Bladhoning.

[maartenkleijne]

Els je mag het vroeger geleerd hebben van een paar kanjers, maar anno 2003 moet je ermee leven dat je zelf een kanjer bent geworden, althans in de ogen van degenen die van jou kunnen leren. Want een echte kanjer vindt zichzelf dat natuurlijk niet.
Doet mij denken aan: ik deed eens een workshop met neurologen. De geleerde heren legden mij uit: 'wij houden ons bezig met het zenuwstelsel; het belangrijkste is dat we er nog zo goed als niets van weten; huisartsen houden zich ook wel bezig met het zenuwstelsel; die weten er ook zo goed als niets van, maar wij zijn ons daar beter van bewust; dat is het verschil tussen een neuroloog en een huisarts!'

[jpronk]

Hallo,

Een cursus over pollenanalyse is inderdaad zeer interessant.
Op zich moet het denk ik niet zo'n erg groot probleem zijn om een locatie te vinden waar je een groot aantal microscopen bij elkaar hebt. Volgens mij is het namelijk zo dat de biologie vakgroep van iedere middelbare havo/vwo school wel de beschikking heeft over minimaal twintig microscopen. Tenminste, de middelbare school waar ik op gezeten heb, beschikte hier wel over.
Misschien is er iemand op het forum die contacten heeft met één of meerdere biologie docenten (die liefst zelf ook nog bijen houden)? Dan zou het denk ik niet zo moeilijk moeten zijn om iets te kunnen regelen.
Wie weet zou het zo wat kunnen worden.

Groeten,

Joris Pronk

[Els Kleijnendorst]

Heren, dank jullie voor je lovende woorden. Maar mag mijn reactie hierop even een weekje in de koelkast? Ben nl ook bezig samen met nog enkelen een workshop te starten (verdeeld over diverse avonden) voor het maken van allerlei middelen op basis van bijenproducten en daar wil ik de organisatie eerst rond van hebben.
Verder heb ik zojuist 4 jaargangen voorgescand voor het Groentjesproject en liefhebbers hiervoor die het verder willen bewerken kunnen zich bij mij melden. Ook is daar nog een bijeenkomst as zaterdag in Wageningen én een redactievergadering de zaterdag daarop. Jullie zien, het bijenseizoen gaat bij mij volledig door. Dus als het even mag wachten .... graag.
De bladhoning discussie heeft overigens een zeer verrassende wending gekregen, maar daarover laat ik jullie nog even in spanning.
Met vriendelijke groet,
Els

[Els Kleijnendorst]

Naar aanleiding van de artikelenreeks over bladhoning bood dhr Kerkvliet aan om beide honingen te testen, te meer daar volgens hem Nederlandse bladhoning vrij uniek is. Onderstaande uitslag van zijn bevindingen ontving ik enige dagen geleden,:

• Beste Els,
  Inmiddels heb ik van jouw bladhoning en van die van José de PH, de elektrische geleiding en de optische draaiing bepaald. Ziehier de resultaten:
  
  Honing Els Kleijnendorst (A1187)
  smaak: vrij neutraal, bladhoning
  pH: 4,50
  Geleidend vermogen: 1240 microSiemens/cm
  Optische draaiing + 2,5 °
  
  Honing José Gralike (A1189)
  smaak: licht zurig, bladhoning
  pH: 4,30
  Geleidend vermogen: 1610 microSiemens/cm
  Optische draaiing + 11,4 °
  
  Beide honingen zijn volgens de letter van de wet bladhoningen. In het algemeen worden honingen met een geleidend vermogen van meer dan 800 microSiemens/cm als bladhoning beschouwd. De draaiing is bovendien positief. Heel opmerkelijk zijn de enorme hoeveelheden "bladgisten" in José's honing. Zoveel heb ik er nog niet bij elkaar gezien in honing. In de honing van Els zijn ze ook aanwezig, maar niet zoveel. In de literatuur over honinganalyse wordt nog niet vermeld dat dit type gisten in honing een indicatie is voor bladhoning. Het is echter niet typisch een Nederlands probleem, in buitenlandse honing kom je ze soms ook tegen. Maar dan gaat het toch meestal om gemengde bloemenhoning, niet om honingdauwhoning.
  Ik heb de laatste tijd veel honing uit Twente onderzocht, dit jaar zat er erg veel klaver in, maar echte bladhoningen waren er niet bij.
  Het is toch leuk om te weten dat er (vrij) zuivere bladhoning gewonnen is in Nederland dit jaar door jullie.
  
  Groeten,
  Jaap Kerkvliet

Enige reacties/opmerkingen mijnerzijds hierop:

• • Als aanvulling nog een citaat uit het Cursusboek Honingkunde:
    Honingdauw is honing die wordt gewonnen van loof- en naaldbomen. Dus deze honing is geen waldhoning, deze wordt gewonnen van de onderbegroeiing van bosbes, bramen, framboos, enz.in naald- en loofbos.
  • Toch schijnt bladhoning vaker voor te komen dan algemeen wordt aangenomen, zelf oogst ik bijna ieder jaar deze honing en in een dermate grote hoeveelheid dat er gesproken kan worden van een hoofddracht.
    Ook in Overijssel, nl. in Kampen werd er dit jaar hoogstwaarschijnlijk bladhoning gewonnen. Een van de honingmonsters die ik via het Bijenhuis ontving voor de pollenanalyse, vertoont alle kenmerken van zo'n honing. Een definitief uitsluitsel kan ik pas geven aan de hand van de draaiing vastgesteld met polarisatiefilters. Alleen de bestelde filters zijn nog niet in mijn bezit.
  • Ook vroeger werd er al gewag gemaakt van deze honingsoort. In het Maandblad voor de Bijenteelt (Groentje) van januari 1920 stond de volgende alinea:
    Bijna algemeen hier ter stede werd zeer donkere honig geoogst. Geschreven door ..... een imker uit Den Haag)
  • En tijdens Apimondia 2003 gaf dhr Gerhardt Liebig, Duitsland, een lezing over bladhoning. In Duitsland is uitgebreid onderzoek verricht naar het voorkomen en de ontwikkeling van bladluizen, in combinatie met het verloop van de temperatuurgemiddelden in dat jaar. Op deze wijze kunnen imkers op deze drachtbron anticiperen. Wellicht is zoiets ook in Nederland mogelijk, bijv. via dit forum. Want het is een honingsoort die bijzonder goed in de markt ligt en als ze er is, is ze overvloedig.

[kole.amj]

Els,

Klopt de stelling:"ZONDER NAALD-OF LOOFBOS MAAR MET BLADLUIZEN GEEN
BLADHONING"?

Vraag 2 Wat bepaald de optische draaiing? Is dat net zoiets als
links-en rechtsdraaiend melkzuur?

Groet,
A-3.

[Els Kleijnendorst]

Adri schreef:

Klopt de stelling:"ZONDER NAALD-OF LOOFBOS MAAR MET BLADLUIZEN GEEN BLADHONING"?

Lijkt mij wel, om zuivere bladhoning te winnen heb je immers een heleboel luizen nodig die over een heleboel blaadjes kunnen beschikken om aan te prikken. En die hoeveelheden tref je alleen aan op naald- en loofbomen. 't Hoeft natuurlijk geen heel bos te zijn, denk maar aan een rij Lindes langs de kant van de weg en hoe de auto's eruit zien die er onder geparkeerd staan.
Natuurlijk zitten er ook luizen op bijv. rozen, maar hiervan vind je nergens zulke grote hoeveelheden dat het voldoende nectar op zal leveren. En mochten tuin- of cultuurgewassen toch overvallen worden door een luizenplaag, dan wordt al heel snel naar de bestrijdingsmiddelen gegrepen om de plaag te beëindigen. Denk hierbij aan je eigen appel- en perenaanplant. Je kan nog zo begaan zijn met de natuur maar als een predator je broodwinning in gevaar komt, dan moet je hier wel tegen optreden. Terwijl de natuurfreak rustig de luisjes in z'n roos kan laten omdat het zo'n leuk gezicht is wanneer de mussen en mezen ze op komen peuzelen.

Wat bepaald de optische draaiing? Is dat net zoiets als links-en rechtsdraaiend melkzuur?

Eerst wil ik nogmaals stellen dat ik geen expert ben op dit gebied, heb er dus even de boeken op nageslagen. En van links- en rechtsdraaiend melkzuur heb ik al helemaal geen verstand, dat laat ik dus maar buiten beschouwing.

De optische draaiing wordt vastgesteld door gepolariseerd licht door een hoeveelheid honing heen te laten vallen. Zoals je weet bestaat honing uit diverse soorten suikers en deze mono-suikers hebben ieder voor zich een andere draaiingshoek, voor fructose is dit '“92° , glucose +52° en saccharose +66°. Maar doordat honing meerdere suikers bevat zal de gemeten draaiiing '“ afhankelijk van de honingsoort '“ hiervan afhankelijk zijn.
Florale honingen zijn overwegend linksdraaiend ('“92° + +52°), gemiddeld is dit '“10 tot '“30° .
Extra-florale honing zoals honingdauw bevat veel saccharose en is dus rechtsdraaiend, hier wordt gemiddeld 0 tot +15 aangehouden.
Wordt er in een honing een percentage van bijv. '“4 aangetroffen dan betekent dit dat een deel van de honing uit extra-florale honing bestaat.
Aangezien bijen zelden op 1 drachtbron vliegen, tenzij ze er door een imker toe worden gedwongen, komt het zelden tot de maximale waarde.

Ook is het zo dat de oorsprong nooit wordt vastgesteld aan de hand van 1 soort meting, vandaar dat Jaap Kerkvliet ook de pH waarde en het geleidend vermogen heeft vastgesteld. En nog belangrijker, natuurlijk moet ook de kleur, geur, smaak en viscositeit met de betreffende honing overeenkomen. Ook andere kenmerken, als de honing onder de microscoop wordt bekeken, moeten in meer of mindere mate aanwezig zijn. Denk hierbij aan het aantal aangetroffen pollen van een bepaalde drachtplant voordat een florale honing de bloemennaam mag voeren. Of bij bladhoning die kenmerkende vrij lange bladgisten en schimmels.

Els