PA in honing

[henkvanderscheer]

Beste mensen,

Gisteren verscheen er een bericht in Elsevier en op het internet onder de kop: “VWA: kankerverwekkende stof in honing”. Dat bericht was gebaseerd op onderzoeksgegevens van de VWA en de bijbehorende risicoanalyse met betrekking tot de volksgezondheid. Al die gegevens zijn door de Inspecteur-Generaal van de VWA gezonden aan de ministers van LNV en VWS (en terug te vinden op de internet site van de VWA). Eén van de conclusies in de brief aan de ministers is, dat “een waarschuwing aan de consumenten niet zinvol is.”

Bij nadere bestudering van de VWA-gegevens komt het bericht van Elsevier nogal tendentieus over. De kop boven het artikel suggereert dat alle honing “besmet” is met pyrrolizidine alkaloïden (PA), maar in werkelijkheid werd in 43 van de 141 (28%) onderzochte monsters PA gevonden en in slechts 2 van die monsters was de concentratie PA onverantwoord hoog. Die bedroeg respectievelijk 212 en 365 nanogram per gram (ng/g) honing. In de andere positief bevonden monsters liep de concentratie PA uiteen van 1-69 ng/g. Alle monsters zijn in Nederland genomen, maar in verreweg de meeste gevallen is hun herkomst onbekend en kan de honing zijn geïmporteerd.

Over de risicoanalyse schrijft Elsevier dat de VWA geen nadere omschrijving wilde geven van “langdurig en overmatige consumptie”, maar dat de VWA benadrukt dat dit type consumptie waarschijnlijk zeldzaam is. Dat is een flauwe opmerking van een journalist die te lui was om zich nader te verdiepen in de gegevens op de internet site van de VWA.

Uit de risicoanalyse blijkt dat alleen personen die hun levenlang veel (>30 gram/dag) honing consumeren met hoge gehaltes PA (365 of meer µg PA / kg honing) een duidelijk verhoogd risico lopen op kanker en leverbeschadigingen. De kans dat iemand dat doet is klein (en nog het grootst bij imkers die langdurig en veel van hun eigen besmette honing eten). Geschat word dat 800 personen van de Nederlandse bevolking zouden kunnen voldoen aan de omschrijving “langdurig veel honing consumeren met een hoog gehalte PA”. Volgens de kansberekening zouden 0,2 personen uit die groep van 800 kanker kunnen krijgen. Dat is een nogal kleine kans en reden om aan de ministers te adviseren de consumenten maar niet te waarschuwen. Wel vindt de VWA de gegevens aanleiding om de ministers te verzoeken meer geld ter beschikking te stellen voor nader onderzoek naar PA in honing (en melk) in de komende jaren.

Opvallend is nog dat in de 8 monsters honing van volken die in 2006 bewust bij percelen met veel jacobskruiskruid waren geplaatst, weinig PA zijn gevonden. In 4 monsters zaten geen PA en in de andere 4 varieerde de concentratie PA van 2,2-10,1 ng/g. Die honingmonsters waren aangeleverd door PPO-Bijen.

Henk van der Scheer



http://www.vwa.nl/

[frits dalm]

Henk,
Bij Wessem is een wei waar veel jocobskruiskruid
staat, er grazen al jaren koeien en paarden
als het kruid echt zo giftig was zou er
allang geen vee meer grazen, ze eten wel het gras
tussen het kruiskruid uit.




Frits

[Oude Essink]

ze eten wel het gras tussen het kruiskruid uit.

Dus een natuurlijke afweer tegen het giftige kruid. Het gevaar zit hem niet in de aanwezigheid van het kruid in de weide; daar grazen ze gewoon omheen; het risico zit in het gemaaide en gedroogde veevoer, waar het J.Kruiskruid nog in aanwezig is.
Bijen vliegen op het kruid en halen er Nectar af. Dat het risico daarbij te verwaarlozen is, toont Henk vd Scheer aan.
hennie oes

[m.kolsters.]

Dag imkers hebben wij wel een probleem met j.kruiskruit als we de linde honing gaan slingeren(half juli)moeten we gaan in winteren,
dan pas gaat het j.kruiskruit aan het bloeien dus geen probleem voor de nederlandsehoning.
Gr.Tinus.

Tinus Kolsters
't Bakhuis

[Jaap v.Popering]

Dag imkers hebben wij wel een probleem met j.kruiskruit als we de linde honing gaan slingeren(half juli)moeten we gaan in winteren

Dag Tinus .
Er is een klein probleempje , Nederland is groter dan Oostelbeers alleen.
Wij slingeren het laatst begin tot half september, en dan gaan wij pas inwinteren , en dat is ook Nederland.

Jaap v P

[Jelte Pieter Dijkstra]

Om te beginnen. Ik heb de laatste tijd iets minder geschreven omdat drukke werkzaamheden mij hiervan weerhielden. Bij dit onderwerp wil ik mijn stem toch even laten gelden. Waarom?

Twee factoren spelen hierbij een rol: 1) zelf ben ik kankerpatient (enkele maanden geleden ontdekt en inmiddels behandeld) en 2) eet heel veel van mijn honing en ook dat van andere imkers. Dan rijst al gauw de vraag: ik zou toch niet......die kanker...hebben opgelopen door mijn eigen honing?? En mijn vaste klanten dan die ook elke dag honing eten?? Reden temeer om honing zeer zorgvuldig te onderzoeken op PA's (en andere kankerverwekkende (varroa)-bestrijdingsmiddelen).

Bijen vliegen op het kruid en halen er Nectar af. Dat het risico daarbij te verwaarlozen is, toont Henk vd Scheer aan.

Dit citaat lijkt me dan ook onjuist.
Ik heb het artikel in Elsevier niet gelezen. Mij lijkt dat meneer Van der Scheer enkel enkele nuances hier in aan wil brengen, die mij overigens zeer terecht lijken.

Het is nog steeds zo dat:

Wel vindt de VWA de gegevens aanleiding om de ministers te verzoeken meer geld ter beschikking te stellen voor nader onderzoek naar PA in honing (en melk) in de komende jaren.

wat mij dan ook een zeer goede zaak lijkt. Temeer omdat JKK een enorme opmars maakt en het areaal zal toenemen en dus meer PA's in honing in de toekomst te verwachten zijn.
Verder kan het voorkomen dat honing van bijen die in de omgeving van veel JKK zijn geplaatst heel weinig PA's vertonen. Ik heb gemerkt dat
bezoek aan JKK heel wisselend kan zijn. Ik heb ze massaal zien vliegen op deze plant, maar ook minder massaal of helemaal niet. Uitbreiding van het areaal helpt om de honingbij aan te trekken als bezoekend insect; 'het wordt interessant voor honingbijen.'

Het zou raadzaam zijn om inderdaad de herkomst vast te leggen, want dan kan niet zoals Van der Scheer terecht noemt, de onderzoeks resultaten worden afgedaan als nietszeggend voor de Nederlandse situatie.

Verder wil ik adviseren om eens honing afkomstig van andere kruiskruiden te zoeken. Bijv. Moerasandijvie. Alle kruiskruiden schijnen giftig te zijn (kijk op: http://www.jakobskruiskruid.com/). Van Moerasandijvie is in het verleden massaal (soorts)honing gewonnen. Deze honing zou dan veel PA's moeten bevatten. Deze honing zou misschien nog in het buitenland te vinden zijn? Of in de buurt van grote bagger-projecten zou een imker wellicht nog honing kunnen winnen van Moerasandijvie.

jp

[maartenkleijne]

"Temeer omdat 1 JKK een enorme opmars maakt en het areaal zal toenemen en dus meer PA's in honing in de toekomst te verwachten zijn. "

Dat valt me JP. Ik ben zelf betrokken geweets -tientallen jaren geleden- bij een campagne van 'red de JJK-vlinder'.
Inmiddels is JKK -mede daardoor- landelijk verspreid, maar op veel plaatsen waar het in de jaren 70 in opkomst was is het nu al weer op zijn retour: het is een echte pioniersplant van kale stukken.
Ook de kale wegbermen hebben in de eerste jaren na het beeindigen van het alles platspuiten veel JKK aangetrokken, maar inmiddels is ook daar veelal de pioniersfase over.
Het probleem doet zich nu hoofdzakelijk voor in overbegraasde, slecht onderhouden weilanden (paarden!), en in begrazingsprojecten op zogenaamde natuurterreinen.
Die grazers verjagen niet alleen de leeuwerikken en zeldzame planten maar trekken ook door hun kaalmakerij veel JKK aan.
Dat kan een probleem opleveren op de begraasde heidevelden waar imkers vanouds hun heidehoning weghalen. Reden temeer om begrazing te gaan verbieden: dan komen de leeuwerikken terug en kan het JKK gezeur beeindigd worden.

[Jelte Pieter Dijkstra]

Een korte reactie:

het zou kunnen dat de plant alweer over 'het ergste'' heen is.
Echter ik ben het niet met jouw visie eens Maarten. In het noorden rukt de plant op 'overal en ergens'. Ook in onbegraasde wegbermen etc. Met name de wat drogere minder productieve gebieden. Maar ook net zo goed op de wat rijkere stukken. Begraasd of onbegraasd. Wegbermen vol. Goed dat JKK-vlinder het weer zo goed doet.

jp

[maartenkleijne]

"In het noorden rukt de plant op 'overal en ergens'."

Dat klopt JP, net als in de rest van het land in de jaren 70. Met name op de klei heeft JKK er lang over gedaan.