Albert M.: uitvinder van de elf-raams afstandsreep

[Frans vanTongeren]

Een uitvinder kan zich miskend en bestolen voelen.
Ik hoop dat u dit gevoel niet zult herkennen!
Het volgende stukje schreef ik in '95 in de Gorsselse Vliegplank.
-
ALBERT MULLER EN DE ELF-RAAMS AFSTANDSREEP

Hij belde mij al vroeg, Albert Muller.., heel vroeg, op een van die donkere dagen voor Kerstmis.
Ik kleedde mij als de donder zo snel aan, want na een half uur zou hij op de stoep staan. Na anderhalf uur kwam hij aantuffen in zijn oude roestbak, want hij was een oud-leerling tegengekomen en dan weet je het wel, als je Albert een beetje kent.
In het winkeltje heb ik nog een uur staan blauwbekken, maar Albert is een boeiend verteller en dan is een uur staan, bij twee graden boven nul, nog wel uit te houden.
Hij sprak over zijn uitvinding; over het vervangen van tien ramen in een spaar- of simplexkast door elf ramen.
Hij had zelf een mal laten maken voor de vervaardiging van elf-raams afstandsrepen. Hij had ingezien dat de afstand van 'hart op hart' tussen twee ramen niet 38.5 mm. moet zijn, doch 35 mm. Bijen die in de vrije natuur hun eigen woning bouwen, geven die afstand aan.
De mensen van het 'Bijenhuis' hadden hem in die dagen geen recht aangedaan.
Voorzitter Speelziek had hem toegeroepen dat het niks zou worden met die elf ramen en hem geen kans gegeven om zijn theorie behoorlijk uit de doeken te doen.
Drie maanden later moest Albert met verontwaardiging constateren dat het 'Bijenhuis' elf-raams afstandsrepen verkocht aan de imkers. ELF-RAAMS AFSTANDSREPEN, zijn uitvinding dus!
Muller(1.62) wiegde van het ene been op het andere. Vanonder zijn buitenmodel zuidwester keken zijn blauwe ogen boosaardig in de verte..
'Napoleon des abeilles'!
Nadat hij was uitgeraasd, vroeg ik of hij een kop koffie wilde, maar koffie dronk hij niet.
Ik vertelde hem voorzichtig dat hij zich niet verbitterd moest gaan voelen. Dat is toch zonde voor zo'n inventieve geest. Hij zou zijn ideeën voortaan meer via de officiële kanalen moeten promoten, zodat een willekeurige kip zich niet kon tooien met zijn pauwenveren.
Albert kocht twee flessen honingwijn en nog wat kaarsenlont .
Ik weet niet.., of het goed komt met hem.

Frans van Tongeren







Bijgewerkt door - frans vantongeren op 28/01/2002 12:28:14

[Kees Overeem]

11-RAAMS AFSTANDREPEN

Vorig jaar op 13 mei tijdens de excursie bij Bert Pranger ben ik definitief omgegaan om van de afstandblikjes over te stappen op 11-raams afstandrepen.
Tot die tijd heb ik altijd volgehouden dat het voordeel van blikjes ( je kunt tijdens controle's de ramen eerst een stukje van elkaar schuiven zodat je geen bijen -en koningin- mangelt) opwoog tegen de vele nadelen. Een paar opnoemen is niet moeilijk: bijen kitten de zaak erg vast, veel werk met opschuiven van de blikjes, met slingeren moeten ze eraf, meer contactoppervlak zodat er meer kans is op gekneusde bijen, enzovoort.
Toch was de aanleiding om over te stappen van andere aard.
In diverse boeken en publicatie's had ik gelezen dat de natuurlijke raatafstand 35 mm is en niet de 38,5 mm die alleen wij (Nederlanders) ervan hebben gemaakt. Dit zou gedaan zijn uit commerciele overwegingen, gehoopt werd dat er grotere bijen uit zouden komen en er is minder materiaal nodig.
Een groot nadeel van de onnatuurlijke 38,5 mm is, dat er veel meer bijen nodig zijn om het geheel warm te houden en als dat niet goed lukt heeft dat zijn weerslag op de verzorging van het broed (grotere Nosema-kans) en de indamping van de honing.
Nu wil het geval dat de binnenmaat van onze standaard-spaarkast 38,5 cm is, en het kan geen toeval zijn dat daar met 11 ramen een raatafstand van 35 mm ontstaat !!
Toen ook nog bleek dat die 11-raams afstandrepen gewoon in de handel waren, was mijn belangstelling gewekt en het was Bert Pranger die me over de streep haalde. In mijn geval was de overstap (van blikjes naar repen) minder groot dan wanneer je al 10-raams repen hebt en die moet vervangen, stel ik me zo voor.

De ervaringen tot nu toe
De meest opvallende prettige ervaring is, dat ik nu pas merk wat voor ondingen die ellendige blikjes eigenlijk zijn. Ik heb ze dan ook met heel veel genoegen weggegooid!
De voordelen van 35 mm voor de bijen worden volgens mij pas ( voor de imker) zichtbaar over een langere periode. De afleggers van 2000 zijn op 11 ramen gekomen en waren dit jaar de productievolken. Het kan natuurlijk aan veel meer factoren liggen dat ze het dit jaar buitengewoon goed hebben gedaan. Veel honing en weinig zwermen waren uitroepen die je overal hoorde, en van Nosema had ik altijd al weinig last.
Wat heel erg meevalt is dat het uitnemen van de ramen zonder bijen te kneuzen heel goed gaat. Dit komt misschien ook doordat de 35mm afstand ervoor zorgt dat de ramen heel erg vlak en zonder hobbels en uitsteeksels worden uitgebouwd, al het bouwwerk blijft binnen de 22mm van de latten.
Dit geeft meteen aan dat de 35mm alleen plezierig en nuttig is in de broedkamer, zulke honingramen ontzegelen niet makkelijk en bevatten natuurlijk minder honing.
Om deze reden gebruikt een aantal imkers in de honingkamer 9-raams repen.
Omdat ook de ramen met wintervoer niet dik worden uitgebouwd is het extra oppassen dat het volk genoeg voorraad heeft, het geeft een beetje een andere manier van inwinteren en bepalen of een volk genoeg heeft.
Een belangrijk punt van zorg is de ventilatie tijdens het reizen. Hier ben ik met veel schade achter gekomen.
De volken die ik voor de heidedracht had uitverkoren, had ik na het afnemen van de zomerhoning al flink gevoerd. Tegen de tijd van het wegbrengen naar de heide hadden ze dus zowel heel veel bijen als ook veel voer in de broedkamers met dus relatief weinig ruimte door de 35mm. Wel stond op elk volk minimaal een lege honingkamer.
Ondanks het feit dat onder mijn volken altijd een gehele bodem van gaas zit die altijd open is, waren er tijdens de heenreis naar de heide 2 volken warm gelopen en dood!
Over enkele jaren denk ik een goed beeld te hebben van het functioneren van deze raatafstand en zal u dan, bij leven en welzijn, daarvan op de hoogte brengen.

Kees Overeem

[Jeroen Vorstman]

beste Kees,

Zelf imker ik alleen met segeberger kunststofkasten waarin 11 hoffmanraampjes (duitse normaalmaat) gaan, afstand hart op hart 35mm. In de paar spaarkasten die ik nog heb gaan ook 11 raampjes (simplex) de afstand wordt hier geregeld met erlanger aftstandhouders van kunststof. Deze schuif je eenvoudig over de oortjes van de raampjes en met twee spijkertjes of nietjes zet je ze vast. Hierdoor ontstaat een soort hoffmanraampje. Bij het slingeren van de honing hoef je ze er niet af te halen.

Warmlopen tijdens de reis is mijn volken nooit overkomen, ondanks de zeer goede isolatie van de kunststofkasten. De bodems die ik gebruik zijn ongeveer 8 cm hoog en hebben een volledige gaasbodem. Door deze hoge bodem ontstaat trommelruimte waar de bijen naar toe kunnen als het op de raten te warm wordt.

Misschien kan je het warmlopen tijdens het reizen voorkomen door op de bodem eerst een lege honingkamer te plaatsen waardoor ook bij de spaarkast ruimte onder de ramen ontstaat.

groeten

Jeroen Vorstman