Ook Ndl. de goede richting uit ?

[Astrid Schoots]

7. Alle hoofdvolken krijgen 2 x Apiguard, te beginnen laatste week juli, direct na het afnemen van de honingkamers. Het geeft een flinke beperking van het broed, maar dat halen ze vanaf eind augustus weer in. Dan moeten bij mij de winterbijen worden gemaakt.
8. Alle volken krijgen in de laatste week van het jaar een behandeling met oxaalzuurverdamping of -druppels, afhankelijk van de soort kast. In bijv. 6-ramers is verdamping niet goed mogelijk.
Groet, Albert de Wilde

Dag Albert, boeiend om zo'n compacte jaarcyclus te lezen; ik vind het een prettige werkwijze. En wat heerlijk dat je de bijen zo onbekommerd kan laten zwermen, dat scheelt inderdaad heel veel, voor de bijen, en voor het gemak en plezier.
Wat de varroabehandeling betreft, verbaast het me dat je na 2x Apiquard toch ook nog 's winters oxaalzuur geeft. Mijn ervaring met 2x Thymol is dat de bijen behoorlijk schoon de winter uitkomen; als ik bovendien hier en daar een stukje darrenraat uitsnijd (wat ik toevallig tegenkom -en ik heb erg veel darrenraat, omdat de bijen veel vrij bouwen!) houd ik de varroa goed onder controle.

Elze: wat een verstandige observatie van Sjef vd Steen/PPO, over harmonie (al kan je daarmee natuurlijk alle kanten op: toch scherpt het de blik weer op een andere manier).
Goed om dat er even uit te lichten.

Astrid

[marc]

Er kan gemakkelijk vanuit alle richtingen (varroa, virussen, bacteriën en alle andere oorzaken) wetenschappelijk aangetoond worden dat er een verband is met bijensterfte en daar uitgebreid lezingen over geven. Daar is helemaal niets mis mee en meestal is het gegrond. Ook over het leggen van de fout bij de imker, moeten we als imker maar eens duchtig nadenken. Het is niet omdat iemand 30 jaar bijen houdt of 70 volken heeft dat hij daarom een goed imker is, naar hedendaagse normen.
Ik heb de laatste jaren heel wat imkers bezocht en hun 'installatie' kunnen bekijken. Ik kan u gerust zeggen dat op een schaal van 0 tot 10 het merendeel van de imkers eerder onder de 5 zit dan erboven wat betreft hygiëne op de stand. De best verzorgde standen vind je meestal bij imkers met een beperkt aantal volken !

Bij de huidige onderzoeken lopen volgens mij enkele dingen mis :
- de bijensterfte wordt vooral onderzocht waar ze zich heeft voor gedaan, bijna niemand onderzoekt gezonde volken
- de bijensterfte gebeurt te zeer op basis van statistische gegevens en onderzoeken binnenskamers, die niet alle domeinen beslaan
- het onderzoek is vooral gebaseerd op subsidie (de kraan lopende houden), sponsoring (subjectiviteit?) of bewijzen van een vooroordeel waar de onderzoeker of zijn instituut achter staat
- zowat elk land voert onderzoeken uit die elkaar bijna allemaal overlappen (verkwisting van geld), en de kleine landen kijken naar de grotere buren en herhalen vooral wat die zeggen

Al die gevonden oorzaken hebben maar effect als we het organisme zodanig verzwakken dat het er geen afdoende weerstand meer tegen kan bieden. Het is hoog tijd dat het tot iedereen door dringt dat we ons milieu de laatste eeuw stilaan naar de knoppen geholpen hebben. De diversiteit aan stuifmeelleverende planten is er enorm op achteruit gegaan, belangrijke voedingsstoffen voor een vitaal, weerstandbiedend organisme zijn nog te weinig aanwezig. Vooral de winterbijen hebben daar last van en daarom blijf ik hameren op een uitgebreide plant- en zaaiactie van nazomer- en herfstdrachten (stuifmeel). Laten we daar ons (subsidie-)geld in stoppen ipv onderzoeken die ze al overal doen. Laat de grote landen (Du, Fr. US...) maar dingen naar het kroontje om dé veroorzaker van de ziekte in labo's proberen te vinden. Onze kleine landjes kunnen massaal een andere koers varen die de sterfte zal terugdringen.

Als men toch absoluut subsidies wil geven aan labo-onderzoek, dat men dan eens eindelijk van alle Nederlandse en Belgische drachtplanten de stuifmeeleigenschappen in kaart brengt en vooral die elementen die belangrijk zijn voor het bijenorganisme.
Van eiwitgehaltes weten we al één en ander maar bv. de aanwezige sporenelementen en vetzuren in stuifmeel zijn zeker zo belangrijk voor het organisme. Linolzuur onderdrukt bv. de bacterie die verantwoordelijk is voor AVB en EVB. We weten allen dat die bacterie meestal in alle bijen sluimerend aanwezig is, maar wat houdt ze tegen ? We weten allemaal dat varroa-aantasting leidt tot meer sterfte maar waarom niet bij veel imkers die al lang varroabehandelingen afgezworen hebben, met veel varroa in de volken zitten maar toch geen sterfte kennen ? enz, enz...

Na ons onderzoek in 2005 en 2006 waarin de situatie bij de imker zelf en in zijn drachtgebied werden bekeken, kan ik maar 1 raad geven : zorg voor voldoende gevariëerde stuifmeelplanten het jaar rond en vooral in de maand september wanneer de meeste winterbijen geboren worden, want daar gaat het op veel plaatsen mis.
Het is niet het zien binnenkomen van stuifmeel dat belangrijk is, de variatie ervan en vooral het binnen krijgen van ALLE noodzakelijke voedingsstoffen is belangrijk.

Ondanks het gewijzigde klimaat bij veel imkers de laatste 2 jaar voel ik mij soms toch nog verplicht om er eens tegen aan te beuken, wie nu nog steeds denkt 'daar is hij weer met zijn stuifmeel' kan gerust wat anders lezen, genoeg stof op dit forum.

Nog een laatste : CCD is Amerikaans, hou het ook zo.

[wilde]

Marc,
Je pleidooi voor een goede stuifmeelvoorziening is in het algemeen prima, maar als naar mijn eigen bijen kijk, is daaraan geen enkel gebrek. Ik heb een bijenstal op 500 meter afstand van een dorp en daar zijn al jarenlang zeer veel bloementuinen. Daarnaast zijn er enkele boomgaarden in mijn directe omgeving en is er stuifmeel van gewassen die boeren en bloemenkwekers verbouwen. Daarin is in 25 jaar nauwelijks iets veranderd.
Dergelijke situaties zijn er ook elders bij andere imkers. Toch doet zich bij sommigen CCD voor en bij anderen niet. Daarom denk ik dat de stuifmeelvoorziening waarschijnlijk een zeer geringe factor is bij de CCD-sterfte, maar het lijkt me verstandig dat wetenschappers deze factor ook meenemen in hun onderzoeken. Je kunt op voorhand niets uitsluiten.

Waarom je zo nadrukkelijk eindigt met 'CCD is Amerikaans', is me een raadsel. Ook in Nederland en België is er een ruime CCD-sterfte en het lijkt mij niet verstandig dat te ontkennen.

Je stellige beweringen over de oorzaken gaan mank aan bewijzen. Helaas zijn die er momenteel (nog) niet en het door jouw kennelijk verguisde laboratoriumonderzoek daarnaar vind ik juist een zeer gewenste actie. Dat hier en daar wat overlappingen zijn vind ik minder erg. Er zal ongetwijfeld een moment komen waarop de resultaten en conclusies in elkaar kunnen schuiven. Daartoe moeten onderzoekers wél openstaan voor onderling overleg en samenwerking. Daar is denk ik ook een taak voor de geldschieters die eisen kunnen stellen.

Met je opmerking over de kwaliteit van het materiaal waarmee veel imkers werken (lees: knoeien) ben ik het wel eens. Ik heb meer rommel dan mooi verzorgde standen gezien. Daaraan kan veel verbeterd worden, maar ook voor dit punt geldt, dat het waarschijnlijk geen significante factor zal zijn bij de CCD-sterfte. Onderstaand een recent plaatje van mijn bijenstal, waarop je kunt zien dat ik van nette spullen houd.[8D]

Dat niet iedere imker zuinig is op zijn materiaal laat het 2e plaatje zien. Die stand trof ik enkele jaren geleden aan in mijn omgeving. Nog slechts 1 kast was bevolkt. Men heeft gewoon alles op zijn beloop gelaten en die bende in een natuurgebiedje achtergelaten. Dat is geen reclame voor het imkeren en ook niet voor het milieu. De volgende imker die toestemming vraagt aan een beheerder van zo'n terrein kan daardoor wel eens 'nee' krijgen. Ik kan me dat dan ook goed voorstellen.

Groet, Albert de Wilde

[Jaap v.Popering]

Bij de huidige onderzoeken lopen volgens mij enkele dingen mis :
- de bijensterfte wordt vooral onderzocht waar ze zich heeft voor gedaan, bijna niemand onderzoekt gezonde volken
- de bijensterfte gebeurt te zeer op basis van statistische gegevens en onderzoeken binnenskamers, die niet alle domeinen beslaan[quote][/quote]

Marc

Ik ben het in grote lijnen met je eens dat de lopende onderzoeken mank gaan
Een goed onderzoek in deze zal bij de Imker zelf moeten beginnen , net als jaren geleden bij problemen , kwam de Bijenteelt voorlichter op bezoek , en kon zich een algemeen beeld van de Imker en zijn handelen vormen .

Als nu bij de huidige problemen een bijeteeltvoorlichter op bezoek zou komen , zelf het dode volk bekijkt ,en zich een algemeen beeld vormt van de Imker , monsters meeneemt , laat onderzoeken op ; Varoa , virussen ,Nozema en stuifmeel ,uit de overgebleven volken kan ook een monster genomen worden ,dan zou er misschien een heel andere conclusie uit voortkomen dan nu het geval is.
Niet hoe men een volk behandeld heeft , maar wat in een volk aanwezig is , dat is van essentieel belang.

Er zijn Imkers die eind januari gaan drijfvoeren om broedaanzet te stimuleren , zonder stuifmeel ,brengt enkel verzwakte bijen voort , daar zou ook naar gekeken kunnen worden of die volken vatbaarder zijn .

Albert

Ik vind dat je een mooie en goed verzorgde stal hebt , maar dat zegt mij helaas niets over de toestand binnen in de volken .

Voor degenen die daar belang in stellen ;Bovenstaande is NIET wetenschappelijk bewezen .


Jaap v P

[marc]

Dag Albert, je foto's illustreren wat ik bedoelde, ik kan er nog een 10-tal bijvoegen maar wil de betreffende imkers daarbij niet treffen, ik was blij dat ik hun situatie mocht onderzoeken.

...ik heb een bijenstal op 500 meter afstand van een dorp en daar zijn al jarenlang zeer veel bloementuinen. Daarnaast zijn er enkele boomgaarden in mijn directe omgeving en is er stuifmeel van gewassen die boeren en bloemenkwekers verbouwen. Daarin is in 25 jaar nauwelijks iets veranderd.
Dergelijke situaties zijn er ook elders bij andere imkers. Toch doet zich bij sommigen CCD voor en bij anderen niet. Daarom denk ik dat de stuifmeelvoorziening waarschijnlijk een zeer geringe factor is bij de CCD-sterfte...

Uit ons onderzoek (50-tal imkers met en zonder sterfte) kan je heel goed oorzaken elimineren omdat ze in meerdere gevallen geen rol kunnen spelen. Een factor die uiteindelijk blijft domineren is het stuifmeelaanbod, voor de bijensterfte en de winterbijen is dit vooral belangrijk voor de maand september (breed genomen van half augustus tot half oktober).
Statistische gegevens als hoeveel volken heb je, hoe en wanneer behandel je tegen varroa, hoe winter je in, hoeveel sterfte in het voorjaar, natuurgebied of landbouwstreek, oriëntatie van de bijenstand enz. kan je via een vragenlijstje rechtstreeks van de imker te weten komen of uit de situatie afleiden. Maar voor het stuifmeelaanbod binnen een drachtgebied moet je het veld in. In 2005-2006 (en vooral augustus, september 2006) ben ik heel weinig thuis geweest en heb ganse dagen drachtgebieden van imkers afgewandeld en gefietst en drachten genoteerd.
Ik ben wetenschapper van opleiding maar publiceer niet in gekende tijdschriften, ik heb gewoon eind 2006 mijn bevindingen via verschillende imker- en andere bronnen kenbaar gemaakt, ook hier op het forum. Dat dit toen door sommigen werd weggelachen deerde me niet omdat velen niet wisten wat ik wist.
Als je verbanden wil leggen zoals vele 'wetenschappers' dat in hun studies plachten te doen, dan kan ik er u ook een aantal geven uit ons onderzoek.
Er is een duidelijk verband tussen :
- een goed stuifmeelaanbod rond september en bijensterfte
- het aantal bijenvolken binnen een drachtgebied en bijensterfte
- gewijzigd stuifmeelaanbod en bijensterfte
- het weer in september en bijensterfte
Imkers die veel sterfte kennen op hun ene grote stand en achteraf bij spreiding van de volken over verschillende standen minder sterfte kennen; imkers met verschillende standen waarop de ene stand sterfte de andere niet; imkers waar ingrijpende werken in de omgeving het stuifmeelaanbod in september teniet doen en plots grotere sterfte hebben; imkers die nooit behandelden en met varroa dagvallen van 30-100 zitten, en nooit sterfte kenden maar waar de bijen met hun gat in de balsemien, duizendknoop en de klimop zitten enz, enz...
Albert ik hecht evenveel belang aan labo-onderzoek maar dit zijn zeer belangrijke feiten die je niet in een labo te weten komt. Het enige waarvoor ik een bevriend laborant inschakelde was om de oorsprong van het stuifmeel te achterhalen uit stuifmeelvoorraden van afgestorven volken in het voorjaar. En ook daar zie je dat er bijna geen stuifmeelvoorraden waren uit de aangegeven periode (september).
Labo-onderzoek blijft hierbij belangrijk als men ook gaat zoeken naar een ideale stuifmeelvervanger om eventueel slecht weer op te vangen in september, of om na te gaan wat de invloed is van alle varroabehandelingen met zuren en andere op de wintervoorraad, of zoals ik al zei het in kaart brengen van onze stuifmeelsoorten en hun verschillende bestanddelen enz.
Ik doe daar helemaal niet minachtend over, hun werk is belangrijk, maar ze onderzoeken nu al bijna 20 jaar nieuwe virussen, bestrijdingsmiddelen tegen varroa, pesticides... Als ze een VOLLEDIG onderzoek willen voeren moeten ze hun onderzoeksterrein verruimen naar het stuifmeelaanbod toe, hun laarzen aantrekken en het veld in stappen, net zoals ik heb gedaan.
Ik blijf erbij : gezonde, goed gevoede winterbijen met een goed opgebouwde ziekteweerstand, hebben alle wapens in zich om goed uit te winteren. Scheelt daar wat aan, dan krijgen virussen, bacteriën, schimmels, gisten, vocht en koude (slechte kasten), ongezonde stoffen uit de landbouw én de varroa als vector van virusverspreiding... kans om toe te slaan.

Waarom je zo nadrukkelijk eindigt met 'CCD is Amerikaans', is me een raadsel. Ook in Nederland en België is er een ruime CCD-sterfte en het lijkt mij niet verstandig dat te ontkennen.

Ik maak er een duidelijk onderscheid in Albert, tussen onze sterfte en het fenomeen CCD in Amerika omdat de oplossing voor het probleem daar niet dezelfde is als hier bij ons. Er zijn natuurlijk overlappende factoren maar de grote oorzaken daar, die hier (nog) niet aan de orde zijn :
- verschillende Ha grote monoculteren met een zeer eenzijdig voedselaanbod
- massale besproeiingen van die culturen die de biodiversteit in de omgeving enorm terugdringen
- daaraan gekoppeld, de veelal genetisch gemanipuleerde gewassen gericht op het bestand zijn tegen bepaalde sproeistoffen.
- het commerciële karakter van imkerijen met meer dan 1000 volken en de idee 'all for money'
- de grote stress belasting van de bijenvolken die soms dagen onderweg zijn in hete camions van de oostkust naar de westkust en van noord naar zuid en omgekeerd
- ...

Laten we daarom de term 'CCD' voorbehouden voor de Amerikaanse bijensterfte. Onze bijensterfte is nog oplosbaar als we er tijdig met zijn allen tegenaan gaan, in Amerika is het dramatisch, daar moet aan de Amerikaanse gedachte ($) gesleuteld worden.

[wilde]

Marc, wij hebben het lijkt me toch over schillende dingen. Ik bestrijdt niet dat stuifmeel een zeer belangrijke factor is voor de bijen om de winter goed door te komen. Ik heb ook niet de sterfte bedoeld die jij beschrijft, maar CCD-sterfte, die hier ook voorkomt ondanks jouw ruime aanduiding van wat in de VS mede een rol speelt en dat dat iets geheel anders zou zijn. Al die factoren zullen zeker de bijen geen goed doen. Maar de definitie van CCD-sterfte, daar gaat het kennelijk om.

Aan je stuifmeelonderzoeken en gevonden relaties tussen geconstateerde feiten twijfel ik ook niet. Het gaat mij niet om volken die doodgaan door gebrek aan voedsel (stuilmeel en honing), maar om CCD-sterfte. Ik begrijp echt niet dat je het bestaan ervan ontkent.
Bij CCD is in het volk een grote hoeveelheid honing en stuifmeel van goede kwaliteit aanwezig. Toch vind je bij zo'n volk dan of helemaal niets meer, of een klein kluitje bijen met meestal nog een moer erbij. Ze gaan niet te gronde door gebrek aan voer, ook niet door bespuitingen en waarschijnlijk ook niet door de mate van varroabesmetting. Dat noem ik CCD en dat komt helaas ruim voor in Europa, ook bij goede imkers.
Groet, Albert

[Jelte Pieter Dijkstra]

Ik zou graag nog een aspect willen inbrengen in deze discussie. Dit ter aanleiding van een meer natuurlijke manier van imkeren (door Albert de Wilde en OES) en minder verstoring.

Dat aspect is het opzetten van zwermen en hun varroa bestrijding. Zwermen bevatten weinig (meestal) mijten. Immers de meeste mijten zijn achtergebleven in het broed van het afgezwermde volk. Ik wil dan ook pleiten voor het niet bestrijden van zwermen: zet uw zwerm op en bestrijd deze niet aub. Bestrijd alleen het afgezwermde volk zodra al het broed is uitgelopen. De aanpak van OES, pas bestrijden als het nodig is, vind ik effcienter, en 'gezonder' voor bij en imker. Nog belangrijker: je geeft de kans aan de bijen en mijten om hetzelf op te lossen.

In de stal van Albert de Wilde zien we alle volken keurig op een rij staan. Ik zou juist willen pleiten voor meer ruimte tussen de volken. Meer ruimte betekent minder vervlieging en minder overdracht van mijten en ander ziekte kiemen.

Ik zou zeggen probeert u het eens.
Mijn devies is: niet bestrijden als het niet hoeft.

jp


Voor Dirk B.: mijn bestrijdingsmethode is 'niet bestrijden'. Geen elle lange opsomming van handelingen dus.
Die van mij weet je nu ook.

[marc]

Albert je zegt :

Het gaat mij niet om volken die doodgaan door gebrek aan voedsel (stuilmeel en honing), maar om CCD-sterfte. Ik begrijp echt niet dat je het bestaan ervan ontkent.

Ik denk dat de bijensterfte waar ik het over heb net dezelfde is dan de jouwe Albert, alleen plak ik er de naam CCD niet graag op, die dekt een heel andere lading.

[Oude Essink]

Marc,
Wat doe jij toch moeilijk. Er gaan bijen dood aan nosema, aan varroa, aan voedselgebrek, aan AVB, aan CCD, aan EVB, aan AcarapisW enz. Als je een van die ziektes of ontbrekingen vermoedt bij je bijen, of aan combinatie van deze, besteedt je daar bijzondere aandacht aan. Als je de oorzaak van de ziektes niet kent of geen remedie bij de hand hebt, besteed je er meer dan bijzondere aandacht aan; als je het zelf niet meer kunt behappen, roep je hulp van iemand die er wel iets zinnigs mee kan. De ene imker heeft dit probleem, de andere dat; sommigen denken dat hun problemen groot zijn, maar zij zijn er niet, anderen denken geen probleem te hebben en toch gaan hun bijen dood. Zij allen hebben iets te melden op dit veel- veelzijdige forum. Houden zo! [^]

overigens loopt deze pagina weer over de rand; vervelend!!

[img]../beeld/o/oudeessinkhennie/pollen.jpg[/img]

Geef ze meer pollen



Hennie oes

[A.A. Staals]

Marc

Albert de Wilde schrijft: Daarom denk ik dat de stuifmeel voorziening waarschijnlijk een zeer geringe factor is bij CCD.
Daar kan ik me bij aansluiten. Ik twijfel beslist niet aan het belang van stuifmeel voor onze bijen. Zitten Albert en ik misschien in een uitzonderingspositie waar veel stuifmeel voorkomt of is het in jouw omgeving armoe troef? Je mag niet generaliseren, elk gebied is anders.
Door eliminatie van factoren wijs jij het stuifmeel aanbod aan als de dominante factor. (Hoe bepaal je of een volk stuifmeel te kort komt?)
Ik wil proberen een paar punten aan te dragen tegen het stuifmeel verhaal.
-Ook al is er stuifmeel aanwezig, dat wil dit niet zeggen dat het ook gehaald wordt. Mijn waarnemingen over meerdere jaren en veel volken hebben laten zien dat een volk dat begin september klaar is met inwinteren, stopt met broeden en stuifmeel halen. (Dit jaar de meeste eind september/begin oktober broed vrij). "Stoppen" met stuifmeel halen blijkt uit: Volkjes die terug komen van bestuiving onder glas (zijn niet winter klaar) begin oktober halen massaal stuifmeel, terwijl bij volken die winterklaar zijn af en toe een bij met stuifmeel te zien is. Voor mij is stuifmeel na half september minder van belang. In het zelfde drachtgebied de een massaal sterfte en de ander niet, dat kan toch niet aan het stuifmeel aanbod liggen. Het mij bekende verschil is de varroa bestrijding. Ik houd het bij varroa als hoofdoorzaak.



Dit volk had wel genoeg stuifmeel voorraad lijkt me. Beroofd. Was te laat met stille moer wisseling. Zouden de andere volken op de stand niet ook zoveel hebben?


ad staals