Projecten van "De Duurzame Bij"

[Ed Pieterse]

Primorsky's '“ Varroaresistentie en onderzoeken.

We zijn in 2001 gestart met 12 Primorskyvolken om de vermeende oorzaak van Varroaresistentie te onderzoeken.
Daar we ook 12 Carnicavolken hadden staan als controlevolken, konden we de verschillen goed waarnemen.
Van de eerste zending Primorsky's bleef er maar één over, waar we van nageteeld hebben. De andere zijn allemaal aan de Varroa ten onder gegaan.
Inmiddels hadden we uit Amerika nog 2 zuivere Primorsky's laten komen, zodat we in staat waren kruisingen onder de Primorsky's tot stand te brengen.
We hadden al snel de beschikking over het bevruchtingsstation Neeltje Jans en kregen contacten met het Duitse Bijeninstituut in Kirchhain. Hiervan kregen we andere lijnen van de Primorsky's.

In het eerste jaar ontdekten we dat de bijen de mijt aanvallen en pootjes afbijten. Dit was een ontwikkeling die parallel liep aan de zelfde ontdekking in Oberursel. Het is namelijk zo dat de mijt een spinachtige is en 8 poten heeft. Echter de mijt gebruikt maar 6 poten om te lopen en de voorste 2 poten hebben reuk en smaaksensoren en dienen als voelsprieten. Het is dus gemakkelijk te begrijpen dat als die poten zijn afgebeten, de mijt totaal gedesoriënteerd zal zijn. Deze mijten doen dus ook niet meer mee aan het voortplantingsproces. Deze ervaringen had men ook in Oberursel.

Het 2de jaar toen de meeste volken instorten kregen we een andere resistentieoorzaak te zien.
We weten dat als de koningin last heeft van inteelt dat als de eitjes uitkomen, de werksters de diploïde larven opeten. Dan krijg je hagelschot te zien als het broed ouder wordt.
Maar als de broedcellen al 4 dagen gesloten zijn kan ook hagelschot ontstaan, dit is dan het gevolg van broed trekken. Dit komt omdat er werksters zijn, die ontdekken dat er een larve in de problemen zit en een mijt in haar cel heeft. Ze gaan dan de cel open maken en eten de larve op. Het blijkt dat er dan een mijt in die cel zat en de larve gebruikte om aan haemolymphe te komen. De mijt prikt nadat ze in cel is gekomen op het moment dat de larve zich strekt (na ongeveer 4 dagen) een gaatje in de buik van de larve om de levenssappen van larve te gebruiken. Dit gaatje wordt de gezamenlijke voederplaats van de nakomelingen van de mijt. Er worden dan vaak werkbijen geboren die tot 25% minder wegen als normaal. Er zijn dus 2 soorten hagelschot, a) het genetische hagelschot dat na uitkomen van het eitje plaatsvindt en b) het Varroahagelschot dat pas plaatsvindt nadat de werksters een besmette cel opengemaakt en geruimd hebben. Dit is in 2001 door ons ontdekt en in verband gebracht met Varroaresistentie. Broedtrekken was al eerder ontdekt door Marla Spivak bij haar onderzoek naar AVB, doch niet in verband gebracht met de mijt indertijd.

In Amerika heeft John Harbo ontdekt dat er volken zijn die de mijt op een andere manier bestrijden. Ze hebben ontdekt dat de mijt:
a) Doodgaat naast de larve in de cel.
b) Blijft leven naast de larve in de cel, maar geen eitjes legt.
c) Blijft leven in de cel naast de larve en eitjes legt die niet uitkomen.
Men noemt dit SMR (surpressed mite reproduction). De eigenschap gaat met koningin mee en lijkt dus genetisch overerfbaar.
In Kirchhain heeft men van dit soort koninginnen gekregen van het Amerikaanse instituut in Baton Rouge Louisanna. Ze zijn KI bevrucht met Carnica's uit het Varroatolerantie project van het DIB uit Kirchhain. Wij hebben nateelt hiervan om onze genetische basis te vergroten en hebben deze koninginnen op Neeltje Jans bevrucht met onze Primorsky's.

We hebben de Primorskyvolken nooit behandeld tegen de Varroamijt en op het laatst na enkele jaren een populatie overgehouden die 100% resistent is tegen de mijt. Echter onze genetische basis is klein en daarom hebben we het Primorsky project op onze zoektocht naar Varroaresistente eigenschappen gestopt en zijn nu verder gegaan met het vergroten van die genetische basis

[labrador]

Hallo Ed,

1.
Jij hebt het over SMR.
Maar ik lees ook veel over VSH.
Wat zijn de verschillen? Hoe zit het in bovenstaand project met VSH eigenschappen?

2.
Als ik het goed begrijp zouden imkers die de 10 volken verzorgen moeten werken volgens een bepaald "handelingsplan", een soort HACCP achtig werkplan. Kun je aangeven hoe dit in grote lijnen in elkaar steekt?
Juist omdat bijvoorbeeld de Veluwe een hele andere werkwijze zou moeten/kunnen hanteren dan bijvoorbeeld Nood Holland?
Ik vroeg mij af hoe ik dit moet zien.

Jaap

[Dirk Blanken]

Jaap,als je afkortingen gebruikt moet je die even verklaren zowel voor de lezers die dit forum niet vaak bezoeken als voor de nieuwkomers die anders al gauw denken wat doe ik hier.
In een korte reactie is het niet nodig om afkortingen te gebruiken.
Dirk


dertiende

[labrador]

Jaap,als je afkortingen gebruikt moet je die even verklaren zowel voor de lezers die dit forum niet vaak bezoeken als voor de nieuwkomers die anders al gauw denken wat doe ik hier.
In een korte reactie is het niet nodig om afkortingen te gebruiken.
Dirk


dertiende

Dirk,

SMR = Suppressed Mite Reproduction
VSH = Varroa Sensitive Hygiene

J
A
A
P

[Ed Pieterse]

Jaap heeft gelijk wat de afkortingen betreft.
Het is alleen zo geformuleerd in de USA, want in feite is het allebei hetzelfde.
De discussie is alleen, kun je die SMR/VSH als een hygienische eigenschap beschouwen. Als je het rapport van Harbo leest:
http://www.mamamoer.nl/ddb/blz/smrdselectie.html , dan denk ik dat je de eigenschap van die werkbijen om het reproduceren van die mijt tegen te houden, geen hygienische eigenschap noemen. Als je het volk als geheel beschouwd is het wel een ruimgedrag, maar het onderdrukken van de reproductie van de mijten heeft een andere oorzaak die overigens nog niet bekend is. Maar wat maakt het uit, de SMR/VSH volken trekken ook fanatiek broed, nog beter als de Primorsky's zegt men. Het grappige is, dat ze die celletjes waar de mijt dood is, of zich niet reproduceert, niet openen. Dan wordt er zeker geen gaatje in de buik van de larve gemaakt door de mijt om zich te voeden. Vaak schijnt het ook te gebeuren dat celletjes geopend worden en daarna weer gesloten (Kirchhain2005). Volgens mij geeft het aan dat de larf een signaal afgeeft en dat dit buiten op de raat opgemerkt wordt, zodat de werksters actie ondernemen. Het openmaken van de celletjes en het leeghalen blijkt door werksters te gebeuren die de eigenschap in hun genen hebben. Het zijn 2 verschillende eigenschappen.

Ed Pieterse

[labrador]

Ed,

Een mooi item om wat verder op door te borduren.
Mijn eerste vraag heb je beantwoord en een mooie toevoeging meegegeven.

Rest nog vraag twee. Eigenlijk de vraag of je meer openheid kunt geven welke verwachtingen je hebt van de Imkers die je bij jouw project wilt betrekken. Welke ingrepen er dienen te gebeuren op welk tijdtip, de manier van vastleggen van de opgedane ervaringen etc.
Ik zou daar meer van willen weten.

Jaap

[Ed Pieterse]

Er zijn nu 9 officieele deelnemers en we hebben pas een discussie gehad over wat we allemaal gaan meten aan de volke en hoe ze we en niet behandeld moeten worden. Dit moet nog uitgewerkt worden, maar in grote lijnen ligt het vast.
1) Heel belangrijk is dat er niet aan Varroabestrijding mag worden gedaan in welke vorm dan ook.
2) De koningin mag niet van de kast af en tot elke prijs op de kast blijven om de mijten de kans te geven zich ongestoord te reproduceren.
3) Hiertoe moet elke week een controle uitgevoerd worden.
4) Het is aan te bevelen om de testen met 3 man te doen, daar er wel eens één niet kan en er dus altijd een vervanger beschikbaar is.
5) Over wat er verder nog aan gegevens verzameld moet worden is nog geen overeenstemming, maar dat zal bv eens in de 3 weken de hoeveelheid broed schatten in dm2. Er moet elke controle genoteerd worden hoeveel doppen er aangezet zijn en het aantal steken per behandeling moet worden genoteerd al is dat afhankelijk van de wijze van controleren en dus een subjectief gegeven.
6) Daar wij een samenwerkingscontract hebben met Romee van der Zee zal alles ook genoteerd worden voor haar en zij zal daar een monitoring van maken.

Verder is er nog niet veel bekend en zullen we in het voorjaar pas starten met meten. Er zijn nu in dit uitzonderlijk slechte koninginneteeltjaar al veel koninginnen afgestoken en ook weer vervangen door anderen. Dus we zijn al gelukkig als alles is ingewinterd wat goed was en kijken verder in 2008. Dan gaan we ook verder uitbreiden.

Ed Pieterse