Ook Ndl. de goede richting uit ?

[marc]

Ad, ik ga er met deze laatste reactie een eind aan breien want dergelijke dingen bespreek je best niet langdradig op een forum. Iemand als Hennie mag mij daar gerust attent op maken. Trouwens zijn handtekening zegt meer dan de 3 bladen die we hier volpennen.

Jouw verdwenen volk is natuurlijk geen sterftegeval in de zin van wat we de laatste 10-tallen jaren meemaken, een late moerwissel hoort bij de gewone natuurlijke sterfte en dat je er nu veel stuifmeel in vindt is heel normaal. Ik zei het al eerder, september heeft dit jaar veel goed gemaakt.
Ook in het voorjaar kan je in dode volken soms mooie plakken stuifmeel terugvinden, dat trok ook mijn aandacht. Het is de reden waarom ik in een aantal gevallen absoluut wilde weten wat de oorsprong was van dat stuifmeel.
Als je 10-tallen imkersituaties die ik meemaakte in detail kent, waar duidelijk geen varroa de oorzaak kan zijn, dan stap je automatisch van die piste af. Het zijn waarnemingen bij een groot aantal imkers waar je valabele besluiten kan uit trekken.

Ik zit zelf in een drachtgebied zonder imkers in een brede straal van 3 km, met een stuifmeeldracht die al niet slecht was maar de laatste 5 jaar jaarlijks verbeterde door uitzaai of aanplantingen in de omgeving. De laatste noemenswaardige sterfte hier dateert van 1997, de laatste 5 jaar zelfs helemaal geen sterfte op het thuisfront (buiten wat spechtenschade vorig jaar).
Ik behandel volken enkel wanneer de septembermaand tegen valt.
Dit jaar werd de viltjesmethode (mierenzuur onderin) op 4 volken getest, op vraag van imkers die het resultaat daarvan wilden kennen als toepassing in de nieuwe kasten, alle andere volken werden NIET behandeld.
Bij 19 NIET behandelde volken wordt wekelijks de mijtensterfte en de bijensterfe minutieus bijgehouden, dit sinds eind september.
De gemiddelde mijtenval bedraagt momenteel : 15 mijten per dag (met pieken per kast tot 30.5/dag), de gemiddelde bijensterfte 12.7 bijen per dag !
Toch een belangrijke varroa-aantasting zou je kunnen zeggen, maar het is niet anders dan andere jaren en alle kasten bruisen van het bijenleven en ook deze winter vrees ik weinig.
En hiermee is mijn bolletje garen voor dit item op. Eigenlijk wilde ik enkel het krantenknipsel waar het mee begon onder de aandacht brengen.[:)]

[Ria van den Berg]

Dit volk had wel genoeg stuifmeel voorraad lijkt me. Beroofd. Was te laat met stille moer wisseling. Zouden de andere volken op de stand niet ook zoveel hebben?

Het is niet dat ik het laatste woord wil hebben, maar het is logisch dat je bij het volk dat te laat was met stille moerwisseling zo veel stuifmeel vindt. Wie weet hoe lang dat volk al geen broed heeft te voeren ? Broed kost VEEL stuifmeel, wij vinden altijd zoveel stuifmeel in de volken die in de herfst worden afgekeurd.

vanuit de Peace River Vallei, Ria van den Berg
leven op een imkerij in Canada : http://www.vandenbergfamily.ca

[wilde]

Ik denk dat de bijensterfte waar ik het over heb net dezelfde is dan de jouwe Albert, alleen plak ik er de naam CCD niet graag op, die dekt een heel andere lading.

Dag Marc,
Discussie heeft zo weinig zin. Ik heb duidelijk een definitie van de zich in onze contreien voordoende CCD-sterfte gegeven en jij zegt het over andere (niet door jouw gedefinieerde) sterfte te hebben. Op de sterfte-soort waar ik het steeds uitsluitend over heb gehad ga je niet in, maar met veel omhaal van woorden beweer je allerlei andere dingen die aan de essentie voorbijgaan. Daar schieten we weinig mee op.
Groet, Albert

[marc]

Als iedereen verder doet, blijf ik mij betrokken voelen natuurlijk.

Het hoeft geen discussie te zijn Albert, we praten over hetzelfde. Of je het nu verdwijnziekte of, zoals de Amerikanen CCD, wil noemen, het blijft gelijk, ieder zijn zin.
Ik heb het over de bijensterfte die de laatste jaren tot abnormale sterfte leidt. Deze treedt op van in het najaar tot in de lente en uit zich dikwijls als verdwijnziekte (een hoopje dode bijen rond de moer, de rest weg). Waar ik geen rekening mee hou, is de plotse massale sterfte vooral in lente en zomer te wijten aan één of ander gespoten gif in de omgeving (dode bijen in en voor de kast op 1 dag tijd).
Op veel plaatsen is er een gebrek aan ziekteweerstand bij de winterbijen door slechte ontwikkeling.
De gevonden stuifmeelvoorraden achteraf vertellen heel weinig over het aanbod in de periode van de massale opbouw van de winterbijen, want in die periode wordt het verse stuifmeel dat dan voorhanden is, volledig opgebruikt voor de voeding van die bijen. Reserves worden er dan niet aangelegd en in de voorjaarsvoorraden vind je er bijna niets van. Het probleem is dat er dikwijls tekorten zijn, dat winterbijen m.a.w. in september op veel plaatsen belangrijke stoffen te kort komen, broodnodig voor hun optimale ontwikkeling. Hun vitalennine gehalte zakt dan dermate dat hun levensduur vermindert en ze bij het uitvliegen soms zelfs niet meer bij machte zijn om de nodige energie op te brengen om de weg terug te halen.
Albert, je spreekt ook van voorraden van 'goede kwaliteit'. Op welke basis kan je dit beoordelen ? we hebben nog steeds geen goed beeld van alle levensnoodzakelijke stoffen die bijen nodig hebben, en nog minder van welke stuifmeelbronnen ze dat moeten betrekken. We kennen ook nog niet voldoende het effect van al onze varroabehandelingen op de kwaliteit van de stuifmeelvoorraden. Hier kan dus labowerk inderdaad zeer nuttig zijn.

Je gebruikt liever de Amerikaanse term CCD en vindt dat dit ook hier van toepassing is, wel tel dan de enorme 'reis-stress' (warmte, schokken, onrust, dagen onderweg) en 'voedsel-stress' (monoculturen, éénzijdig voedselaanbod, GGO's),'pesticiden-stress'(massale besproeiingen) en behandelings-stress (varroa, antibiotica...) die daar optreedt in de volken erbij, wat blijft er dan nog over van de ziekteweerstand van het beestje ?
Toch logisch dat het daar over een bijensterfte van een geheel andere orde gaat dan hier.

[LWPisa]

Er wordt veel over de verdwijnziekte geschreven maar nergens staan op het forum data. Voor zo'n groot probleem zie ik relatief weinig cijfers langskomen. En ik ben ergens ook niet onder de indruk van de cijfers die ik zie, ik zie wel grotere sterftes onder dieren die ook niet uitsterven.

Alle drachtverbetering is winst. Een bij is wat ie eet. Het is over all slechter geworden maar op sommige plaatsen beter.

Planten, bijen en ziektes zijn best wel lokaal. Misschien spelen er op verschillende plekken andere dingen met eenzelfde resultaat; dode bijen. Het is lastig om "autopsie" te doen op bijen.

Als we een goede voeding van onze bijen kunnen garanderen dan hebben we een goede kans dat de "natuurlijke evolutie" problemen met ziekte oplost. Als we last hebben van bestrijdingsmiddelen dan is "natuurlijke evolutie" een bijna onmogelijke oplossing en zijn we de sjaak...

[wilde]

Marc, waar is jouw wetenschappelijk onderzoek naar de relatie tussen enerzijds stuilmeelaanbod-voorraden-stuifmeelkwaliteit gedurende het gehele actieve seizoen, imkermethode, manier van varroabestrijding, vastgestelde virussen, vastgestelde andere parasieten en anderzijds de verdwijnziekte (CCD) gepubliceerd?
Is er van de project-opzet, de omvang, de locaties, de monsternemingen, de bevindingen en eindconclusies een totaalrapportage in de vorm van een pdf-file beschikbaar die gedownload kan worden?

Groet, Albert

[macwlem]

...ik kan er nog een 10-tal bijvoegen maar wil de betreffende imkers daarbij niet treffen, ik was blij dat ik hun situatie mocht onderzoeken.

In deze discussie komen alle relevante zaken diepgaand ter sprake. Echter, dat er een - volgens mij - niet onaanzienlijke groep imkers bestaat die het niet zo nauw (meer) nemen met de hygiëne rondom het bijenhouden, wordt min of meer ter kennisname aangenomen en verder niet op ingegaan terwijl dit ook wel degelijk een belangrijke factor in het geheel is.

Ik zou hier (misschien als nieuw onderwerp?) toch eens een discussie over op gang willen brengen, hoe we hier mee omgaan als imkerij en wat we kunnen doen, als collega of als vereniging als we hier mee geconfronteerd worden. Vaak blijkt het geen onwil van betreffende imker maar bijvoorbeeld de hoge leeftijd of onkunde. Feit is dat het onacceptabel is en de imkerij schaadt, zowel in imago als de gezondheidsapspecten rondom het bijenhouden!

groet,
Willem





__________________________
All that we see or seem is but a dream within a dream!

[LWPisa]

Tsja...ik zit er niet zo mee dat andere "onhygienisch" werken.

"Natuurlijke selectie" werkt in ons geval op de combinatie bijen-imker en als een bepaalde bedrijfsmethode tot sterfte leidt en andere niet dan verdwijnt de slechtere methode/bij/imker vanzelf.

Ik vind het zelf niet zo erg als imkers in mijn buurt verdwijnen, ik vind het zelfs wel prettig. Weinig imkers betekent meer dracht zeker bij schaarste en weinig risico op ziekten. Eigen Varroa eerst.

Ik wissel ook geen materiaal meer uit met anderen, ik koop geen volken en zo weinig mogelijk moeren. Ik laat mijn moeren wel op verschillende plaatsen bevruchten (al dan niet bij een bevriende verre imker) waardoor ik vrij veel variatie heb tussen de volken, misschien ook in de respons op Varroa en de rest. Ik verenig ook liever niet.

Maar...als je als onhygienisch werken ook het gebruik van middelen die eventueel het sperma van darren kunnen verslechteren beschouwt dan ben ik er vet tegen omdat ik er last van heb als mijn moeren erdoor bevrucht worden. Nog even los van residuen in was en honing. Dan lijkt voorlichting over "anders bijenhouden" me heel raadzaam.

* misschien is het id wel iets voor een apart topic?

[marc]

Twee plantdagen achter de rug. Trouwens naast Esveld nu ook de plantentuin de Oirsprong van Gidi van Vught leren kennen. Heb er een aantal zeldzame struiken op de kop kunnen tikken. Een aanrader voor ieder planter.

Als ik het had over een slechte hygiëne bij de imkers, dan bedoelde ik vooral het laten rondslingeren van stukken raat, lege kasten kriskras door elkaar, rijpers en slingers nog met een honingrand lang na het slingeren enz. Alhoewel het natuurlijk het roven van zwakkere volkjes in de hand zal werken, hoeft het geen invloed te hebben op de wintersterfte. Als we onze bijen ongemoeid laten van na de inwintering tot in het voorjaar, zorgen zij wel zelf voor een perfecte hygiëne in de kast.
De foto van Albert toont meer een verlaten stand, wat ook bestaat natuurlijk.
Als onderzoeken ( vooral de varroa-getinte) de oorzaak bij de imker leggen, bedoelen ze daarmee dat de imker slecht behandeld tegen varroa of de behandelingen slecht uitvoert. In hun onderzoeksdomein is het is de enige uitleg wanneer de imker beweert goed behandelt te hebben en toch sterfte kent.

Albert, op de 4 pollenonderzoeken na, is mijn onderzoek een VELD-onderzoek.
Samen met onze andere onderzoeken neemt ze een aparte administratieruimte met PC in beslag.
Elk bezocht geval is een apart dossier waar alle uitgebreide gegevens in genoteerd staan. Sommige dossiers zijn heel uitgebreid, waar bv. zonder behandelingen geen sterfte optreedt, worden zelfs de imkers waar de jonge gekweekte moeren naartoe gingen in dat dossier betrokken om te weten hoe ze het daar doen.
Toen in voorjaar 2006 de link met het stuifmeel begon duidelijk te worden, werden bijkomend in sept. 2006 de drachtgebieden van alle oude en nieuwe dossiers volledig uitgekamd en gevalideerd.
Je kan je '˜doodzoeken' op afgestorven volken maar wint veel meer informatie uit standen die het goed doen. Daar kan je overlappende factoren in herkennen, waar ik niet mee naar een lab hoef te stappen. Het publiceren van die kast vol dossiers en er dan wat aan bijverdienen op lezingen, interesseert me niet. Ik heb enkel in een pdf iedereen die kan meehelpen op de hoogte willen brengen van de toestand en ze warm gemaakt voor meer gerichte aanplant, dat heeft veel meer succes.

Opvallend in deze 2 jaar na de pdf is dat het vooral lesgevers zijn die niet weten wat ze met het stuifmeelverhaal moeten aanvangen. Zij leggen al jaren uit aan de cursisten hoe belangrijk behandelen wel is, doen dat ook nog eens in eigen websites (waar ze fier op zijn) en proberen ieder beginnend imker '˜hun' imkermethode met de bijbehorende behandelingen mee te geven.
Wat moeten zij met dit stuifmeelverhaal, hun geprezen site verloochenen ?
Een imkermethode '˜opdringen' aan anderen is nutteloos, 10 km verder kan ze al niet meer van toepassing zijn.

Ik geef even een paar regels die altijd van toepassing zijn :
- winter de volken goed en op het juiste ogenblik in
- stoor je volken niet tussen de inwintering en het voorjaar
- vermijdt zo veel mogelijk drachtloze periodes (te weinig aanbod of slecht weer)
- probeer zo snel mogelijk van al die behandelingen af te geraken door het septemberaanbod aan stuifmeel fors te verbeteren
- een winter zonder aanplantingen (najaarsdracht) is een verloren jaar

Om af te sluiten geef ik nog even het verloop van mijn winter totnogtoe :
- 220 jonge tetradiums uitgedeeld aan dorpsgenoten en mensen van het buurdorp, die daar plaats voor hadden
- alle uitlopers van goede najaarsstruiken aan de buren gegeven
- een niet geteld aantal klimopstekken tegen bomen in de zonnige bosranden geplaatst
- zelf hemelbomen, enkele rhus-soorten en duivelswandelstokken aangeplant en er volgen nog aanplantingen
- al contacten gelegd met dorpsgenoten voor het inzaaien van gratis Limburgs zaaizaad volgende lente

Snoep niet te veel van Sints'zoet.

[wilde]

Albert, op de 4 pollenonderzoeken na, is mijn onderzoek een VELD-onderzoek.
Samen met onze andere onderzoeken neemt ze een aparte administratieruimte met PC in beslag.
Elk bezocht geval is een apart dossier waar alle uitgebreide gegevens in genoteerd staan. Sommige dossiers zijn heel uitgebreid, waar bv. zonder behandelingen geen sterfte optreedt, worden zelfs de imkers waar de jonge gekweekte moeren naartoe gingen in dat dossier betrokken om te weten hoe ze het daar doen.

Marc, dat is heel jammer. Ieder onderzoek met de pretentie van 'wetenschappelijk' is pas waardevol en echt wetenschappelijk als het ook compleet gepubliceerd wordt. Dan kan iedereen de opzet van de projecten met beschreven doelstellingen, de verslagen van monsternemingen en veldwaarnemingen, de geconstateerde verbanden, de conclusies en mogelijke praktische adviezen die daaruit voortvloeien, lezen. Nu dat niet het geval is, lijkt me dit veel inspanning zonder correcte afronding en dus lijkt het mij de titel 'wetenschappelijk' niet te kunnen dragen. Jammer!

Op zichzelf genomen is de gedachte van een dergelijk onderzoek interessant genoeg. Ik ben me wel bewust van de grote hoeveelheid werk en de kosten die het mogelijk vergt.

Ik zou me kunnen voorstellen dat je zou willen aantonen dat het stuifmeelaanbod veel invloed heeft op de volkssterkte en de uitwintering. Als ik het moest doen zou ik eerst een vooronderzoek doen naar enkele locaties met voldoende afstand van elkaar.

Na een gedegen veldonderzoek zou ik dan proberen enkele types vast te stellen: 1. goede dracht van voorjaar tot najaar; 2. alleen voorjaars en voorzomerdracht; 3. slechte dracht het hele jaar door.
Misschien nog iets anders, maar ik som het slechts op als voorbeeld.

Bij de gevonden locaties dienen dan per locatie enkele tientallen imkers te zijn, die niet met de volken reizen. Die zou ik dan klasseren naar soort en kwaliteit. Bijv.:
1. Imkers volgens de biologisch-dynamische methode, biologische of ecologische imkers, allen een natuurlijke zwermmethode hanterend, eventueel gedifferentieerd naar de wijze van varroamijt bestrijding (of geheel niet), raatvernieuwingspercentage per jaar en wijze van inwinteren: merendeels op honing of op suiker.
2. Imkers die in mei een kunstzwerm maken om het zwermen te voorkomen en die de volken regelmatig nazien op zermlustigheid, gedifferentieerd naar de wijze van varroamijtbestrijding, raatvernieuwingspercentage per jaar en rassenkeuze.

Binnen die 2 soorten zijn dus enkele sub-soorten aan te duiden.

Als je die enkele jaren zou volgen, is er mogelijk een significant verschil vast te stellen tussen die stuifmeellocaties, de imkers en hun methoden. Het onderzoek zou verfijnd kunnen worden met laboratoriumonderzoek naar bijenvirussen, eencelligen, bacteriën enz. bij zowel gezonde volken als verdwenen volken. Misschien is dan zelfs aan te tonen dat kwantiteit en kwaliteit van stuifmeel op een locatie sterk bepalend is voor de vitaliteit van een bijenvolk en dat zelfs de aanwezigheid van allerlei ziekteverwekkers minder van invloed is dan men momenteel veelal denkt.

Groet, Albert de Wilde