Afwijkend gedrag van de bijen deze zomer

[Els Kleijnendorst]

Sprak vandaag op de Floriade met imkers uit Zwitserland en Denemarken, ook zij klaagden over de zomerdracht. De Denen waren zelfs al een paar weken aan het voeren. Het is dus op vele plaatsen in Europa hongeren voor de bijen!
Geen van beiden hadden problemen met de jonge leggende koninginnen.

[Leo van der Heijden]

Beste Els,
Mijn reactie is misschien een beetje aan de late kant maar ook ik herken jou omschreven gedragingen van de bijen. Ik had half juni de jonge moeren aan de leg en de voorjaarshoning geslingerd. De laatste week van juni is er nog flink wat nieuwe honing verzameld maar daarna was het over. De bijen bleven wel actief vliegen maar de voedselvoorraad in het broednest, met doorlopend ongeveer 13 ramen “brias”, was op 15 juli op. Alleen in de honingkamer zit nu nog voer. De volken zijn bij inspectie erg vervelend. Na 5 jaar imkeren zonder handschoenen gebruikt te hebben anders dan voor het verwijderen van brandnetels deze maar weer eens aangetrokken. Één volk met een jonge moer zette weer volop zwermdoppen aan. (Zelfs boven het moerrooster belegde doppen met larven in het sap) In dit volk was niet gewoon meer te werken door de opvliegende en agressieve bijen. De moer uit dit volk verwijdert in de hoop dat de nieuwe moer rustiger is.
Nu heb ik de ervaring hier in Dordrecht dat de dracht in de periode eind juni tot het einde van juli er mager is. Daar staat tegenover dat in augustus er weer volop gehaald wordt. Vroeg inwinteren zit er voor mij niet in. Als ik dat doe dan zwermen de volken eind augustus omdat de kast te vol zit.
Ook worden de volken begin augustus weer veel vriendelijker. Er is dan weer voedsel in overvloed en dat stemt de dames en stuk gunstiger.
Groeten Leo.

[Huib Koel]

Dag Els,
Zoals ik je op de Floriade zei: mijn ervaring met de zomerdracht van de bijen in de duinen is dit jaar erg goed. Zaterdag ga ik slingeren (al de 2e keer dit jaar). Tot nu toe is het voorjaar en zomer vrij wisselvallig geweest. Af en toe een paar dagen zon maar op zijn tijd een bui'tje, terwijl de temperatuur goed bleef. Veel dagen onder de vijftien graden in de middag heb ik niet geteld. De bloeiende planten in het duin verdroogden niet. Nu staat de duinen volop met bloeiende tijm, zoals ik eerder in het bericht over de dracht in Zuid-Kennemerland schreef.

Gisterochtend zag ik de bijen zwaar neerploffen op de vliegplank (als ze die al haalden, velen vielen er onderdoor en moesten via een grasstengel weer omhoog kruipen). De bezoekers van het duin lopen nu al met emmers geplukte dauwbramen, terwijl die normaliter pas in augustus rijp zijn. De natuur lijkt nog steeds voor te lopen op haar 'normale' schema.

De bijen in de boomgaard (andere locatie) moeten het van de linde hebben, en dat was dit jaar wel minder.

Voor het eerst had ik een volk waarvan de jonge moer 'weg' was, maar dat kan natuurlijk op bruidsvlucht gebeurd zijn door een zwaluw.
In de duinen zijn bij mijn bijenkast ook veel libelle's. Nu zijn libelle's ook enorme rovers, maar weet iemand of die ook honingbijen pakken?

groet


Huib Koel

[Kees van Gortel]

Heel aantal herkenbare zaken.
Opvallend bij ons:
-de volken waar een natuur zwerm afgekomen is doen het goed, zowel de zwermen als de oude stok.
-de volken waar met kunstzwermen gewerkt is, daar is in bijna alle gevallen door het volk de oude moer vervangen en in de moerloze delen kwam het tot darrebroedigheid.
-oogst is nog niet bijzonder. Volken zijn wel goed op sterkte.

h.gr Kees

[Frans vanTongeren]

Zojuist was ik weer aan het stoeien met de zonnewassmelters en wat hoor ik... Zoem, zoem, zoemmmmmmmmmmmmmm..
Een zwerm!!!
(Even wat vloeken invoeren) ; de zwerm kwam af van het supervolk (met jonge koningin) dat volgende week naar de hei zou worden gebracht.
Een lange kerel onder jullie mag ze komen ophalen. Ze hangen twaalf meter hoog in de bosrand!
(Ik hoop dat volk twee, meer liefde voor de heide heeft)

[Els Kleijnendorst]

IN MEMORIAM [img]../imkers/els/marie.jpg[/img]

Veel te jong en geheel onverwacht is gisteren van ons heengegaan:

MARIETJE

Rijswijk, 6-06-2002 / Den Haag, 29-07-2002

Marietje was de laatste overlevende van 7 zusters, welke ieder een eigen kleine woning hadden en daarin liefdevol verzorgd werden door nazaten van tantes van moederskant. Alhoewel haar eerste weken geheel met liefde was gevuld, heeft zij in haar korte leven al veel meegemaakt. Ondanks honger, kou en regen begon zij '“ met de stamina van haar afstamming '“ aan de opbouw van een eigen volk.
Nadat 5 van haar zusters naar onbekende bestemming waren vertrokken, ondanks regelmatig bijvoeren, en kou en regen hadden plaats gemaakt voor hitte en droogte, werden zij en haar enige nog in leven zijnde zuster met hun onderdanen naar het huis van hun bazin gebracht. Hun huisje werd tegen de warmte dik ingepakt in 4 cm dikke platen piepschuim, voor zonneschermen werd gezorgd. Om de dag kregen zij een raatje honing en werden op dat moment ook bemoedigend toegesproken. Marietje's zuster verdween na 3 dagen, maar Marietje zelf bleef fier op haar poten over de raat wandelen, onderwijl af en toe stoppend voor het leggen van een ei. De enige donkere wolk aan haar bijenbestaan was dat haar onderdanen geen stuifmeel gingen verzamelen, ondanks het rijke aanbod ter plekke.

Het heeft allemaal niet mogen baten. Gistermiddag om 6 uur had een van haar werksters nog een fret in de poot gestoken en was de omgeving van het kastje nog afgezocht naar andere werksters. Een half uur later lag Marietje daar zelf, dood.

Marietje ligt momenteel opgebaard op een blanco A4tje naast mijn toetsenbord. Aan haar uiterlijke kenmerken heeft het niet gelegen, ze is volkomen gaaf. Wacht vanavond nog de autopsie; de microscoop, pincetten, scapel en schaartje zijn al tevoorschijn gehaald. Evenals de '˜operatie' instructies. Toch een kwestie van nosema, tracheemijten of geen goede eierstokken? Nu gaat zij nog even terug in de koeling tot vanavond het snijwerk begint.
Had het zo graag anders gezien '¦'¦.





Bijgewerkt door - Els Kleijnendorst op 30/07/2002 12:39:50

[Piet Jager]

Waren Marietje en haar 6 zusters F-1'tjes van het donkere Carnica Ras?
Van welke stam/lijn?

!Piet

[Romée van der Zee]

In het geval van Marietje zou ik beducht zijn op BQCV (Black Queen Cell Virus).
Het is een virus dat de poppen van koninginnen aantast, en bovendien tot bijensterfte leidt. De moerdoppen verkleuren tot zwart. Het wordt altijd begeleid door een apis nosema infectie (en dat laatste kun je onderzoeken Els!). Het is bovendien een indicator voor een sterke varroa-aantasting. Het BQCV virus komt, net als veel virussen ook in gezonde volken voor, maar komt tot uiting onder bovengenoemde omstandigheden. In dit geval overleefden de koninginnenlarven, dus zou je aan een lichte infectie kunnen denken. Bij virussen moet je altijd op zoek gaan naar het onderliggende probleem. Ook omdat tegen virussen geen medicamenten bestaan.

Als we hierop doorgaan, hoort deze discussie meer thuis in de ziektenrubriek.
Romée

[Huib Koel]

Terug naar het afwijkend gedrag dan maar......
Gisteren is in de Dick Vunderink Vitrine, de grote glazen demonstratie kast op Bee-at-Home waar sinds de maand februari een bijenvolk druk aan het bouwen is geweest, een groot stuk raat met honing en werksterbroed naar beneden gevallen. Door de hoge temperatuur en omdat deze 'korf' niet gespijld is met sporkehout, heeft dit kunnen gebeuren. De bijen moeten zich nu afwijkend gaan gedragen: Zo hang je met al je zussen aan het plafond je kleine zusjes en broertjes te verzorgen, nu moet je het plots op de bodem in een horizontale stand gaan doen.
De werkgroep is benieuwd wat er gaat gebeuren....blijven ze het verzorgen of gaan ze er een 'feel the art of nature' bouwwerk van maken.
De afloop? Kom zelf eens kijken op de Floriade, het kan tot 20 oktober.

Huib Koel

[Els Kleijnendorst]

De koningin vanavond onder de microscoop gelegd. Daarbij zijn geen nosemasporen, amoebe en trachee-mijten gevonden.
Daarna wilde ik de eierstokken bekijken. Trof slechts heel kleine aan, terwijl ik altijd heb aangenomen dat zij zowat het gehele achterlijf van een koningin vulden (zoals de eierstokken van bevruchte koninginhommels).

Is deze moer toch niet goed bevrucht geweest? Of een manco aan de koningin zelf? Een andere mogelijkheid is natuurlijk dat door het extreem warme weer de diverse delen van de moer al tot ontbinding zijn overgegaan en ze daarom zo klein zijn.

Wie kan hier iets zinnigs over zeggen?

Piet, de moeren waren F1's van Schiercarnica's. Die zijn vrij donker, maar vertonen ook af en toe een geel ringetje. In dit geval waren de moeren allen donker.
Romée, de 7 moeren stammen uit een serie van 8 doppen. Waarom nr 8 niet uitkwam weet ik niet meer, maar zwart waren ze in ieder geval niet. Wel las ik dat koninginnen zelden last hebben van nosema, zal morgen een aantal werksters uit haar volkje op nosema onderzoeken.

Begin toch meer en meer te geloven dat het een stuifmeelgebrek is geweest zowel in de larve-periode als na het uitkomen van de moeren. En dat daardoor wellicht de eierstokken niet tot voldoende ontwikkeling konden komen (en wie weet wat voor andere manco's door het tekort aan eiwitten). Alhoewel het pleegvolk destijds ruim voldoende stuifmeel binnenbrachten. Wel kan het de moeren aan stuifmeel hebben ontbroken in de bevruchtingskastjes, toen kwam er zeer weinig binnen.





Bijgewerkt door - Els Kleijnendorst op 30/07/2002 22:31:51