Maar hoe kom je nou toch aan roggestro? Ik heb de afgelopen jaren de gekste dingen uitgehaald om aan stro te komen. Het lukte me ieder jaar weer, maar vraag niet hoe. Dit jaar had ik dus een adres in de buurt gevonden. Eén probleempje, je moet wel zelf komen maaien. Maar dat kan ik helemaal niet! Geen nood, Wim Wienholts uit Zevenaar stond te popelen om de zicht na 60 jaar (!) weer eens te hanteren en hij kan het nog. Ik heb het zelf gezien.
Hieronder een klein verslag van onze activiteiten, met zo nu en dan een mooi vergeten woord en een paar handigheidjes en tips. Ik word overigens bijzonder graag aangevuld met allerlei andere tips en wetenswaardigheden. Ik ben ook maar een eenvoudige stadse jongen. Ik deed en zag het allemaal voor het eerst.
Hierboven Wim die de zicht aanzet. Ik ben helaas vergeten hoe die langwerpige slijpstaaf heet. Wat was het nou, spiets of zo? Help me eens.
Ik wilde de bovenstaande foto graag even nemen, omdat die onmiddellijk duidelijk maakt waarom er zo'n lusje aan de zicht zit. Dat hanteert natuurlijk veel beter. De 'steel' waar het mes aan vast zit, heet de 'snort' of de 'snoert'. Ik heb vooral 'snoert' verstaan - Wim is Achterhoeker. Vreemd genoeg kan ik het woord niet vinden in het Woordenboek der Nederlandse Taal. Als het daar niet in staat, dan is het woord óf uiterst zeldzaam, óf ik maak een spelfout. Help me eens!
Wim aan het werk. De kenner ziet meteen dat de rogge er dun bij staat: veel te weinig halmen per vierkante meter. Daardoor krijg je veel te veel gras en dat maait beroerd. Maar goed, Wim sloeg zich er letterlijk doorheen. Wim is rechtshandig. Dan hou je in de rechterhand de zicht en in de linkerhand de 'mathaak'. Dat is in dit geval gewoon een latje met een lange bout aan het uiteinde. Verzin maar wat. Het gaat erom dat je de rogge eerst mooi platlegt, voordat je de onderkant afsnijdt. Het stramien is dus: platleggen met de mathaak, slag met de zicht, platleggen, slag, platleggen, slag. Zo maai je iedere keer, ik zal maar zeggen, een 'eilandje' en dat 'veeg' je met de mathaak bij elkaar. Daarna kan de volgende er een bundel van maken.
Uit die bundel moet het gras en de andere rommel die onderaan zit, geharkt worden. Dat doe je met zijn tweeën. De één houdt de pasgemaaide strobundel vlak onder de aren stevig vast en een derde harkt er het gras uit. Bundel één keer omdraaien; nog eens harken. Schone bundels bij elkaar leggen, tot er een hanteerbare bos ligt. Foto volgt. Rogge maaien doe je in het ideale geval dus met zijn drieën. Meer mag altijd.
O ja, vergeet alsjeblieft niet klompen te dragen bij het zichten! Als je met zo'n ding, dat ieder kwartier even aangezet wordt tot die weer vlijmscherp is, in je suède muiltjes hakt, dan heeft dat nare gevolgen voor je humeur.
Sikkels klinken, sikkels blinken, ruischend valt het graan
En als gij dan de boer ziet hinken, heeft hij iets verkeerd gedaan
Was dat niet A.C.W. Staring? Of vergis ik me?
Schone bundels op elkaar leggen, totdat je vindt dat het voldoende volume heeft gekregen. Dit zijn de bossen en die gaan we straks opbinden. Als het stro nat is, dan zet je de bossen tegen elkaar tot schoven, totdat het stro droog is. Maar vandaag was het droog en dat was het al een tijdje.
Zo bind je het stro op. Het is heel eenvoudig. Je neemt een klein bundeltje, dat sla je met twee handen om de bos heen, vervolgens draai je de beide uiteinden in elkaar en tot slot werk je de in elkaar gedraaide uiteinden onder het bundeltje. Kind kan de was doen. Maar Wim deed het veel sneller dan ik.
Als je het stro ook nog bij de aren wil opbinden, dan neem je gewoon wat uiteinden uit de bos en die bind je op dezelfde manier vast.
Zo probeerden we te dorsen, maar daar zijn we meteen mee gestopt: veel te veel werk. Wim zei, dat doen we van de winter wel. Dan ga je op je knieën zitten, je legt een bos met de aren voor je snufferd en je gaat er met een knuppeltje op slaan. Zet de bossen tot die tijd maar ergens onder een afdak overeind. Dat is precies wat ik gedaan heb en ga doen.
Hier kom ik met mijn Dierense vlechtochtenden de winter wel mee door. Ik dank u hartelijk voor de aandacht. En nogmaals, aanvullingen, correcties, anekdotes, schroom niet, gooi ze op het forum!
(Met dank aan Cefas van Rossem die mij nog eens aanspoorde om nou toch eindelijk contact met die Ilse Vonder van het IVN op te nemen en met dank aan Hennie Oude Essink voor de woorden 'bundel' en 'bos'. Een bundel is inderdaad kleiner dan een bos. Hennie heeft gelijk.)
Groet,
Bart
