Testen op varroaresistentie ! Hoe doe je dat ?

[hskokburchartz]

Beste mensen

Sinds 2010 tel ik de varroaval op de varroalades van mijn volken. Dit zijn er nu meer dan 40 verspreid over 3 standen. Ik tel vanaf juni tot en met mei het volgende jaar. In de zwermperiode tel ik niet. Volken zonder leggende koningin tel ik niet, omdat er dan zo goed als geen mijten vallen. De mijtenval komt voornamelijk uit het broednest. De gevallen mijten noteer ik op datum per kast op mijn kastkaart. Het aantal bezoeken aan mijn volken per week is afhankelijk van de activiteit van de volken. In de winterperiode (oktober tot en met maart) is dat 1 keer per week, in het hoogseizoen is dat om de dag of 2 dagen. De stuifmeelkorrels en andere rommel die op de varroalade valt bemoeilijkt namelijk het tellen van de mijten.

Er zijn duidelijk twee periodes van mijtenval te constateren: januari tot aan de zwerm periode, en van juni tot aan december. In de eerste periode verschijnen de darren in het broednest en in de tweede periode verdwijnen ze weer. De reproductie van de mijt in darrenbroed is groter dan in werksterbroed. Ook is de sterfte van de mijt in werksterbroed hoger dan in darrenbroed. Doordat mijten in het najaar moeten overstappen van darrenbroed naar werksterbroed, ontstaat er meer mijtenval dan in het voorjaar.

Het aantal gevallen mijten tel ik op bij de mijten die in de voorgaande periode reeds in totaal zijn gevallen. Als ik in 1 januari begin te tellen staat de teller op 0. Daarna loopt de teller, voor elke dag dat ik de mijten tel met het getelde aantal op. Als ik van de mijtenval een grafiek maak, heb ik op elke dag het totaal aantal gevallen mijten vanaf het begintijdstip tot aan het moment van de laatste telling.
Deze grafiek van de cumulatieve mijtenval heeft in het voorjaar een exponentieel verloop en in het najaar een logistisch verloop (S vormige curve).

Nu kan ik voor beide perioden de groeifactor berekenen, die aangeeft hoe snel de mijtenval procentueel per dag is gegroeid in dat volk. Hiermee heb ik per volk per jaar 2 berekende groeifactoren. De groeifactor varieert van mijn 40 volken tussen de 0,05 en 0,27 met een gemiddelde van 0,10. Dit is gebaseerd op de telling van juni van dit jaar.
In het voorjaar van dit jaar lag het minimum op 0,011 en het maximum op 0,047 met een gemiddelde van 0,028. Deze verschillen in het voorjaar en najaar heb ik ook in 2012 geconstateerd.

Wat mij opvalt is dat deze groeifactoren onafhankelijk zijn van de grootte van een volk. Een groeifactor voor een volk op 3 ramen kan net zo hoog zijn als voor een volk op 33 ramen. Ook zie ik dat de groeifactor onafhankelijk is van het aantal gevallen mijten. Ook zie ik dat een volk met een lage groeifactor in het voorjaar ten opzichte van alle andere volken, dat ook in het najaar toont.

Alleen volken waar 'teveel' mijten uit vallen, bestrijd ik met mierenzuur. Darrenraat verwijder ik niet. Opvallend hierbij is dat een volk met een hoge groeifactor na de bestrijding dezelfde groeifactor behoudt, maar alleen minder mijten laat vallen. Slechte volken hebben de hun mijtenval echter zo weer op hun oude peil. Naar mijn mening heeft het geen zin om volken aan te houden waarvan je de mijten moet bestrijden. Ik bestrijd daarom alleen om ervoor te zorgen dat het volk niet in elkaar stort en andere volken opzadelt met de mijten doordat het beroofd wordt of dat de besmette bijen vervliegen.

Op basis van deze berekende groeifactoren selecteer ik de volken waarvan ik nateel. Omdat ik nu twee jaar nateel van mijn beste volken heb ik nu ook een indruk gekregen van de groeifactoren van de nateelt van goede koninginnen ten opzichte van de nateelt van 'slechte' koninginnen met betrekking tot groei in de mijtenval. Die is gemiddeld beter dan de nateelt van slechte koninginnen.

Ik meen dat volken met een kleinere groeifactor in de mijtenval beter overweg kunnen met mijten en daardoor varroaresistenter genoemd kunnen worden dan volken met een hogere groeifactor.

Met vriendelijke groeten

Henk Kok

[Alex Mönch]

Er is bij jou geen sprake van resistentie,hooguit een betere weerstand.
Resistentie betekent dat ze de varoa volledig de baas zijn en er totaal geen schade van ondervinden.

[hskokburchartz]

Inderdaad ben ik op zoek naar varroaresistente bijenvolken. Alleen met een meetbaar selectiecriterium: groei van de mijtenval, krijg je bijenvolken die steeds meer aan dit criterium voldoen, als je consequent nateelt van volken die hieraan het beste voldoen, voorop gesteld dat je meetwaarde voor een belangrijk deel genetisch bepaald is. Na 2,5 jaar meten en telen heb ik dat idee wel gekregen.

Je krijgt ook niet in een keer volken die per jaar 50 kg honing ophalen.
Voor de volledigheid, ik kijk daarnaast naar volken die een redelijke omvang halen, zonder direct te gaan zwermen, maar uiteindelijk wel zwermcellen gaan aanzetten ,en daardoor ook een bak honing binnen brengen als andere volken dat ook doen, en goed behandelbaar zijn. Ik wil ook geen volken die gevoelig zijn voor kalkbroed of nosema.

Mijn dreefveer is om aan te tonen dat blind bestrijden geen zin heeft. En blind is tweeledig: imkers die geen mijten kunnen vinden, en imkers die allerlei argumenten hebben om maar niet te hoeven kijken, voordat zij gaan bestrijden.

mvg

Henk Kok

[Alex Mönch]

Als je niet in een erg geisoleerd gebied zit,doen darren van andere imkers je selectie de das om...wanneer je een moer van een resistente lijn zou kopen en jonge moeren van een resistente moer laat aanparen met van alles en nog wat,gaat de resistentie weer minder worden,uiteindelijk blijft er niet veel meer van over.(dit is al in de praktijk gebleken)
Dit geldt voor alle eigenschappen van een bepaalde moer.
Je kunt het op dit moment alleen met ki.redden,maar om dan geen inteelt te krijgen,zul je de beschikking moeten hebben over erg veel vers resistent bloed.
En om maar ff de mijtval bij te houden en van volken met de laagste mijtontwikkeling na te telen,is een beetje te makkelijk gedacht.
Zo simpel is het hier in Nederland helaas niet.
Ik heb dit jaar een jonge onbevruchte moer op de kop kunnen tikken van een resistente lijn....deze is echter aangepaard met een niet resistente lijn....ik verwacht hiervan geen resistentie,maar nog wel een grotere weerstand tegen varoa....ben hier wel benieuwd naar.

[imker Marinus]

Ik denk dat Alex een goed punt heeft, wanneer je gericht wilt werken aan varroa-resistente bijen zul je ook controle moeten hebben over de mannelijke lijn. Ook heeft Alex gelijk wanneer hij stelt dat je pas van resistentie kunt spreken wanneer je volken er totaal geen last van hebben. Heb je daar al onderzoek naar gedaan?

Verder viel me op dat je melde dat je gevonden had dat de groeifactor onafhankelijk was van het aantal gevallen mijten. Dat lijkt me logisch, bij de berekening deel je namelijk door het totaal aantal mijten. De groeifactor is een dimensieloos getal (het drukt geen grootheid uit mbv een eenheid). Ook je bevinding dat de grootte van het volk geen invloed heeft op de groeifactor ligt in de lijn der verwachting.

Wat me interessant lijkt is te weten hoeveel mijten er nu werkelijk aanwezig zijn, dus niet alleen de gevallen mijten, maar ook de mijten die nog in het broednest en op de bijen zitten. Het lijkt me best aannemelijk dat bijen met een lage groeifactor van de gevallen mijten wat beter overweg kunnen met de besmetting maar is de besmetting in die volken niet gewoon lager dan in de volken met een grotere groeifactor? Of is het aantal mijten (per bij of per raam, in ieder geval bij een gelijke hoeveelheid bijen) gelijk? Zonder dat dat onderzocht is kun je eigelijk ook niet stellen dat je na 2,5 jaar hebt gevonden dat varroa-resistentie genetisch bepaald is. Ook kun je dat niet zeggen wanneer je geen zekerheid hebt over de darren waarmee je koninginnen gepaard hebben. De gevonden groeifactoren kunnen goed afhankelijk zijn van het toeval, bijvoorbeeld doordat de gezondheid van de volken waarmee je gestart bent niet uniform was (misschien was de besmettingsgraad ook wel niet uniform).

Waarom heeft blind bestrijden geen zin? Mensen die dat doen lopen minder risico dat hun volken niet de winter doorkomen. Het lijkt me dat er weinig hoeft te gebeuren en je bent al je volken kwijt. Een besmetting met het een of ander en je bent het haasje. Ik vind dat de mensen van de WUR nuttig en goed onderzoek doen en dat bijenhouders op ze kunnen vertrouwen voor wat betreft de richtlijnen voor het omgaan met varroa. Wanneer beginnend imkers je verhaal lezen zouden ze in de verleiding kunnen komen varroa minder serieus te nemen, wanneer hun volken sterven zouden ze kunnen besluiten de kap maar aan de wilgen te hangen. Vandaar dat ik je verhaal van een kritische noot voorzie.

Vriendelijke groet,

[willem]

Ik denk dat Alex een goed punt heeft, wanneer je gericht wilt werken aan varroa-resistente bijen zul je ook controle moeten hebben over de mannelijke lijn

Heren, wel eens van bevruchtingsstations hehoord ?

[imker Marinus]

Ha Willem,

Natuurlijk heb ik van bevruchtingsstations gehoord. Maar allereerst wordt daar in het verhaal geen melding van gemaakt en verder zal het ook een bevruchtingsstation moeten zijn waar de bijen op dezelfde manier gehouden worden als Henk dat doet. Want wat heeft het voor zin om een koningin die je met zorg hebt uitgekozen omdat ze wat beter met varroa om lijkt te kunnen gaan te laten paren met darren die daar niet op geselecteerd zijn? Voor hetzelfde geld paart zo'n koningin met een dar van een volk dat juist niet goed met varroa om kan gaan. Maar goed mijn belangrijkste punt is dat het verhaal van Henk niet overtuigend is omdat de besmettingsgraad niet is gemeten, misschien waren de volken met een lage groeifactor wel in mindere mate besmet dan de volken met een hoge groeifactor. Ook zijn stelling dat varoa tolerantie genetisch bepaald is onderbouwt hij daarom niet goed (hoewel het best waar kan zijn hoor).

[Tieme]

Hi Marinus,

Zulke bevruchtingsstations zijn er: het eiland Norderney in Duitsland en Neeltje Jans in Zeeland.

Groeten,

Tieme

[Ewout]

Anders kun je altijd nog aan mondscheinbegattung gaan denken, heb je geen eiland nodig.
Henk, hoe laat jij je moeren bevruchten?

[imker Marinus]

Hi Marinus,

Zulke bevruchtingsstations zijn er: het eiland Norderney in Duitsland en Neeltje Jans in Zeeland.

Groeten,

Tieme

Dat is mooi. Maar maakt Henk daar gebruik van? Blijkt niet uit zijn verhaal.