Uitsterven van de honingbij in Belgie

[H.S. Kok]

Een bericht van Hugo Thone op bijeen geplaatst.

Onderstaand bericht verscheen in De Morgen van 18 dec 03
en in De Standard

Hoe lang zoemen Belgische bijtjes nog?
Het gaat niet goed met de honingbijen in ons land. Volgens professor
Frans Jacobs van de vakgroep microbiologie aan de Universiteit Gent
daalde het aantal bijen vorig jaar met 40 procent. "Als er niets
ondernomen wordt, is het binnenkort gedaan met de honingbij. Jammer,
want bijen hebben een grote economische waarde en zijn een
belangrijke indicator voor de toestand van het leefmilieu."
De laatste jaren gaat het bergaf met de Belgische bijenstapel. Alleen al in de bijenstand van de Gentse universiteit gingen dertien van de twintig bijeenvolken dood. Enkel de jonge, kunstmatig verzorgde
bijenvolken overleefden, maar waren wel fel verzwakt door ziekte.
Jacobs: "Wilde bijen komen haast niet meer voor. Alleen de gekweekte
en verzorgde bijenvolken overleven. Zonder imkers zouden er geen bijen meer zijn."
"Vorige winter hebben we heel wat bijensterfte gehad", vertelt
Maurice De Waele, ondervoorzitter van de Koninklijke Vlaamse
Imkersbond. "Ik ken imkers met twintig kasten die geen enkele bij
hebben overgehouden."
De bijensterfte is vooral een gevolg van de monocultuur in de
landbouw in combinatie met het gebruik van onkruidbestrijders. In
Vlaanderen staat vooral maïs op de velden, dat qua voedingswaarde voor de bij nihil is. Bijenvolken hebben jaarlijks tot 50 kilo
stuifmeel nodig om te overleven. Imkers verplaatsen daarom geregeld
hun bijenkasten naar streken waar veel stuifmeel voorhanden is zoals
in koolzaadvelden of boomgaarden.
Maar volgens Jacobs moet ook de overheid inspanningen doen om het
bijenbestand te redden. "De overheid behandelt bijen zeer
stiefmoederlijk. Wat velen niet beseffen is dat bijen ook een
belangrijke economische waarde vervullen. Op wereldschaal komen
honingbijen na runderen op de tweede plaats inzake toegevoegde waarde
aan de voedselproductie."
Voor België komt die economische waarde volgens Jacobs op jaarbasis neer op ongeveer 500 miljoen euro. Negentig procent van de bestuiving
van bomen gebeurt immers via insecten. Honingbijen nemen daarvan 80
procent voor hun rekening. "Zonder bestuiving heb je simpelweg geen
appel. Maar omdat het om indirecte waarde gaat, schieten ze hier nog
niet wakker. In Italië berekenden ze dat de opbrengst van hun bijen
vergelijkbaar is met die van het Fiat-concern."
Bijen zijn ook de perfecte waardemeter voor de toestand van het
leefmilieu. Bij vervuiling kunnen bijenkorven op verschillende
afstanden van de vervuilingsbron worden geplaatst om aan de hand van
het stuifmeel na te gaan welke flora er in het gebied overleeft, een
techniek die al gebruikt is na de kernramp in Tsjernobyl.

Economische waarde honingbijen in België geschat op 500 miljoen euro Om de bijenpopulatie enigszins op peil te houden, startte het
informatiecentrum voor bijenteelt aan de Gentse universiteit een
affichecampagne. Die moet lokale overheden overtuigen om bij de
aanplanting van openbaar groen veel stuifmeelrijke planten te
voorzien. Een laan met linden is bijvoorbeeld een pak
bijvriendelijker dan een laan met berken. Jacobs: "Als we nu niets
ondernemen is het binnenkort gedaan met de bijen."
Vandaag ontvangt Vlaams minister van Leefmilieu Ludo Sannen (Groen!)
een delegatie van de Belgische imkerverenigingen om het probleem aan
te kaarten.

Thomas Dierckens

[DaanL]

En dit stond in de AGRI HOLLAND

Dalende bijenpopulatie bedreiging voor Vlaamse landbouw
Volgens professor Frans Jacobs, verbonden aan het laboratorium voor zoöfysiologie, zijn er in Vlaanderen nauwelijks wilde bijen meer te vinden als gevolg van de monocultuur in de landbouw. Bijen zijn enorm belangrijk voor de bestuiving van wilde flora en van allerle land- en tuinbouwgewassen. Naast de invloed die de afname van de bijenpopulatie heeft op de biodiversiteit kan het ook grote gevolgen hebben voor de landbouweconomie. Jacobs klasseert het indirecte economische belang van de bij voor Vlaanderen direct na de koe, het varken en de kip.
Doordat de binnen de Vlaamse landbouw veel maïs wordt geteeld en onkruiden zorgvuldig worden geweerd is het aanbod van planten met stuifmeel met voedingswaarde voor de bijen sterk verminderd. In 2002 en 2003 blijkt ook de bijenpopulatie van professionele imkers met 40% afgenomen. Europa werd in de herfst van 2002 en het voorjaar van 2003 getroffen door massale bijensterfte. De Gentse wetenschapper pleit voor meer aandacht van de overheid voor de belangen van de bijen en imkers. Zo kunnen gemeenten in plaats van berken beter linden en acacia's aanplanten omdat deze voor meer en beter stuifmeel zorgen.

Imkers worden steeds belangrijker op het moment dat wilde bijen in de verdrukking raken. België telt circa 10.000 imkers die gemiddeld 10 volken van 20.000 tot 60.000 bijen houden. De houderij is minder professioneel in vergelijking tot Zuid-Europese landen waar imkers soms 500 tot 2000 bijenvolken hebben. De honing die de Vlaamse imkers produceren blijkt echter beter dan die van ingevoerde soorten. Jacobs wijst er op dat de honing slechts moet worden gezien als een bijproduct. De belangrijkste waarde is dat de bij zorgt voor 75% van de bestuiving van gewassen. De overige 25% vindt plaats door wind en water en andere insecten.

Uit AGRIHOLLAND, 16/12/03



Met groet,

Daan Ludwig (Hoenderloo)

[kole.amj]

H.S.Kok.Daanl

Misschien moet geciteerde professor eens contact opnemen met de afdeling Fruitteelt op zijn Universiteit.
Tenminste ik meen te weten dat de Universiteit van Gent een zeer
gerenomeerde afdeling/faculteit voor fruitteelt studies heeft.
Ook meen ik te weten dat een medewerker co-redacteur is binnen de groep van wetenschappers die een boek met als titel"grondslagen van de
fruitteelt" aan het herschrijven zijn.
Het verhaal zal dan wat genuanceerder worden.Desalniettemin geeft het wel de tendens weer.Persoonlijk ben ik jaren geleden,na gesprekken
en contacten met agrarisch ondernemers,geschrokken van het lage welstandsniveauvan de belgisch "boer(in).Helaas ziet men het platteland nog steeds verarmen
en ook in Nederland ontstaat hetzelfde.En een sector die materieel
slecht "boert" heeft geen kracht om op de tafel te slaan,maar wat nog erger is ook geen middelen meer om onderzoek te laten verrichten.Daarmee bedoel ik fundamenteel onderzoek.Ook in Nederland
blijkt onderzoek alleen of bijna uitsluitend plaats te vinden op
verzoek van en betaald door aanleverende bedrijven.Echt fundamenteel
onderzoek is sporadisch.
Juist deze morgen sprak ik daarover met een gepensioneerd,maar nog steeds aktief onderzoeker.nav mijn vraag over bestuiving van
oa fruitbomen door bijen/insecten.Hij constateerde zelfs een wereldwijde desinteresse of gebrek aan onderzoek naar voedsel gewassen en in het kader van de wereldvoedsel situatie vond hij dat beangstigend.Hij gaf wel fijntjes aan dat die desinteresse al begint bij de klant van de Supermarkt.die heeft in veel gevallen geen weet
van herkomst etc van zijn voedsel.
Desalniettemin een welgemeende

Groet,
A-3