bijen kunstwerk

[jpronk]

Op http://www.ijtram.amsterdam.nl staat het volgende omtrent het kunstwerk:

"Op 24 april aanstaande wordt het kunstwerk 'Voor de Bijen' feestelijk onthuld. De openingshandeling wordt verricht door wethouder Van der Horst, waarna in het bijzijn van genodigden het kunstwerk symbolisch wordt overgedragen aan stadsdeel Zeeburg.

Deze symbolische overdracht geschiedt door het aanbieden van het boek 'Voor de Bijen' door wethouder Van der Horst aan wethouder Jan Hoek van Zeeburg, met verhalen en essays over bijen, het ontstaan van het Rietlandpark en van het kunstwerk.

Kunstwerk 'Voor de Bijen'.
Het kunstwerk bestaat uit een stapeling van vier 'tafels', naast het kruispunt, met op de derde tafel bijenkasten voor een aantal bijenvolken. De stapeling verbeeldt de verschillende niveaus in de openbare ruimte, van de verdiepte halte tot de hoge dijk waar de treinen op rijden. De bijen vormen een extra verkeerslaag boven de kruising. De bijenkasten zullen door imkers worden beheerd, en in samenwerking met de stadsecoloog is een plan voor een bloemrijke groenvoorziening in de omgeving gemaakt. Het is de bedoeling dat buurtbewoners, door bij te dragen aan de plantengroei in de omgeving en daarmee aan het welzijn van mensen en bijen, zich sterker verbonden zullen gaan voelen met deze plek.


----------------------------------------------------------------------

Uit het boek 'Voor de Bijen': Barometer voor leefmilieu
door Arie Koster, lector stadsecologie bij de Hogeschool Larenstein.

Dit verhaal wordt tevens gepubliceerd in het boekje 'Voor de bijen', dat gepresenteerd wordt bij de feestelijke opening van het kunstwerk 24 april aanstaande.

Laat ik om te beginnen een misverstand wegnemen: bijen steken niet vanzelf. Een bij die steekt pleegt zelfmoord. Als we goed voor bijen zorgen, is er niets aan de hand en zijn het onze grootste bondgenoten in de strijd om het bestaan. Daar kijkt een stedeling misschien van op.

Economische noodzaak
De meeste stadsmensen kunnen zich waarschijnlijk niet voorstellen dat we zonder de hulp van honingbijen geen aspergesoep zouden kunnen eten of bij de koffie een stukje aardbeientaart nuttigen. De appels, kersen en peren op de markt zijn er dankzij de bijen. De bijdrage van honingbijen aan onze economie bedraagt minstens enkele miljarden euro's, doordat bijen, in het bijzonder in bijenkasten geteelde honingbijen, veel van onze voedselbronnen bestuiven. Een aardbei groeit pas goed uit als die is bestoven, dat wil zeggen: als het stuifmeel van de ene plant naar de andere is overgebracht. Onder natuurlijke omstandigheden, in dunbevolkte gebieden, is dat geen probleem. Er zijn, naast honingbijen, immers ook veel andere insecten die voor bestuiving kunnen zorgen. Hulp van honingbijen is vooral noodzakelijk in dichtbevolkte gebieden of in uitgestrekte tuinbouwgebieden waar zoveel voedsel moet worden geproduceerd dat dit voor natuurlijke bestuivers vrijwel onmogelijk is. Dit geeft vaak aanleiding tot conflicten met fanatieke natuurbeschermers die menen dat wilde bijen deze planten moeten bestuiven. In de meeste tuinbouwgebieden van West-Europa is een economisch verantwoorde productie echter onmogelijk zonder geteelde honingbijen. Natuurlijke, wilde bestuivers kennen grote schommelingen: in het ene jaar kunnen ze massaal aanwezig zijn, terwijl ze in het andere jaar kunnen ontbreken. Het zal iedereen duidelijk zijn dat dit geen basis is voor een economisch gezonde productiewijze. Een teler die het daarvan moet hebben zal spoedig failliet gaan. Bovendien zijn veel streken in het land minder geschikt voor massapopulaties van wilde bijen, terwijl ze wel geschikt zijn voor tuinbouw. De teelt van bijen zal dan ook steeds belangrijker worden. Niet alleen voor het voeden van miljarden monden, maar ook voor de sierteelt. Veel bloemen en planten in de tuin zijn beschikbaar dankzij intensieve bestuiving door bijen. Zonder bijen is er weinig of geen zaad. Alleen door bestuiving kunnen veel tuinbouwproducten op betaalbare wijze op de markt worden gebracht.

Bijenleven
Alle bijensoorten leven in de eerste plaats van stuifmeel, dat rijk is aan eiwitten. Dat hebben ze, net als mensen, nodig voor hun groei. Zonder stuifmeel kunnen bijen niet leven. Bijen zijn hypervegetariërs. Dit in tegenstelling tot wespen die juist dierlijke eiwitten nodig hebben. Voor hun energievoorziening gebruiken bijen gewoonlijk nectar, een stroperige vloeistof die voornamelijk door nectarklieren in bloemen wordt afgescheiden. Als bloemen schaars zijn, wordt er ook bladhoning verzameld: honingdauw die door bladluizen wordt afgescheiden. Deze honingdauw maakt de auto in de zomer zo kleverig, maar zonder honingbijen zou het nog veel erger zijn. Een deel van deze nectar wordt door de bijen gebruikt. De rest wordt opgeslagen in de honingraat als wintervoorraad, waarbij de nectar van de planten verandert in honing. Als de raten vol zijn, wordt de honing door de imker geoogst. Zolang er nog voldoende bloeiende planten zijn, is dat geen probleem: de bijen blijven verzamelen. Als de imkers echter alle honing afnemen, gaan de bijen zonder honing de winter in en zullen ze verhongeren. Om die reden krijgen ze in september en oktober suikerwater als voedsel voorgezet dat ze indikken en opslaan in de honingraat. Net als bij nectar gebeurt dit indikken doordat de bijen massaal met hun vleugels wapperen. Een bijenvolk heeft op jaarbasis ongeveer veertig tot vijftig kilo stuifmeel nodig. Eén bij leeft ongeveer zes weken, dus in het gehele vliegseizoen (van maart tot en met september) moet er voldoende stuifmeel aanwezig zijn voor nieuwe generaties bijen. Daarom worden bloemen systematisch afgezocht en bestoven.

Hobbyimkers
In de eerste helft van de twintigste eeuw was het houden van honingbijen allereerst een bron van inkomsten in geld of natura. Het was ook vaak een bijverdienste. Vandaag de dag is het aantal beroepsimkers op de vingers van twee handen te tellen. Ze verdienen hun brood hoofdzakelijk door bijen aan fruit- en zaadtelers te verhuren voor bestuiving. De honing die dat oplevert kan gezien worden als bijverdienste. Het merendeel van de imkers is hobbyist en verhuurt bijenkasten aan fruittelers in ruil voor honing. In en rond Amsterdam zijn zo'n 175 hobbyimkers, met gemiddeld vijf tot zeven volken, die ervoor zorgen dat er minstens vijftig miljoen bijen in het stedelijk gebied rondvliegen. Zeg maar vijftig bijen op iedere inwoner.

Betekenis voor Amsterdam
Wat betekenen die honingbijen voor Amsterdam? Het Amsterdamse groen zou er minder mooi uitzien zonder deze diertjes. Honingbijen bestuiven planten in tuinen en parken, vooral fruitbomen, frambozen, bessenstruiken en rozenbottels. Volkstuincomplexen kunnen niet zonder bijen en dat geldt ook voor stadstuinen. Zonder honingbijen kun je maar beter geen appel- of perenbomen, of bijvoorbeeld pruimenbomen, in de achtertuin planten. Bij afwezigheid van deze diertjes zullen er ook wel appels, peren en pruimen gaan groeien maar zeer waarschijnlijk veel minder en minder fraai gevormd. Goed bestoven appels of peren zijn rond; wanneer ze minder goed zijn bestoven zijn, zijn ze in ieder geval asymmetrisch. De bessenstruiken in de stad worden in herfst en winter door veel bessen- en zaadetende vogels bezocht; het merendeel van deze bessenstruiken is door honingbijen bevlogen. Honingbijen dragen bij aan het beeld van de stad en aan de recreatie van stadsbewoners.

Bijen en kunst
Het kunstwerk van Frank Mandersloot staat op een plaats die niet onmiddellijk met honingbijen wordt geassocieerd. Het toont een relatie tussen mens en natuur die zelfs midden in de stad aanwezig is. In de stad zijn bijen afhankelijk van mensen. Tegelijk zijn bijen ook een graadmeter voor de gesteldheid van de stad. Dat is een relatie waar we niet alle dagen bij stilstaan, maar die door specialisten verspreid over de hele wereld wordt onderzocht. Het gaat hier om de leefbaarheid van de stad. Niet de fysieke maar de mentale leefbaarheid, het gebied van de omgevingspsychologie. Kort gezegd komt het erop neer dat groen en bloemen een positieve invloed hebben op de geestesgesteldheid van mensen. Vreemd is dat niet, want mensen hebben al eeuwen lang bijzonder veel waarde gehecht aan bloemen. Loop maar eens rond in het centrum van Amsterdam. Overal in stegen, langs grachten, op woonboten en langs muren groeien bloeiende planten. Deze ontwikkeling is in de jaren zestig begonnen en heeft ertoe geleid dat veel stenige locaties in Amsterdam er nu als juweeltjes uitzien. Al deze geveltuinen, tegeltuinen, containertuinen en watertuinen zijn uitstekende voedselplaatsen voor honingbijen. Door de bloemen in deze tuintjes worden in de laatste tientallen jaren hommels en andere wilde bijen maar bijvoorbeeld ook vlinders aangetrokken. Vogels komen op deze planten af voor hun zaden of zoeken er insecten. De stadsbewoner heeft zoveel natuur in de stad gemaakt, dat honingbijen er makkelijker kunnen leven dan in de vrije natuur of elders buiten de stad. Als er minder bloemen zijn, verdwijnen bijen, vlinders en hommels of gaan ze dood. Voor de stad betekent het dat de leefbaarheid voor mensen erop achteruitgaat.

Tegen deze achtergrond krijgt het kunstwerk van Frank Mandersloot een bijzondere betekenis, die waarschijnlijk uniek is. Het is een barometer voor het leefmilieu van Amsterdam dat iedere dag onze aandacht verdient. Niet alleen om te zien of het goed gaat met de bijen, maar ook en vooral om na te gaan of het goed gaat met ons zelf: met de stad." (Bron:www.ijtram.amsterdam.nl)

[jpronk]

Een interview met de kunstenaar en imker is te lezen op de tweede pagina van het aprilnummer van het IJtram Journaal. Te downloaden via http://www.ivv.amsterdam.nl/ijtram/pdf/ ... l_2004.pdf

Groet,

Joris Pronk

[Henk Klok]

Gisteren naar de onthulling geweest, best goed bezocht door mensen uit de buurt, de kunstwereld en de imkerij. Ik ben ook feiten te weten gekomen over de beplanting in de directe omgeving.
Door inbreng van de direct betrokken imkers is

het groenontwerp rondom het kustwerk aangepast ten behoeve van de bijen. Concreet houdt dit in dat er behalve de geplande populieren ook bomen worden aangeplant die voor bijen interessanter zijn, zoals zoete kers, witte paardekastanje, suiker esdoorn, acacia, honingboom, krimlinde.
Verder is er over de volle breedte van het spoorwegtalud brem bijgeplant en zijn honderden vierkante meters kruiden ingezaaid met een extra toevoeging van karwij, witte honingklaver, gele honingklaver, inkarnaatklaver en esparcette.
Omdat bijen in het vroege voorjaar een kleinere actieradius hebben en hun voedsel, met name pollen, uit de directe omgeving moeten halen hebben wij als eis gesteld dat er een flink aantal bollen de grond in gaat. Als alles naar wens verloopt komen er volgend jaar rondom het kunstwerk 150.000 bollen uit van de winteraconiet, 150.000 bollen van de herfsttijloos, 200.000 blauwdruifjes, 200.000 sneeuwklokjes en 300.000 crocussen, plus nog een honderduizend bolletjes extra voor het geval er een paar niet uitkomen.

Lijkt me niet slecht voor de bijen [:)]
Groet,
Henk

[Huib Koel]

Bij wie moet ik een vergunning halen om daar na toe te reizen met mijn bijen?[;)]

[Henk Klok]

Ach, in een radius van een paar kilometer moet nog wel een plekje te vinden zijn [;)]
De tafel is al bezet

[Frans Klein Breteler]

Ik kwam gisteren na een dagje Amsterdam met de trein langs de "tafels", en vroeg me af hoe het daar verder verloopt. Kent iemand van ons de "stand" van zaken? Halen ze er goed honing? Is die honing van goede kwaliteit? Ontwikkelen de bijen zich er goed? Is het aan de omliggende natuur te zien dat er meer bijen dan voorheen zijn?

Wie weet?


Gr. Frans

[jellehulzinga]

Kent iemand van ons de "stand" van zaken? Halen ze er goed honing? Is die honing van goede kwaliteit? Ontwikkelen de bijen zich er goed? Is het aan de omliggende natuur te zien dat er meer bijen dan voorheen zijn?

Dag Frans, mijn dochter (woont er vlakbij) stuurde mij een paar maand geleden een aantal krantenknisels over dit project. Daar staat (heb het net even gecontroleerd) dat er zo'n 175 imkers met meer dan 1100 volken in en rond Amsterdam te vinden zijn. Ze hadden het over 50 miljoen bijen. Zouden 4 kastjes iets uitmaken? Ik weet het niet.
Hartelijke groeten,
Jelle

[Henk Klok]

Frans,
Nog niet alle kasten zijn bevolkt, het moet langzaam uitgebouwd worden. De plantengroei in de omgeving moet ook nog z'n volledige voltooiing krijgen. Ik heb een paar weken geleden gehoord dat de bijen toen wel wat last hadden van de wind, die het invliegen van jonge bijen voor de kasten wat bemoeilijkte.


Henk

[maartenkleijne]

Over het water, aan de andere kant van de Piet Hein tunnel is een heel mooi drachtgebied met schitterende wegbermen, wilgenbossen, ruigtes met distels en koninginnekuid, etc.,.
Trouwens het natuurgebied Diemerzeedijk is ook maar 1 KM weg lijkt mij.
Vaak als ik daar langs kom denk ik: 'had ik mijn bijen maar bij me'.