Afwijkend gedrag van de bijen deze zomer

[Els Kleijnendorst]

Vanmiddag stond ik met 2 andere imkers op het station van Den Haag de trein met Schiermoeren op te wachten. En zoals altijd wanneer imkers elkaar ontmoeten ging het gesprek over bijen.

Nu moet u weten dat mijn bijen, na een zeer goede voorjaarsdracht, dit jaar voor het eerst in de 20 jaar dat ik imker, geen surplus aan zomerhoning hebben binnengebracht. Twijfelde zelfs aan de eigenschappen van mijn Schiermoer van verleden jaar. Het zou immers mogelijk kunnen zijn dat ik een moer had, waarin de haaldrift niet optimaal aanwezig was. Nooit eerder gehad, maar het is mogelijk.

Mijn vraag aan beide imkers betrof dan ook hoeveel de bijen bij hen hadden gehaald. In het hierna volgende gesprek kwamen een aantal gedragingen dit jaar van de bijen naar voren die afwijken van andere jaren. Van u zou ik graag willen weten of u met uw bijen hetzelfde meemaakt dit jaar, dat het dus landelijk is of dat het een plaatselijk manco is veroorzaakt door de klimatologische omstandigheden.
Ook zijn wij geen van drieën beginnende imkers, gezamenlijk stond daar circa 95 jaar imkerervaring op het perron, hebben allen tussen de 10 en 20 volken en beheersen de koninginnenteelt ook volledig.

Waar waren wij het over eens:

- het betreft niet alleen gedragingen van Carnica's, maar ook Buckfast en huis-tuin-en keuken-bijen vertonen dezelfde manco's.
- dit jaar is er in Den Haag, Wateringen, Poeldijk en omgeving, alleen een kleine hoeveelheid zomerhoning binnengebracht, voldoende om te overleven en de komende drachtloze periode te overbruggen, maar te weinig om te slingeren.
- jonge bevruchte moeren in grote volken zijn doppen aan het aanzetten.
- jonge bevruchte moeren, goed aan de leg met gesloten broed, die nog in bevruchtingskastjes zitten verdwijnen, al of niet met het gehele volkje, ondanks voeren. Er wordt nergens geroofd.
- jonge bevruchte moeren, zowel in grote als kleine volken worden darrenbroedig.
- tijdens de bevruchtingsperiode was het goed weer, de moeren hebben dus voldoende bruidsvluchten kunnen maken.
- er is begin juli een broedstop geweest van 2 weken (zelf nooit eerder gehad).
- de afgelopen 6 weken was het welliswaar geen echt '˜zomers' weer, maar zo slecht was het ook niet, het regende af en toe en daartussen was het toch zeer redelijk. Ook de volken waren voldoende '˜op sterkte' om de oogst binnen te halen.

Mijn vraag: herkent u dit gedrag van uw eigen bijen dit jaar? Of is dit een gevolg van zeer plaatselijke klimatologische omstandigheden? (Iets anders konden wij niet bedenken)

Els

[Piet Jager]

Hallo Els,

De grote lijnen in jouw verhaal herken ik, temeer daar ik nog mentor ben van een beginner, regelmatig een oude imker (81 jaar) help en nog al eens geraadpleegd word door mede-imkers uit het dorp.

Zomaar een paar omschrijvingen uit de bevindingen:

1. De volken zijn niet vooruit te branden.
2. Jonge bevruchte moer plotseling darrenbroedig.
3. Weinig zwermen
4. Weinig of geen zomerhoning
5. Jonge moer uit groot volk niet bevrucht
6. Jonge moeren met teveel darrenbroed
7. Volken luieren maar op de vliegplank
8. De meeste volken hebben een naar verhouding te klein broednest.
9. Volken zijn bij storing gauw prikkelbaar (stekerig).
10. Stille moerwissel met langdurige broedrem/stop.
11. Op de bijenmarkt moeten korfvolken (25 euro) en zesramers (20 euro) worden bij gekocht om de kastvolken voor de hei nog op sterkte te krijgen.

Veel hommels en zeer weinig wespen

Leuk dat je het initiatief hebt genomen om hier meer ruchtbaarheid aan te geven. Zelf begon ik al een beetje pessimistisch te worden over de toekomst van het bijenhouden.

!Piet

[Romée van der Zee]

Mijn waarnemening bij mijn onbehandelde volken:
1. Alle volken zijn zeer zwermtraag.
2. De honingopbrengst is zeer hoog. Topper is een volk (zonder enige zwermneiging) dat drie volle hk aan voorjaarsdracht had, en nu in 5 weken 4 hk zo goed als verzegeld heeft.
3. De broednesten zijn relatief groot.

R.

[Imkerij Westland]

Els,

Ik heb nagenoeg dezelfde ervaringen als jullie, mijn volken zijn verdeeld over twee locaties; één in de omgeving van het Wateringen - De Lier (weilanden) en één tussen Naaldwijk - 's-Gravenzande (dorpstuinen).
-Ontwikkeling van de volken in het voorjaar was uitstekend.
-In het voorjaar (tot juni) kwam er behoorlijk wat honing binnen.
-Tot nu toe één darrenbroedige (overwinterde) moer gehad.
-Juni-Juli was een drama; geen honing, zeer weinig stuifmeel.
-Het gebrek aan stuifmeel had uiteraard zijn gevolg op de ontwikkeling van de volken; weinig broed, soms enkele weken geen broed.
-Door de milde winter en de hoge temperatuur in feb, maart viel de eerste "bloeigolf" (diverse bloemsoorten) vroeg en hiermee was het gat tussen de tweede "bloeigolf" groot.

Nu maar hopen dat er tussen half juli en half aug. voldoende stuifmeel binnenkomt en het broednest wat meer aanzet, anders konden we volgend voorjaar tegen het fenomeen "verdwijningsziekte" aanlopen.
Ik hou samen met veel andere imkers, de geringe aanwas van winterbijen in de eerder genoemde periode aansprakkelijk voor dit fenomeen.

Maarten

[Piet Jager]

Meestal zoek je een verklaring voor de dingen, die niet gaan zoals je verwacht dat ze zouden moeten gaan. Deze zomer groeit mijn basilicum (tuinkruid) niet zo goed als vorig jaar, de zomerwortelen evenmin en mijn pruimen zijn ook niet zo aromatisch en lekker als een jaar daarvoor. Ook mijn zonnewassmelter doet het dit jaar een stuk minder, terwijl het dezelfde wassmelter is en op precies dezelfde plaats staat.

Maarten zoekt de verklaring in een te vroege 1e bloeironde met als gevolg een te lange drachtpauze op weg naar de tweede bloeironde. Maar hoe zit dat dan in Hoogland (bij Romée)?

Volgens mij moeten we het meer zoeken in de temperatuurverschillen en de overheersende windrichting van een matige zomer met weinig zonuren en weinig termiek (bevruchting). We hadden dit jaar namelijk vaak te maken met grote verschillen in dag- en nachttemperaturen en er waaide dikwijls een noordwesten wind en eind juni/begin juli een week constant regen en kou. Maar hoe zit dat dan in Hoogland (bij Romée)?

Gezien het feit dat Romée in haar reactie expliciet vermeldt dat het een onbehandeld volk betrof, dacht ik even aan de opbrengst van mijn onbehandeld volk. Deze stak ook met kop en schouder uit boven het gemiddelde van mijn behandelde volken, maar achteraf denk ik dat dat kwam, omdat het een F-1 Carnica van Hans van de Post was, afkomstig van de lijn van Albert Nuy.

Er zullen vast meer forummers naar een mogelijke verklaring zoeken of een omstandigdheid willen vermelden die tot nu toe misschien over het hoofd is gezien, zodat we het geheel breder in beeld kunnen krijgen.

!Piet

[Els Kleijnendorst]

Piet ook bij mij luieren de bijen bij een aantal volken, bij het nazien van deze volken zijn er geen zwermneigingen te ontdekken.
Ook hier in het Westen heel veel hommels en weinig wespen.

Maarten, dit jaar tref ik inderdaad geen '˜planken' stuifmeel in de volken aan, maar om nu gelijk van een gebrek te spreken gaat mij te ver. In alle volken zit overal nog wel een behoorlijk rand stuifmeel boven het broed. Ook bij de vliegplankobservatie zag ik de afgelopen maanden, en ook nu, iedere dag veel bijen met stuifmeel binnenkomen.
Dat luieren op de vliegplank vind ik vreemder, vooral omdat in deze periode de topdracht binnengehaald behoorde te worden.
Mijn bijen staan ook op 2 plekken: 1 op de rand van Rijswijk en Wateringen, en profiteren daar normaliter van het goede dat zowel weilanden (veel wilgen), parken en stadstuinen te bieden hebben.
De andere stand is in het Haagse stadspark 'Het Zuiderpark'

[Romée van der Zee]

Meer ingegeven door een gebrek aan tijd heb ik de voorjaars-honing pas van de volken afgenomen toen de lindedracht inzette. Het zijn misschien maar kleine dingen maar je zoekt naar een verklaring. Zoals de meeste imkers was ik gewend om te slingeren als de honing op de volken verzegeld was. Natuurlijk was ik er altijd alert op dat er voldoende in de broedruimte over bleef. Maar of je dat altijd goed inschat is maar de vraag.
Nu bevalt het wachten me echter zo goed, dat ik het tot een gewoonte wil maken. Ik laat de honing op de volken tot de volgende dracht inzet. Dus de weersvoorspellingen moeten ook zo zijn, dat die dracht benut kan worden. Zo voorkom ik stress (wat dat woord ook betekent) en wie weet speelt dat een rol. O, wat ben ik een luie imker.
Romée

[Johan ter Haar]

Mijn vraag: herkent u dit gedrag van uw eigen bijen dit jaar? Of is dit een gevolg van zeer plaatselijke klimatologische omstandigheden? Els

Van mijn twee hoofdvolken en twee vegers waren de moeren verdwenen. Alleen de zwerm die ik geschept had deed het goed. Een ervaren imker in de buurt dacht dat jonge moeren op bruidvlucht overvallen konden zijn door een bui eventueel met hagel.

[Jeroen Vorstman]

...op bruidvlucht overvallen konden zijn door een bui eventueel met hagel...

...of een vogel


Groeten,

Jeroen

[Piet Jager]

Pim Lemmers (Noord Holland) / 20 volken, schreef:

'Na een goed voorjaar te hebben gehad, kan het tweede gedeelte van het bijenjaar omschreven worden als eentje om niet over naar huis te schrijven: koninginnen niet bevrucht, darrebroedig en uiteindelijk dus geen honing.'

!Piet