Poetsende bijen op de vliegplank

[oldtimerfrans]

Dagelijks zijn er grotere hoeveelheden bijen op de vliegplank aanwezig die met hun voorpootjes over de vliegplank schrapen. Het ziet er uit alsof zij de vliegplank aan het poetsen zijn. Zij maken daarbij een beweging van voor naar achter over een afstand van ongeveer één cm.
Wat is de reden van deze vreemd uitziende activiteit? Op Youtube is een filmpje aanwezig waarop dit te zien is. Dit vind je door te zoeken op: "bijen poetsen vliegplank".

De drukte op de vliegplank ziet er zo uit:

[bee-tree]

Hallo Frans, wat goed van jou dat je het gedrag van bijen observeert.
Er zijn op ons forum in 2013 al interessante discussies gevoerd over het 'schrobgedrag'. De werksters die dit
gedrag vertonen, worden schrobberbijen genoemd . Dat woord houdt dus in, dat het gedrag een soort poetsgedrag zou zijn.
De wetenschap is het nog niet eens over de functie of functies, want 'n gedrag kan meer dan één taak hebben.

Momenteel geniet ik elke dag van de schrobberbijen bij 'n korfvolk dat op ooghoogte staat. Dat maakt het observeren
makkelijker. Tussen de korf en de twee houten kamers er onder, heb ik enkele houten keiltjes, want het vlieggat in de korf
is te klein om de bijen snel te laten af- en aanvliegen. Ze hebben dankzij de keiltjes 'n viegspleet tussen korf en kast.

Verrassend is te zien dat de kopse kanten van de keiltjes prachtig blank is geschrobd, Ze lijken geschuurd, geschaafd, gepolijst.
Misschien gebeurt dat ook met jouw vliegplank. Bij mij zijn ze er zeker een maand mee bezig en gaan er nog steeds mee door.
Dat zou betekenen dat de keiltjes ze in de weg zitten. De kopse kanten zijn anderhalf bij anderhalve centimeter.
Er zijn meestal op dit kleine oppervlak 3 bijen aan het schrobben of schrapen of schaven. Voor ons oog zijn de stofdeeltjes
die er af komen niet te zien. Dat schrobben doen ze met de voorpootjes die achterwaarts bewegen alsof ze het stof
via de middenpootjes in de stuifmeelkorfjes willen duwen. Ik heb soms het idee dat aan het hout de geur van hars zit
en ze net als bij plantenknoppen met propolis geprikkeld worden dit stof te verzamelen.
Mijn keiltjes zijn van sparrenhout of dennenhout.
Ik moet nu stoppen want we willen gaan eten. Ik zal wel weer op de vingers getikt worden als ik schrokkende bewegingen maak,
gehaast als ik ben om met dit boeiende onderwerp verder te gaan. Frans zoek jij even het topic SCHROBBERBIJEN op. Zjef
P.S. Ik weet niet zeker of het woord keiltje bestaat. Ik bedoel 'n houten wig of spie. Straks zoek ik 't op.

[oldtimerfrans]

Hallo Bee-tree,

Wij observeren geregeld de vliegplank. Het is gewoon erg leuk te zien wat er gebeurt en waarmee ze terug komen.
De vliegplank is gemaakt van multiplex. De kast is geschilderd in de kleur blauw (Sikkens lak).
Ik zal vanavond eens een stuk schuurpapier over de plank halen en dan kijken wat de reactie morgen is. Het is opvallend maar bij ons in de bijenvereniging kent niemand dit fenomeen.
Ik zal ook het forum doorzoeken op info hierover.
Frans

[peter-koi]

Bij mij gebeurd hetzelfde,dus er is eigenlijk niets over bekend begrijp ik.

Groet Peter.

[Hans van der Post.]

Je ziet dat schrobberen alleen in een drachtloze periode en dan vooral na de zomerdracht.
In het verre verleden werd er in "het groentje"= oude imkerblad al over geschreven het werd boenderen genoemd.

[alfa vulgaris]

Ik heb dit ook vaker gezien.
Wat Hans zegt in de nazomer.
Ik zag het meestal met regen.

Nog een raadsel?

Op oudere ramen en kasten zit een heel dun laagje propolis uitgezonderd de enthousiaste kluiten (opslag?) hier en daar.
Hoe zouden de bijen dat smerig plakkende goedje over dat hout verspreiden zonder dat ze er zelf onder komen te zitten?

Wil niet beweren dat de bijen daar propolis op de vliegplank aan het smeren zijn maar denk wel dat ze op eenzelfde manier de binnenkant van de kast in de propolis zetten.

[roosje2012]

Bij mij merk ik iik dat poetsende gedrag bij 1 grote warrekast, die in eik zijn gemaakt. Het vliegplankje was zwart geworden en ik heb de indruk dat ze al wat lichter geworden is. In het Engels noemen ze het Waggle dance.

[Ewout]

Roosje, de waggle dance is in het Nederlands de bijendans, die de bijen uitvoeren om te communiceren over een drachtbron.
B3 Semar wist ons vorig jaar te vertellen dat dit in het engels 'washboarding' wordt genoemd.
Er is verder weinig over bekend, maar fascinerend is het zeker!

[oldtimerfrans]

Ik heb de vliegplank geschuurd zodat deze gladder is maar dat had geen effect. In de ochtend ziet alles er normaal uit. In de middag komen er steeds meer "schrobbers". Gisterenavond tot na 23.00 uur was het zeer druk op de vliegplank. Je zou de indruk kunnen krijgen dat ze willen gaan zwermen. Ik heb vanmorgen even in de kast gekeken en er is nog voldoende ruimte. De broedkamer zitten acht van de tien ramen vol met Brias. er zijn zeker nog twee ramen die verder uitgebouwd en belegd kunnen worden. Er is dus ruimte genoeg. De honingkamer staat op 6 ramen en zijn steeds ongeveer voor 1/3 verzegeld. Er zit overal wel honing in.
Kortom er is binnen in de kast voldoende te doen en toch gaan ze (nutteloze?) arbeid verrichten door de plank te poetsen. Misschien hebben ze het binnen gewoon te warm.

Frans

[bee-tree]

Frans, dat een deel van de bijen bij de huidige hoge nachttemperatuur buiten de kast zitten doet zich
bij alle imkers voor wanneer de kasten overbevolkt zijn. Het bijenlichaam maakt warmte , óók als hrt stil zit.
Zo is dat ook bij de mens. De spijsverteringsorganen werken ook 's nachts, de spiertjes van het bloedvatenstelsel en
het ademhalinsstelsel moeten dag en nacht werken. Zo kan ik nog wat andere stelsels noemen die warmte produceren
als bijproduct bij de verbranding van bloedsuiker om alle lichaamscellen arbeidsvermogen ofwel energie te geven.
Het zenuwstelsel is 'n hardwerkend stelsel. Zie maar :
De mens die het 's nachts te warm krijgt, gooit, ook als hij in diepe slaap verkeert, z'n lakens af of trekt onbewust
de zomerpyama uit.Of gaat aan de wandel ? De bijen hoeven óók niet te kunnen nadenken over wat ze moeten doen om niet oververhit te worden ;in dat opzicht lijken ze op ons.

De bijen gaan onbewust iets verder uit elkaar zitten als het te warm wordt net als wij. Bij imkers die hermetisch sluitende kasten hebben,is de enige warmteafvoerende mogelijkheid, het vlieggat en gaas in de bodem van de kast. Warmte stijgt op. Ga maar even
voelen op zolder en bovenverdieping.
Hans, misschien kun je het vlieggat vergroten. Ik kijk 'n beetje verbaasd aan tegen die blanke latjes ter weerszij van het vlieggat op
jouw foto. Jouw sterke volk heeft een grotere ventilatie-opening nodig. Daarom maken de bijen die schrobbendem schrapende,
krabbende,bewegingen. Waarschijnlijk zitten er ook bijen aan de binnenkant van de kast te schaven.
Ik heb momenteel een kast met plexiglas aan de achterkant in de onderste bak, Ik ga daar 'n regelbaar vlieggat in maken
om zo antwoord te kunnen geven op m'n laatstgenoemde vermoeden. Zj.
P.S. Op Alva's vermoeden wil ik ook reageren, evenals op andere deelnemers die proberen het mysterie op te lossen.