Hoi Romée en andere geïnteresseerden,
Het heeft even geduurd maar hier is dan toch een reactie van mij. Afgelopen zondag had ik al een heel relaas getypt, maar vlak voordat ik het stuk wilde verzenden, raakte ik een verkeerde toets aan en weg was mijn stukje.
Allereerst Romée begrijp ik heel goed dat je een aantal vragen niet kunt stellen in je enquête, omdat anders de respons te laag wordt. En dat heeft natuurlijk weer invloed op de betrouwbaarheid van je onderzoek. Dit betekent dan ook dat het aantal conclusies dat je uit de enquete kunt trekken minder is dan je eigenlijk wel zou willen.
Nu dan even een verdere inhoudelijke discussie over het antwoord dat je mij hebt gegeven. Jij schrijft:
Hoe waarschijnlijk is jouw stelling nu, dat de mijtendruk in de volken in de groep van imkers met hoge sterfte hoger gelegen moet hebben, ondanks gelijke bestrijding.
1. In het september artikel in Bijen toon ik aan dat de bijensterfte in de Randstad significant hoger lag dan in de provincies Gelderland en Overijssel. Dit werd bevestigd in de vergelijking tussen de afdelingen Hollands Midden en Enschede waartussen het onderscheid eveneens significant was. Het gelijk van jouw stelling moet inhouden dat de mijtenconcentratie in de Randstad significant hoger lag. Of dat de imkers in de Randstad dezelfde bestrijding slechter uitvoeren.
En dit zou nog best eens zo kunnen geweest zijn ook. Daarvoor wil ik dan toch eerst even terug naar de winter van 2006/2007. Die zul jij je zeker ook nog wel herinneren. Er zijn tijdens die winter nauwelijks nachten geweest beneden de 10°C. Hierdoor is het zeer aannemelijk dat de bijen in de winter niet broedvrij zijn geweest en daardoor de bestrijding met oxaalzuur minder effectief. Het aantal mijten in het volk na de winter zou dus wel eens hoger kunnen zijn geweest dan wenselijk. Vervolgens hebben de bijen in het voorjaar van 2007 het broednest veel sneller uitgebreid dan gewoonlijk en is daardoor de besmettingsgraad sneller toegenomen dan gebruikelijk. Aangezien er in het westen van het land een echt zeeklimaat met zachte winters heerst en in het oosten van Nederland in de winter lagere temperaturen heersen dan in het westen, zou het wel zo kunnen zijn! M.a.w. de mijtenconcentratie in de Randstad zou best eens significant hoger kunnen zijn.
Met bovenstaande tekst heb ik ook direct jou punt 2 behandeld. Want ondanks dat de imkers op dezelfde manier en hetzelfde tijdstip heeft bestreden, is op dat moment de mijtenconcentratie in het volk al boven de schadedrempel gekomen (meer dan 30 mijjten per dag), waardoor er toch sterfte is opgetreden.
Verder schrijf je:
Opvallende uitkomst van de meibemonstering was, dat de mijtendruk in dit onderzoek dit voorjaar laag was, hetgeen ik in mijn artikel ook vermeld. [GB: en iets verder op] Niet alleen in Nederland, maar ook in andere landen uit West Europa signaleren imkers dat er weinig mijten op de onderleggers vielen dit jaar.
Daarvoor wil ik je toch even meenemen naar de Infobrief nummer 26 (10 oktober) die wordt uitgegeven door onderzoeksinstituten in Münster en Mayen:
Im allgemeinen waren die Imker mit dem Zustand ihrer Völker zufrieden und bewerteten
auch den Varroabefall unterdurchschnittlich (Infobrief 24/2008). Leider müssen wir davor warnen, nun zu blauäugig in den Winter zu gehen. Aus einigen Bereichen des Landes werden uns derzeit hohe Varroazahlen gemeldet. Die Imker sind aufgerufen, mit Bodeneinlagen den Varroabefall ihrer Völker weiterhin im Auge zu halten und auf keinen Fall eine Winterbehandlung auszulassen. Die warme Witterung und die überall
im Lande blühenden Senfflächen halten die Bienen in Brut und führen zur Vermehrung der
Milben. Nicht zu vernachlässigen sind Zuflüge von Milben über Räuberei und Verflug.
Dit heb ik zelf dit jaar ook mogen waarnemen. Ik heb nl. dit jaar veel darrenbroed gesneden gebruikmakend van een in drieën gedeeld broedkamerraam. In de voor midden juli weggesneden darrenraat, heb ik bij controle nauwelijks mijten kunnen ontdekken. Echter de darrenraat die ik begin en midden augustus heb weggesneden was veel zwaarder aangetast door de varroa. Als ik een schatting mag maken was denk ik 1 op de drie darrencellen die ik geopend heb, besmet.
Even verderop schrijf je:
Ik verwonder mij erover dat een imker die heel precies is in zijn bestrijding, bij optredende bijensterfte, dan toch de conclusie trekt dat er bij hem in de bestrijding iets is misgegaan, zoals in jouw geval. Ik heb overigens respect voor het feit dat je deze kwetsbare opmerking maakt!
Dit is zeker te verklaren Romée. Zoals ik al vaker heb aangegeven werk ik al een aantal jaren met de Nassenheider horizontaal. Deze mierenzuurapplicator bevalt mij goed. Echter het is mij gebleken dat de hoeveelheid mierenzuur die per broedkamer verdampen moet, bij de behandeling van volken op twee broedkamers, niet voldoende is. Daarom heb ik contact gezocht met de uitvinder van de Nassenheider (Bruno Becker), en die heeft mij duidelijk gemaakt, dat ik een grotere vertikale lont voor de Nassenheider moet gaan gebruiken. Deze lont heb ik dit jaar gebruikt en ik heb direct geconstateerd dat de effectiviteit van de Nassenheider beter wordt. Vooral de mijten in het broed worden beter gedood.
Dan nog even over onze buren:
Het is voor de onderzoekers van het door jou genoemde Duitse monitor project ook nog geen uitgemaakte zaak dat de varroa de achterliggende oorzaak is.
Toch vind ik het dan vreemd dat zowel Gerhard Liebig (zie mijn eerste stuk) en ook Friedrich Pohl de wintersterfte die wij ondervinden, terugvoeren op de varroa. Als voorbeeld hiervan wil ik graag even een stukje tekst uit het DBJ van juli 2007 citeren van Friedrich Pohl en Werner von der Ohe met als titel Varroa '“ Symptome richtig deuten:
Endstadium: Leere Bienenbeuten
Der Anblick von an Varroa eingegangenen Bienenvölker ist geisterhaft: Häufig findet der Imker nach der Einfütterung nur noch leere Waben in der Beute. Vereinzelt stehen gebliebene Brutzellen können ebenfalls angetroffen werden. Noch flugfähige Bienen haben das Volk verlassen und sich mit ihrer Milbenlast wohl möglich in andere Völker eigebettelt. Auf dem Beutenboden liegen nur vereinzelt Bienen und Milben '“ vielen Imkern sind das Entsetzen und das Unverständnis über die Krankheitsverlauf anzusehen. Scheinbar plötzlich und unerwartet ist das Bienenvolk abgestorben.
Toch denk ik dat onze denkbeelden niet mijlen ver uit elkaar liggen. Naar mijn idee kan Nosema wel van invloed zijn maar dan wel eerst als varroa het volk heeft verzwakt. Ik sluit mij daarbij aan bij hetgeen Josef Maier schrijft in het onderwerp '˜Oorzaken Nosema'. Tijdens een Duits congres heeft hij gehoord:
Daar kregen we nogmaals de bevestiging dat een ziekte als Nosema het gevolg is van iets anders. Met andere woorden Nosema is geen oorzaak maar een gevolg.
En zo denk ik er ook over.
Groeten'¦'¦'¦'¦'¦'¦'¦'¦.
Gerard Boswinkel
PS 1: Afgelopen zaterdag heb ik mijn varroaladen schoon gemaakt voor het bepalen van de natuurlijke mijtenval. De uitslagen zal ik hier meedelen.
PS 2: Het zou verboden moeten worden dat imkers zo'n lange reactie schrijven op dit forum [;)]
