Salpeter/Kalinitraat

[Bart de Coo]

Google eens op Handboek voor bijenhouders van J. Dirks. Het gaat om een boek uit 1861 dat langzaam maar zeker aan een tweede leven begint. Het was al beschikbaar via gutenberg.org, maar nu is er iemand zo vlijtig geweest om de tekst een moderne spelling te geven en in eigen beheer uit te geven. Een of twee Bijenhoudens geleden schreef Wietse Bruinsma er nog een stukkie over.

Dirks' boek gaat in beginsel over bijenwoningen met losse bouw. Er is bij hem nog geen sprake van raampjes, maar wel van latjes, wat dus betekende dat je de raten telkens moest lossnijden van de kastwand. Toch bespreekt hij voortdurend de bijenteelt in strokorven, al was het maar om telkens te laten zien hoe het bij zijn lossebouwkasten werkt en hoe gunstig die kasten afsteken tegen de korven.

Zo komt hij ook te spreken over het verdoven van bijen met salpeter aan het einde van het seizoen. Ik ben de beschrijving nergens anders tegengekomen. Nou ja, ik wist natuurlijk wel dat men vroeger vaak salpeter gebruikte om de bijen te verdoven in september en ik wist ook wel dat ze dat met lapjes deden, maar hoe kwam je dan aan die lapjes? Het gaat als volgt.

Maak een maximale oplossing van salpeter in water. Ik moest even naar een scheikundeleraar lopen om uit te zoeken wat in het geval van salpeter een maximale oplossing is. Daarvoor pakken bij wij de 'Binas', weet u nog? Het is ongeveer 380 gram op een liter.

Doordrenk lapjes van laat ons zeggen 15 bij 5cm. Laat die lapjes drogen. (Ik zou dat in de buitenlucht doen geloof ik en niet op de radiator.)

Verbrand ze in dathepijp of beroker en blaas de rook in het vlieggat. Vang de bijen op in een doek. Of verzin een bouwsel door een gat in de grond te graven, daar een doek in te vlijen, daar een potje met brandbaar materiaal in te zetten waar u het doekje straks in laat verbranden. Vergeet niet er een metalen vergiet overheen te plaatsen, zodat er geen bijen in de vlammen vallen. Een bloempot schijnt ook te werken. Plaats daar de korf op. Vaak schijnt je nog even te moeten trommelen met de handen om de laatste bijen eruit te krijgen.

De bijen verliezen hun oriëntatie, waardoor ze op een willekeurige plaats op de stal kunnen bijkomen en een kast of korf in gebruik kunnen nemen. Meestal wordt de doek onder een andere korf gelegd die wel wat extra bijen voor de winter kan gebruiken. De moer schijnt tussen de versufte bijen meestal bovenop te liggen, omdat ze als een van de laatste valt.

Misschien is dit toch een beter idee dan zwavel, waar de bijen uiteraard aan doodgaan. Het verschil is wel dat ik bij het gebruik van zwavel de korf eerst leegbots, waarna er bijna geen bij meer in zit. Maar dat zou bij salpeter ook kunnen. Dus bots de korf leeg en verwijder de laatste bijen met salpeter. Twee 'naakte' volken kunnen vervolgens moeiteloos verenigd worden. Ze kunnen nog een korf uitbouwen (!) of u gooit de beide volken op uitgebouwde ramen.

Groet,

Bart

[Jaap v.Popering]

Ik denk dat je concentratie salpeter wat aan de hoge kant is .
Hier een recept uit 1917 van 1 ons per 1/2 liter water , met de waarschuwing dat een te hoog of te lage concentratie een verkeerde werking hebben .

https://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q= ... i=89978449

[Bart de Coo]

Jaap,

Ik zit ook maar een boekje over te schrijven. Maar doe eens een tegenvoorstel? Halveren die hap, dus 200 gram op een liter?

Bart

[Jaap v.Popering]

Ik heb het deze week nog met een oudere imker over salpeteren gehad maar die heeft het nooit zelf gemaakt .
Volgens bovenstaande link geven die aan van 1 ons ( 1oo gr ) per halve liter water . H.Stienstra. September. Maandschrift voor Bijenteelt, september, 1917.

[LWPisa]

Bij het verbranden van salpeter komen een paar stoffen vrij waarvan sommige giftig of irriterend. Ter lering is het interessant om uit te proberen maar ikzelf zou een CO2 cylinder halen en de bijen daarmee platleggen. In het verleden heb ik wel eens lachgas gebruikt op bijen voor bevruchtingsvolken maar die bleven lang raar/traag, werd niks. Ook van CO2 krijgen ze een klap, als ik groepen bijen wil manipuleren/gieten maak ik ze liever voorzichtig nat, ervoor zorgend dat ze direct uit kunnen lekken (gaasbodem, absorbtiemateriaal).

L.