Hoeveel wintervoer gebruiken de bijen werkelijk?

[Els Kleijnendorst]

Mijn bijen geef ik in het najaar altijd ca 10 kg suiker, minder durf ik niet omdat ik ze geen hongerdood wens en goed voor ze wil zorgen. Maar ieder jaar, geen enkel jaar uitgezonderd, moet ik in het voorjaar weer vele suikerramen uit de volken halen. Suikerramen die ik later in het seizoen nooit meer nodig heb vanwege de goede dracht. Mijn eerste slingering betreft dan ook bijna altijd deze ramen met suiker. Niet erg economisch: oplossen en voeren door mij, indampen en opslaan door de bijen en weer slingeren en weggooien door mij (een firma voor rioolontstopping is er zelfs eens aan te pas gekomen doordat het riool erdoor verstopt was).
Nu kwam ik in het aprilnummer 1935 van het "Maandschrift voor Bijenteelt" (voorloper Bijen) onderstaand artikel tegen en daarin worden aanzienlijk mindere hoeveelheden suiker genoemd.

Mijn vraag: wie heeft er op onderstaande wijze het voedselgebruik in diverse winters gemeten? Natuurlijk graag met vermelding hoe het drachtaanbod in uw omgeving is in de maanden september t/m maart. En ook welk ras bijen u heeft, Buckfast heeft immers veel grotere hoeveelheden nodig dan huis-tuin-en-keuken- of Carnica bijen.

Els Kleijnendorst

Uit april 1935:
Vraag 234. Hoeveel hebben de bijen in deze zachte winter tot nu toe verbruikt? Wat is de normale hoeveelheid voor dit tijdvak? Mocht er veel ingeteerd zijn, dan zouden de imkers tijdig kunnen ingrijpen om verhongeren der bijen te voorkomen.
H.Chr. Versteeg te A. (Gld.) Lid van het H.B.
Antwoord: Over een periode van 16 jaar (1918/1933) verbruikte bij mij een kastvolk gemiddeld in Oct. 1,37 K.G, Nov. 0,9 K.G., Dec. 0,77 K.G., Jan. l K.G., Febr. 1,54 K.G., Maart 2,345 K.G, en in April, waarin in vroege voorjaren soms al enig gewin is, 2,235 K.G.
Thans is verbruikt in Oct. 1,5 K.G, Nov. 0,8 K.G., Dec. 1,1 K.G., Jan. l K.G. Totaal over 4 maanden 4,4 K,G. tegen 4,04 K.G. gemiddeld. Het verbruik valt tot nu toe dus nog al mee. Dat het groter is, is toe te schrijven aan het vrij grote aantal vliegdagen, waardoor de bijen zich nog herhaaldelijk konden reinigen. Op de dagen met reinigingsvluchten valt altijd de grootste afname waar te nemen. Van 1-15 Febr. j.l. is de gewichtsvermindering 0,75 K.G. geweest; de normale hoeveelheid voor Febr. 1,54 K.G. zal dan wel worden bereikt, vooral als er enkele sterke vliegdagen komen.

[Piet Jager]

Hoi Els,

Een kleine 30 jaar houd ik nu bijen en heb nog nooit meer dan 10 kilo suiker voor de winter ingevoerd. Eerder minder en in al die 30 jaar samen ca 5 dode volken. Na de heidedracht bij mij zijn de volken niet meer zo groot en gaan dan op 1 BK boven en een lege honingkamer beneden de winter in. Vandaar dat ik aan 10 kilo per volk ruim genoeg heb. Je moet ook niet teveel invoeren, anders zitten ze in de winter met hun voetjes op een klomp 'ijs' en dat voelt niet zo prettig aan. Een lekker ruim voldoende LEEG broednest met daarom heen het voer is het beste voor een goede overwintering.

!Piet

[wilde]

Els, het verbruik per maand registreer ik niet, maar ik weet wel wat er verbruikt wordt in totaal. Zoals je wellicht weet imker ik met Buckfastbijen. Die zijn wat slordig in het verbruik en de volken zijn ook wat groter. Aan het eind van de laatste koudeperiode, dus zo'n dag of tien geleden, had ik twijfels of er nog genoeg voer was. Ik heb alleen de dekplanken gelicht en gekeken of ik verzegeld voer zag. Bij 2 van de 8 kastvolken was er bijna geen verzegeld voer meer. De overgebleven ramen na eerder verenigen kwamen nu goed van pas. Ik kon enkele voerramen inhangen. Aan het eind van de eerste week van april hadden ze dus al 14 kg suiker verbruikt, want die hoeveelheid krijgen ze bij het inwinteren eind september.
Groeten, Albert de Wilde

[Els Kleijnendorst]

Piet,
wil juist nog minder gebruiken dan 10 kg suiker bij het invoeren, vandaar ook dat ik graag het absolute minimum zou willen weten. Bovendien realiseer ik mij heel goed dat het wintergebruik sterk afhankelijk is van de soort bijen, de drachtomstandigheid in de winter en de wintertemperaturen (hier aan de kust graden warmer dan in het binnenland).
De overschotten aan voer komen voornamelijk voort uit de hoeveelheid honing die de bijen nog in oktober weten te verzamelen. En denk niet dat ik al vroeg met inwinteren begin, over het algemeen slinger ik nog rond 20 september en dan gaan de voerbaken er een paar dagen later op. Als er begin september zware regenval is start het voeren begin september. Maar aangezien een zo'n late honingoogst door het weer geen stabiele factor is, durf ik er niet op te gokken. En nog later met inwinteren beginnen is niet mogelijk doordat de bijen het voer dan niet meer ingedampt krijgen.

Het bewaren van voerramen voor het volgende winterseizoen is ook geen optie. (voorstel Jelte Pieter buiten het forum om) Dat zou alleen kunnen als je over een heel goede koeling beschikt. Maar het lijkt mij ook niet echt fris, zelfs al zou je de ramen in een diepvries bewaren, dan heeft het daar nog niet het eeuwige leven. Door het hoge suikergehalte bevriest de inhoud immers niet, maar door het gedeelte vocht zullen wel de pophuidjes losweken (en daarmee de bacteriën en ander vuil).

Van koude voetjes hebben de bijen geen last, ze hebben altijd 2 BK's tot hun beschikking en die ruimte hebben ze ook nodig, de volken bezetten gemiddeld eind september nog een raam of 15 en hebben nog 6 of 7 ramen broed.
Zelf overweeg ik nu om de ramen in de 2 BK's voor de winter maar eens op te stellen als in een korf : onderste BK 10 ramen en in de BK daarboven slechts 6 uitgebouwde ramen, met aan weerskanten een sluitraam. Kruipt de wintertros dan omhoog, dan is dat alleen mogelijk op deze 6 ramen (die dan wel goed gevuld moeten zijn). Door de kleinere beschikbare ruimte kan de tros ook moeilijker los komen van het voer.
Wat denk je, zou dit uitvoerbaar zijn? (en het scheelt zo wie zo al 4 voerramen per volk).

Els

ps, Albert, de drachtomstandigheid in mijn omgeving moet toch beter zijn dan bij jou, de lege cellen in de voerramen (een maand geleden uitgehaald), zijn allemaal gevuld met open nectar van dit jaar, nectar die nu al enigszins begint te ruiken door de hoge temperaturen van de laatste dagen.

[wilde]

de drachtomstandigheid in mijn omgeving moet toch beter zijn dan bij jou

Els, ik ben niet ontevreden. Deze week rook ik 's avonds bij de kasten voor het eerst dit jaar de sterke indamplucht van voorjaarshoning. De eerste vruchtbomen bloeien volop en vandaag heb ik honingkamers gezet op de sterke volken.
Groetend, Albert

[maartenkleijne]

Vraagje?
Mijn neef in Noord Italie wintert de bijen helemaal niet in omdat de bijen na de laatste slinger nog volop nectar halen in oktober en november.
Vanaf januari geeft hij elk volk een zak droge suiker bovenop het gat in de dekplank. Wel ietsje nat gemaakt zodat het niet allemaal spontaan eruit stroomt.
De opname van deze suiker verschilt sterk per volk. Zonodig geeft hij ze weer een nieuwe zak als de eerste leeg is.
Zou het een idee zijn om dit na te volgen?: in het najaar vijf kilo voeren. Dat is ruim voldoende tot en met januari. En vervolgens dit 'Italiaanse' systeem toepassen.
Ik zie er wel een paar voordelen in:
-het wintervolk hoeft veel minder te werken om een hoop suikerwater te processen
-de bijen krijgen geen koude voeten (zoals Piet zegt) op een overmaat aan suikerramen.
-de vijf kilo kan netjes rond het broeddnest worden opgeslagen
-geen suikerramen over in het voorjaar
-ze verwerken alleen de suiker die ze echt nodig hebben
-zodra er weer echt dracht is, is het klaar met suiker in het volk

Wat vinden jullie ervan?

[Els Kleijnendorst]

Maarten, het lijkt mij inderdaad iets om uit te proberen met een stuk of 4 volken. Alleen denk ik dat bijvoeren in januari t/m maart in Nederland beter kan met opgeloste suiker, verhouding 1 op 1. De bijen behoeven dan de kasten niet uit om water voor het oplossen te gaan halen.
Hoe zijn de wintertemperaturen bij jouw neef overigens? (Noord Italië heeft grote temperatuurverschillen in de verschillende delen)

[Erik Speksnijder]

Hoi Els,

Ik denk niet dat er iets als een universeel minimum voor wintervoer bestaat. De hoeveelheid wintervoer is sterk afhankelijk van de regio, waarin je bijen houdt (najaarsdracht/voorjaarsdracht), van de grootte van het in te winteren volk, van de hoeveelheid geslingerde (najaars)honing, van het weer in het najaar/winter/voorjaar etc.
Ik zou zelf niet teveel stunten met de hoeveelheid wintervoer. Wat maakt het uit, dat je misschien voor een paar euro's teveel aan wintervoer aan je bijtjes hebt meegegeven. Een nieuw volkje kopen is (momenteel helemaal!) een nog duurdere zaak en ook zou het gokken met het leven van de bijtjes mij geen voldoening geven. Je kunt deze "overtollige" voerramen vaak mooi gebruiken om aan bijvoorbeeld een kunstzwerm mee te geven.

In principe hoef je je bijen, als je in een redelijke drachtomgeving zit en de verworven honing niet wegneemt, eigenlijk niet eens in te winteren. Ik heb een volkje staan, welke ik nu reeds voor de 3e winter op z'n eigen honing heb laten overwinteren. Ook ken ik een bijenstalletje van een overleden imker, waarbij de imkersdochter alleen maar aan varroabestrijding doet en de bijtjes jaar na jaar op hun eigen honing laat overwinteren.


Erik

[Minne Bonnema.]

>>> iets om uit te proberen <<<
Wie gaat zijn bijenvolken aan een dergelijk experiment wagen !!
Het lijkt mij niet goed toe omdat we hier behoorlijk wat winter kunnen hebben,dan komt het volk niet uit zijn warme bol.
Stel je voor begin december vorst tot laatst februari, kun je ze beter schaatsen mee geven dan losse suiker.
Minne

[Els Kleijnendorst]

Erik, het gaat mij er niet om een paar euro uit te sparen. Maar om een goed evenwicht te vinden tussen genoeg voeren maar ook weer niet teveel. Natuurlijk afhankelijk van drachtomstandigheid en plaatselijke wintertemperaturen, maar dat schreef ik al eerder. En al helemaal niet om mijn bijen van honger te laten omkomen. Maar nu voer ik nog steeds teveel gezien de vele suikerramen die ik ieder jaar overhoud. Suikerramen die overigens vaak voor 2/3 gevuld zijn met nog binnengebrachte honing (vanaf eind september). En juist dat 2/3 deel honing is een onzekere factor in ons Nederlandse klimaat.
Wellicht ter verduidelijking: dat jaar dat het riool verstopt raakte van het weggegooide wintervoer had ik mijn 10 volken ca 70 kg suiker gevoerd, en er 160 kg wintervoer uitgeslingerd. Doordat het honingdeel was gaan kristalliseren, was het een dikke heel donkere stropige massa geworden. (daarna gelukkig nooit meer in deze extreme hoeveelheid). Maar aangezien suiker met honing nog geen zuivere honing maakt, moet het uit de volken verwijderd worden in het voorjaar.
Voor het voeren van kunstzwermen heb ik deze ramen niet nodig, die krijgen altijd ramen met honing en stuifmeel van mij mee. Waarom zou ik daarop bezuinigen door ze dat oude wintervoer mee te geven? Verse honing én stuifmeel is toch veel gezonder?

Maar voor het zeer zeldzame geval dat het een extreem koude en lange winter wordt, vooral in de maanden februari en maart wanneer de bijen het wintervoer echt nodig hebben, moet ik wel een paar manieren achter de hand hebben om ze in barre omstandigheden bij te kunnen voeren.

Minne, dat schaatsen is voor jou in het hoge noorden een jaarlijks terugkerend evenement. Zelfs deze afgelopen winter, waarin toch een aantal strengere vorstperiodes zaten, heb ik maar 2 dagen kunnen schaatsen en dan alleen nog op een stuk ondergespoten weiland. Simpel een feit van hogere temperaturen doordat ik heel dicht aan de kust woon. In de winter voor de bijen een voordeel, maar 's zomers een nadeel, het is dan vaak 10 graden kouder doordat Den Haag dan gedompeld is in zeenevel terwijl de rest van Nederland van de zon geniet.
Maar maak je geen zorgen, mijn bijen zal ik echt niet aan onverantwoorde experimenten blootstellen.

Ik realiseer mij heel goed dat het een luxe probleem is, die overtollige suikerramen, maar het is wel ieder jaar een probleem voor mij!

mvrgr,
Els