Segeberger, lade eronder of juist niet?

[marc]

Om lucht te ontvochtigen heb je warmte en ventilatie nodig. Bijen werken/ademen en produceren CO² dat weg moet en hebben anderzijds verse lucht nodig die bij moet komen. Een constante luchtstroom moet er daarom altijd zijn. Je mag dus in de koude periode zeker je vlieggaten niet te klein of helemaal dicht maken.
De opdroging door ventilatie is afhankelijk van de snelheid en de vochtigheid van de binnenstromende lucht. Hoe sneller en droger de luchtstroom, hoe beter de opdroging. Alleen moeten de bijen dan harder werken en komt er in deze tijd van het jaar meestal lucht binnen die zelf redelijk vochtig is. Wil de ventilatie voor opdroging zorgen met deze vochtige lucht, betekent dit dat de luchtstroming zeer hoog zal moeten zijn en de bijen hard zullen moeten werken. De andere optie is de temperatuur enorm verhogen, wat ook werken betekent voor de bijen, terwijl ze die temperatuur eigenlijk niet hoger willen.
In principe is een groot wintervolk zelfs in staat om de volledige kast op 35°C te houden maar dat zouden ze niet lang volhouden en afsterven. Zij streven daarom naar een continue economisch verbruik waarbij de buitenzijde van de tros op 6-11°C wordt gehouden.
Zonder werken in de winter kan niet, maar we moeten hen ook geen extra werk (energieverlies, weerstandsverlies, meer voedselverlies) geven, dat gaat ten koste van de overlevingskansen.
Vochtige lucht stijgt en blijft vooral 'hangen' boven de tros. Er moet al een voorname (energieverslindende) stroming door de kast gaan om die warme vochtige lucht langs de bodem weg te krijgen.
Bijenkasten op een goede manier ontvochtigen doe je daarom niet langs beneden maar langs boven, op een zachte wijze die geen tocht met zich meebrengt. Het enige voordeel van een open bodem is dat het aflopende condenswater daar uit de kast kan druppelen en niet op de bodem blijft staan.
Ook vanuit het standpunt van warmteverlies is een open bodem geen goede zaak. Een tros verliest zijn warmte niet zozeer door convectie naar de omliggende lucht toe maar vooral door stralingsverlies naar de koude wanden en dat in alle richtingen ! Iedereen spreekt van een isolatieplaatje boven de dekplaat, dit verhelpt maar een deel van het warmteverlies. De wanden met hun grotere verliesoppervlak en de bodem zijn zeker zo belangrijk. Een niet geïsoleerde kast of open bodem betekent daarom extra energieverlies voor de bijen. Of dat ook daadwerkelijk de dood van het volk betekent zal afhangen van o.a. de grootte van de tros, de strengheid van de winter, vroeg of laat op gang komen van het voorjaar, de voedselvoorraad... Het hoeft dus allemaal niet tot meer sterfte te leiden, maar je bijen verwennen kan minder kwaad dan niet.
In een isolerende bijenkast zijn daarom best alle wanden goed geïsoleerd. Vergelijk het met je eigen woning waarvan dak en wanden prima geïsoleerd zijn maar je op een bevroren vloer zou lopen.

[alfa vulgaris]

reactie op Marc,

Ik denk dat je bedoelt dat warme lucht opstijgd.
De natuurlijke stroming ontstaat immers door verschil in soortelijke massa van de lucht.
In het diagram wat ik heb geplaatst staat ook de soortelijke massa van de lucht aangegeven in kg/m3 bij verschillende temperaturen en bij verschillende absolute en de daarbijbehorende relatieve vochtigheid

De luchtcirculatie in een bijenkast...iets wat me al tijden intrigeerd.
Kunnnen we denk ik wel een onderwerp vol van schrijven.

Ik denk zelf dat onder de tros lucht wordt aangezogen doordat er in de tros de lucht door de bijen lichter is gemaakt dan afkoelt tegen het dak en langs de koelende wanden van de kast weer naar beneden zakt,echter zonet nog een observatie gedaan die niet niet onmiddelijk bevestigd nl. in het midden onder de tros zie ik vaak bijen zachtjes stersilen tegen deze richting in.Dit dak KAN volgensmij ook de rand zijn tussen verzegelde en onverzegelde honing,maar daar moet ik nog maar es over prakkeseren.

Ikzelf denk dat er meer warmteoverdracht is door convectie dan door straling,maar ja dat kan ik nog even niet hard maken.

[Primus]

Kunnen die geleerde mannen met al hun teoriën aan mij is uitleggen waarom bijen in holle bomen en korven zowat alles waar ze in wonen volledig dicht kitten met propolis om geen luchtverplaatsingen te hebben, die wij imkers precies zo graag aan ons bijenvolken aansmeren?
Volgens mij weten de bijen best wat goed voor ze is, ze doen het al miljoenen jaren. Wat iedereen wel met me eens zal zijn, wat ze zelf doen doen ze beter, dus alles dichtplakken. Helaas stel ik samen met jullie vast dat vanaf dat mensen zich met de bijen zijn gaan bemoeien het steeds minder goed met ze gaat.
Met vriendelijke groeten.

[alfa vulgaris]

Verdikke wat haal ik mezelf weer een werk op de hals.

Geen luchtverplaatsing of stroming kan naar mijn idee niet.
1 De bijen hebben zuurtsof nodig en willen vast van hun CO2 af.
2 we weten dat bijen nectar indikken tot honing,lucht kan maar een beperkte hoeveelheid water bevatten,dus er moet geventileerd worden.
3 we weten dat de bijen zichzelf warmhouden,het kan niet anders dat daardoor de soortelijke massa van de lucht veranderd wat gevolg heeft dat er een stroming onstaat in de kast.

Ik denk zelf dat de bijen de kast juist dichtkitten zodat ze die stroming in de behuizing dan zo goed mogelijk zelf kunnen regelen en ook voorral voor de winter omdat ze tijdens de vorst veel vocht verliezen (meiziekte?)

Wij mensen bemoeien zich niet alleen met de bijen,maar ook met hun woningaanbod,drachtaanbod enz enz.
Hun hele wereld zolangzamerhand dus.
Wij/Ik willen bijen.
Dus die gedachtes motiveren mij om dan ook mijn uiterste best te doen om het leven voor mijn bijen en mijn bemoeienis daarmee zo geriefelijk mogelijk voor ze te maken.

opm.:ik ben een dichte bodem imker

[Oude Essink]

Hallo Alfa,
Mij dunkt, dat jij met al jouw redeneringen en berekeningen geen rekening houdt met de warmtehuishouding zoals die geregeld is in een bijentros. In de tros zijn loopgangen die voldoende verse lucht bevatten om het lang uit te houden; de mantelbijen vormen een vast en dicht scherm tussen de tros en de buitenomgeving; zij weren de koude: wat buiten de tros gebeurt beïnvloedt de tros zelf niet; zij houden de warmte die in de tros wordt opgewekt (suiker naar warmte d.m.v. vleugelspieren) binnen de tros. Verkleumende mantelbijen bewegen zich naar binnen de tros en worden vervangen. Op dit gebeuren kun je niet zo maar onze wetten van luchtverplaatsingen en cotact-warm-koud effecten loslaten.

hennie oes

[dineke]

Marc,
U schrijft:
Bijenkasten op een goede manier ontvochtigen doe je daarom niet langs beneden maar langs boven, op een zachte wijze die geen tocht met zich meebrengt.
Dit lijkt mij zinvol, maar hoe pakt u dat aan in de praktijk?
Groeten, Dineke.

[alfa vulgaris]

Verkleumende mantelbijen bewegen zich naar binnen de tros en worden vervangen. Op dit gebeuren kun je niet zo maar onze wetten van luchtverplaatsingen en cotact-warm-koud effecten loslaten.

Waar is de lichaamswarmte van die verkleumde bijen dan gebleven en waar komt de warmte vandaan om zich weer op te warmen?
Ik moet inderdaad bekennen dat een bijenvolk een warmtebron is die over "intelligentie beschikt" en dat ik vaak een bijenvolk vereenvoudig in een 10 tot 40 Watt gloeilamp.

Wat zeker een fout in mijn werkwijze is dat ik energie en chemie van elkaar loskoppel en dus niet meeneem dat de bijen zeer goed mogelijk water omzetten of produceren bij metabolische processen,maar daar ben ik mij bewust van.

Ik moet modellen maken om dit geheel te doorgronden want ik kan niet elk bijtje afzonderlijk bekijken omdat dat ondoenlijk is.

Ik maak me geen zorgen....ik heb hoop ik nog even om dit zo goed mogelijk voor de geest te krijgen,gewoon omdat ik het leuk vind om dit soort zaken te doorgronden en mogelijk hiermee iets voor de bijen of mijn eigen opbrengsten kan betekenen.

[marc]

Is niets nieuws, Dineke. Vraag maar eens aan de oudere imkers hoe ze vroeger de kast afdekten met een tapijtje, kranten, strodeken, houtschaafsel... Allemaal goed waterdampdoorlatende materialen.
Maar je moet dan wel opletten voor vocht in die materialen want eens nat ben je de goede vochtdoorgang kwijt. (bv. om de 2 dagen de bijen andere kranten laten lezen ).
Met de nieuwe technieken ( plastiekfolie op de kast, dichte EPS deksels, PS of PUR platen op de dekplank enz...) is men die belangrijke vochthuishouding rond het volk uit het oog verloren.
@ alfa
het meeste vocht zit boven in de kast omdat daar de hoogste temperatuur is (die ook het meeste vocht kan vasthouden)
de luchtstroom wordt inderdaad onder tros aangezogen, wijkt boven de tros uit naar de zijkanten, koelt af, verzadigt/condenseert al dan niet en stroomt verder langs de wanden terug naar beneden.
@ primus
ik denk dat die holle bomen (rot, houtmolm...) nog zo geen slechte vochtregulatie hadden, bovendien zaten de gaten meestal redelijk hoog (spechten...), dat geeft een heel ander vochtbeeld.

[depauws]

@alfa-vulgaris
Je probeert dus een mathematisch model te maken van het bijenvolk in de kast.
Een model kan maar goed zijn als het op de cruciale punten overeenstemt met de werkelijkheid, daarmee kan dan de zaak eenvoudiger worden uitgelegd (gevulgariseerd zeg maar).
hierbij enkele bedenkingen :
- de bijen sturen bewust de luchtstromingen in de kast, zelfs buiten de kast staan ze te waaien als het nodig is.
- bij trosvorming produceren de binnenste bijen warmte met de vliegspieren ( omzetting voeding in warmte)
- de buitenste bijen van de tros dienen als isolatiemateriaal, na enige tijd aan de koude kant gaan ze binnen in de tros om zich terug op te warmen.
Bij het Mollier-diagramma en de bijhorende lijnen ga je uit van een relatieve vochtigheid in de tros van 42% bij 35°C en een dauwpunt in de buitenlucht van 11°C.
Deze 11° is het jaargemiddelde , maar in de winter is dit zeker veel lager, dus om de condensatie in de winter te bestuderen is dit een te grove benadering.
Groeten

[semar]

Kunnen die geleerde mannen met al hun teoriën aan mij is uitleggen waarom bijen in holle bomen en korven zowat alles waar ze in wonen volledig dicht kitten met propolis om geen luchtverplaatsingen te hebben, die wij imkers precies zo graag aan ons bijenvolken aansmeren?
Volgens mij weten de bijen best wat goed voor ze is, ze doen het al miljoenen jaren. Wat iedereen wel met me eens zal zijn, wat ze zelf doen doen ze beter, dus alles dichtplakken. Helaas stel ik samen met jullie vast dat vanaf dat mensen zich met de bijen zijn gaan bemoeien het steeds minder goed met ze gaat.
Met vriendelijke groeten.

mijn bodems zijn open al tien jaar en worden NIET dichtgekit!!
terwijl mijn bijen echte propolis liefhebbers zijn.

Vriendelijke groet
Semat(Dominique)