geen bestaansrecht hebben, integendeel, maar ik heb hier altijd gedoeld op het type "bijenras" waarmee men imkert - is het dus bij ons voor de inheemse flora beter om te imkeren met de zwarte bij in plaats van met carnica, buckfast, ligustica, ...

De rol van de zwarte bij bij het behoud van inheemse flora lijkt me miniem. Bestuiving van die flora is nooit de bottle neck. Dat zit 'm vaak meer in zaken als vernatting of juist verdroging van het habitat, een teveel aan voedingsstoffen of een tekort daaraan, verandering van het klimaat. Daarnaast ben ik er van overtuigd dat, aangenomen dat je gelijk hebt en de zwarte bij inderdaad een grotere diversiteit aan plantensoorten bezoekt, er niet meer geïmkerd mocht worden met zwarte bijen, de ontstane leemte in bestuiving opgevuld zou worden door de meer dan 300 andere bijensoorten en de zweefvliegen.

Die leemte zou mettertijd inderdaad opgevuld geraken door andere bestuivers, althans door generalisten; want van een specialist als de heggenrankbij moet men niet gaan verwachten dat ze plots op streepzaad gaat vliegen bij wijze van spreken. Die "overtuiging" is dus niet meer of niet minder dan gewoon alweer een natuurlijk proces.

Daarnaast zou je kunnen betogen dat de zwarte bij minder ruimte laat voor andere bijensoorten en in dat opzicht negatief is voor natuurbehoud. Dat maakt dat ik, mocht ik de soort onder positieve aandacht willen brengen, dat punt met rust zou laten.

Men zou ook kunnen betogen dat de Homo sapiens sapiens negatief is voor natuurbehoud, ondanks dat daar een waarheid in zit heb ik nog niemand horen oproepen tot de uitroeiing van onze eigen soort om die reden (en voor de duidelijkheid: niemand hoeft die oproep te lanceren). De zwarte bij is hier inheems en verdient hier dus haar plaats in het ecosysteem, dat zij hier dan concurreert met andere (inheemse) bijensoorten is een volstrekt natuurlijk proces (waarmee ik niet wil zeggen dat we alles maar zijn gang moeten laten gaan, zo is het goed dat het voorkomen van solitaire bijen gemonitord wordt). Dat de concurrentie vroeger anders was omdat er toen meer natuur was, daar ben ik het mee eens en dat is dan ook een belangrijk werkpunt. Maar ikzelf kan alleszins heel moeilijk inschatten hoe zwaar je de factor "honingbijen verzorgd door imkers" nu anno 2015 nog mag laten meetellen, de imkerij bestaat immers al honderden jaren dus zou ik eerder vermoeden dat de impact daarvan toch al grotendeels verwerkt zou moeten zijn.

De waarde van honingbijen in de bestuiving van landbouwgewassen is enorm, maar voor de natuur valt het wel mee. Dat is in ieder geval de gedachte van biologen en ecologen.

"Voor de natuur valt het wel mee," zijn er dan al studies uitgevoerd waarbij men een stuk natuur - laat ons stellen een gebied van 500 x 500 m waarin populaties solitaire bijen (en andere bestuivers) gekend zijn - afschermde met vliegengaas om nadien eens te controleren hoe de bestuiving op dat stuk verlopen was in vergelijking met andere stukken waar honingbijen wel toegang toe hadden? Als honingbijen "goud" waard zijn in de teelt van landbouwgewassen, waarom zouden ze dan op zijn minst niet een belangrijke aanvulling zijn op het scala andere bestuivers voor de natuur? Tot slot zal ik voor de duidelijkheid nog maar eens vermelden dat de honingbij (zwarte bij) voor mij niet meer waard is dan zandbijen, klokjesbijen, bloedbijen, tuinhommels, ... vooraleer iemand het idee krijgt me dat etiket nog op te plakken ook.

Groeten,
Dylan

PS: De volgende reactie mag wel weer een keer over de top 5 beste inheemse planten gaan

[imker Marinus]

Nogmaals, uit pollenanalyses van honing van zwarte bijen en andere bijenrassen op dezelfde stand is gebleken dat de honing van de zwarte bij een veel uitgebreider pollenspectrum van inheemse flora bevatte dan die van de andere rassen. Natuurlijk kan men dit ook omdraaien: zou men dezelfde test doen in Slovenië, dan zou daar de carnica als winnaar uit de bus (moeten) komen. Op zich is dit vrij logisch daar de inheemse ondersoort telkens evolutionair ontwikkeld is met haar eigen lokale plantengemeenschappen. Voor de inheemse flora is er dus wel degelijk winst, in die zin dat ze een bestuiver rijker zijn, als men imkert met de inheemse ondersoort, de grootte van die winst laat ik in het midden.

Graag een verwijzing naar een artikel, dat is wel zo aardig en netjes wanneer je zoiets roept. Maar ik kan me er iets bij voorstellen. Al kun je je afvragen of het nature of nurture is, de voorkeur. Zie er graag iets wetenschappelijk verantwoords over. Heb je dat? Vast wel, ik lees het graag.

Inheemse soorten verdienen inderdaad mijn voorkeur en ze hebben allemaal het recht om beschermd te worden moest dat nodig zijn. Maar ook hier moet ik gewoon in herhaling vallen: ik zeg zeker niet dat dat hét argument is om met de zwarte bij aan de slag te gaan, het is gewoon een leuke bijkomstigheid welke nu eenmaal niet te ontkennen valt (zie vorige opmerking). Andere bijensoorten buiten beschouwing gelaten - uiteraard, niet dat ze geen bestaansrecht hebben, integendeel, maar ik heb hier altijd gedoeld op het type "bijenras" waarmee men imkert - is het dus bij ons voor de inheemse flora beter om te imkeren met de zwarte bij in plaats van met carnica, buckfast, ligustica, ...

Letterlijk waren uw woorden:

Een zwarte bij draagt immers meer bij aan het behoud van inheemse flora, imkeren met de zwarte bij levert dus vanuit het perspectief van natuurbehoud dubbele winst op.

Die opmerking is niet correct. Wat winst voor de flora (ok), maar verlies voor de bijenfauna en zweefvliegenfauna. Kortom de winst en verliesrekening voor natuurbehoud wordt niet goed opgesteld!!! Zo helder?

De rol van de zwarte bij bij het behoud van inheemse flora lijkt me miniem. Bestuiving van die flora is nooit de bottle neck. Dat zit 'm vaak meer in zaken als vernatting of juist verdroging van het habitat, een teveel aan voedingsstoffen of een tekort daaraan, verandering van het klimaat. Daarnaast ben ik er van overtuigd dat, aangenomen dat je gelijk hebt en de zwarte bij inderdaad een grotere diversiteit aan plantensoorten bezoekt, er niet meer geïmkerd mocht worden met zwarte bijen, de ontstane leemte in bestuiving opgevuld zou worden door de meer dan 300 andere bijensoorten en de zweefvliegen.

Die leemte zou mettertijd inderdaad opgevuld geraken door andere bestuivers, althans door generalisten; want van een specialist als de heggenrankbij moet men niet gaan verwachten dat ze plots op streepzaad gaat vliegen bij wijze van spreken. Die "overtuiging" is dus niet meer of niet minder dan gewoon alweer een natuurlijk proces.

Maar het doet niets af aan het feit dat ik nog nooit van een florist gehoord heb dat het ontbreken van de bestuiving door de zwarte honingbij de oorzaak is van het verdwijnen van soorten. Daar zijn veel belangrijkere factoren voor, ik heb ze aangehaald. En wat betreft "mettertijd", ga er maar vanuit dat dat binnen het seizoen is.

Men zou ook kunnen betogen dat de Homo sapiens sapiens negatief is voor natuurbehoud, ondanks dat daar een waarheid in zit heb ik nog niemand horen oproepen tot de uitroeiing van onze eigen soort om die reden (en voor de duidelijkheid: niemand hoeft die oproep te lanceren). De zwarte bij is hier inheems en verdient hier dus haar plaats in het ecosysteem, dat zij hier dan concurreert met andere (inheemse) bijensoorten is een volstrekt natuurlijk proces (waarmee ik niet wil zeggen dat we alles maar zijn gang moeten laten gaan, zo is het goed dat het voorkomen van solitaire bijen gemonitord wordt). Dat de concurrentie vroeger anders was omdat er toen meer natuur was, daar ben ik het mee eens en dat is dan ook een belangrijk werkpunt. Maar ikzelf kan alleszins heel moeilijk inschatten hoe zwaar je de factor "honingbijen verzorgd door imkers" nu anno 2015 nog mag laten meetellen, de imkerij bestaat immers al honderden jaren dus zou ik eerder vermoeden dat de impact daarvan toch al grotendeels verwerkt zou moeten zijn.

Hier raak ik de draad kwijt. Ik probeer je voorbeeld te projecteren op wat ik je duidelijk probeer te maken, maar dat lukt me niet zo goed. Ik roep in ieder geval niet op tot het uitroeien van de zwarte bij (ik vind het leuk dat er mensen zijn die zich er sterk voor maken en zelf lijkt het me ook leuk eens een volkje aan te schaffen). De zwarte bij verdient zeker haar plaats. Maar over de honingbij zijn minder zorgen nodig dan voor al die andere soorten. Gelukkig is dat ook doorgedrongen (in Nederland althans) tot terreinbeheerders zoals bijvoorbeeld Staatsbosbeheer.

De waarde van honingbijen in de bestuiving van landbouwgewassen is enorm, maar voor de natuur valt het wel mee. Dat is in ieder geval de gedachte van biologen en ecologen.

zijn er dan al studies uitgevoerd waarbij men een stuk natuur - laat ons stellen een gebied van 500 x 500 m waarin populaties solitaire bijen (en andere bestuivers) gekend zijn - afschermde met vliegengaas om nadien eens te controleren hoe de bestuiving op dat stuk verlopen was in vergelijking met andere stukken waar honingbijen wel toegang toe hadden? Als honingbijen "goud" waard zijn in de teelt van landbouwgewassen, waarom zouden ze dan op zijn minst niet een belangrijke aanvulling zijn op het scala andere bestuivers voor de natuur? Tot slot zal ik voor de duidelijkheid nog maar eens vermelden dat de honingbij (zwarte bij) voor mij niet meer waard is dan zandbijen, klokjesbijen, bloedbijen, tuinhommels, ... vooraleer iemand het idee krijgt me dat etiket nog op te plakken ook.

Lees dit eens: http://www.bestuivers.nl/Belang/In-natuurgebieden. Ik roep niet zomaar wat. Om u te prikkelen de site te bezoeken geef ik een tekst die ik vond op de website die is gelanceerd door EIS Kenniscentrum, onderdeel van Naturalis Biodiversity Center:

Of het nu wilde planten in de natuur zijn, voedselgewassen of sierplanten in de tuin: de meeste hiervan zijn voor hun vrucht- en zaadvorming aangewezen op insecten. En dat zijn zeker niet alleen honingbijen: wilde bestuivers, zoals wilde bijen en zweefvliegen zijn minstens zo belangrijk en in veel gevallen zelfs belangrijker. Op onderstaande pagina's is recente kennis hierover samengevat.

PS: De volgende reactie mag wel weer een keer over de top 5 beste inheemse planten gaan

[/quote]

Het lijkt me aardig een einde aan de discussie brengen, maar helemaal het idee dat ik u bereikt heb, heb ik nog niet. Ik hoop dat deze bijdrage een stap in die richting is.

Ik wens je in ieder geval verder een fijne dag.

Vriendelijke groet,