Zwermkistje

[wilde]

Op verzoek onderstaande beschrijving en foto's van een kistje om bijenzermen te scheppen.
De bodem en zijkanten zijn gemaakt van 5,5 mm multiplex. De zijkanten zijn met sponinkjes aan elkaar gelijmd. Om het kistje met 1 hand vast te kunnen houden om de zwerm te scheppen, en dus met de andere hand te vegen of af te slaan, is er een handvat aan de bovenzijde. De onderkant (gaasbodem) is los en past via een sponning in het kistje; de zijkanten steken uit en zo zit het dus dicht. Van belang is ook dat de achterkant van de gaasbodem een overlapping heeft, anders is het kistje daar niet afgesloten als de vliegspleet open staat. De afmetingen zijn binnenmaats:
29 x 39 cm en een diepte van 21,5 cm. Dat biedt voldoende ruimte voor een grote voorzwerm. De maten komen niet zo nauw en zijn slechts een indicatie. Veel kleiner zou ik het echter niet maken.
Op foto 3 heb ik nog een pijl gezet bij een kram. Die zit erin om een moerhuisje aan op te hangen. Soms zijn er onwillige moeren die ik dan op de buitenkant van het kistje of op de grond ervoor zie lopen. Die sluit ik dan op in een moerkluisje en hang het in het kistje. Dan komt de zwerm vanzelf ook.
De gele markering heb ik aangebracht voor mijn gemak en is niet voor de bijen bedoeld, maar werkt misschien wel goed. De bodem van mijn kistje is niet zo haaks als ik zou wensen en sluit het beste als de gele vlakken op elkaar staan.

Als de zwerm geschept is, wordt het kistje eerst even gebotst zodat de bijen weg zijn van de opening waar de gaasbodem op moet komen. Die wordt er dan snel op gelegd zodat het geheel dicht is. Dan voorzichtig omkeren en het kastje openzetten door het iets op te tillen en te verplaatsen naar achteren. Dan ontstaat er een vliegspeet, waardoor de bijen in en uit kunnen. Zodra alles binnen is, het kistje naar voren schuiven en het valt dan dicht. Om het te vervoeren even met een reisriem vastzetten en in de auto wat lucht geven door er aan één kant iets onder te zetten.

Om de bijen uit het kistje te krijgen moeten er meestal enkele flinke klappen op worden gegeven. Daar kon mijn kistje na enkele jaren niet meer tegen en er waren enkele scheuren in de multiplex. Die heb ik weer gelijmd (de lijmresten zijn op een buitenkant nog te zien) en ik heb extra klosjes aangebracht aan de binnenkant, zodat de stabiliteit groter is. De verleiding is groot om vanwege de kwetsbaarheid dikker materiaal te gebruiken. Een imker die mijn kistje nabouwde deed dat, maar daar is het dus gelijk zwaarder mee. Mijn kistje zonder bodem weegt 1,9 kg. Daarmee kun je op een ladder met 1 hand het kistje met zwerm goed hanteren.

Omdat ik een vrije zwermmethode hanteer voor mijn bijen, heb ik soms 3 of 4 zwermen per dag. Ik heb echter maar 1 kistje. Ik los dat op door kartonnen dozen te gebruiken. Het zijn wijnverpakkingsdozen voor 12 flessen. Dat is een mooie maat voor een zwerm. Die dozen zijn door mij geprepareerd voor dit doel. De bodem, waaraan de zwerm moet hangen heb ik verstevigd met een extra stuk karton. Het is belangrijk dat het goed afsluit en er geen lichtkieren zijn. Wat lijm en zaagsel in de hoeken dicht dat voldoende af. De sluitkleppen zijn alle aan de binnenkant vastgelijmd. Als lijm gebruik ik bruislijm. De zijkanten heb ik met een staalborstel wat opgeruwd, zodat de bijen er gemakkelijk houvast aan hebben. Ik heb de bodem met bruislijm ingesmeerd en daar wat zand en houtzaagsel op gestrooid. Daar kunnen ze prima aan hangen. Ze hebben er ook was op aangebracht. De rand van de doos heb ik met tape iets steviger gemaakt.

De geschepte zwerm in een doos wordt op een gaasbodem gezet en met reisriemen vastgezet. Het werkt ook goed, maar het kistje is handiger, ook al vanwege het handvat. Het kistje kan bovendien tegen regen en kartonnen dozen niet. Dat was soms een probleem. Ik laat elders geschepte zwermen wel eens staan tot de avond als ik weinig tijd heb. Dan haal ik ze tegen het donker op. Dat kan dan alleen als het goed weer is of als er extra dekking wordt gegeven

[flurk]

Mijn man en ik hebben altijd onze zwermen geschept met een korf, maar vinden dit systeem heel interessant. We zullen dit zeker uitproberen, alleen denk ik (als vrouw) dat dit redelijk zwaar zal zijn omdat alles in één hand wordt gehouden bij het scheppen zelf. In alle geval bedankt voor de mooie foto's (heel duidelijk) en de informatie. Groetjes

[wilde]

... alleen denk ik (als vrouw) dat dit redelijk zwaar zal zijn ...

Een grote zwerm weegt maximaal 2,5 kg; het kistje zonder gaasbodem 1,9 kg; totaal dus 4,4 kg. Meestal is het minder omdat zwermen gemiddeld veel minder wegen dan 2,5 kg. Ik imker ook met korven en weet wat die wegen. Ze zijn zwaarder en onhandiger om er bijenzwermen mee te scheppen. Zogenaamde schepkorven zijn dikwijls laag en breed, maar niet echt handig, zeker niet op een ladder en het gewicht is nauwelijks minder.

Enkele jaren geleden (2005) had ik een zwaardere zwerm. Het waren 2 tegelijk afkomende voorzwermen, die beide niet zo groot waren. Ze verenigden zich spontaan en het gezamenlijk gewicht van die zwerm was 3,7 kg. Als je 950 - 1000 bijen per ons rekent, waren dit dus ruim 35.000 bijen. De zwerm kon net in het kistje en omdat ik het leeggewicht van het kistje ken (ik heb het erop geschreven om het te onthouden) kan ik van zwermen gemakkelijk het gewicht bepalen. Ik heb zoiets eerder ook nog eens gehad, maar het komt uiterst zelden voor. Het waren toen 2 voorzwermen van strokorven.

Die enige andere keer dat ik dit meemaakte dateert van een jaar of 10 geleden en de moeren van de voorzwermen hadden elkaar al op de zich vormende zwermtros gevonden. Ik heb er toen één weggenomen voordat er een werd doodgestoken, want ik had er toen een goede bestemming (moerloos volk) voor. Meestal betreft het overigens nazwermen als er meerdere moeren in een zwerm zitten. Die (onbevruchte) moeren komen dan uit hetzelfde volk en vliegen gauw met de zwerm mee en dat komt heel veel voor. Je ziet het bij het opzetten van de zwerm, want dan liggen er 's morgens één of meer dode moeren voor de kast op de grond.

De zwerm van 2005 heb ik cadeau gedaan aan Imkerij Poppendamme, Grijpskerke (Walcheren). Men had daar gebrek aan een grote zwerm die in staat zou zijn een mooi demonstratievolk op te bouwen, vrijhangend in de hoek van een vitrine. Onderstaand een plaatje van die zwerm, die zeer fraai bouwde. Er komt wel een trukendoos aan te pas om ze dit zo te laten doen op de plek die je wilt.

[cefas]

Beste Albert,
Na je hommelkastje ga ik ook deze zwermkist nabouwen. Wat een goede ideeën. In een of ander handboek (volgens mij oorspronkelijk Amerikaans) heb ik ooit een zwermkist gezien met een verticaal handvat en een schuifdeksel. Die van jou is veel mooier!
Bedankt,
Cefas

[AndreasH]

(APENSTAART)wilde,

Hoe lang mogen ze van jou in zo'n kistje zitten eigenlijk? Lijkt me niet al te handig om ze er 'n week of langer in te laten zitten. Dan hebben ze al goed gebouwd en krijg je het al gebouwde spul er waarschijnlijk nog maar moeilijk uit zonder dat het stuk gaat?

[wilde]

Hoe lang mogen ze van jou in zo'n kistje zitten eigenlijk? Lijkt me niet al te handig om ze er 'n week of langer in te laten zitten.

Ik heb nooit beweerd dat ze lang in het kistje moeten/kunnen zitten, dus ik weet niet waar je dat vandaan haalt. De maximumtijd van het opdoeken van een zwerm of het bewaren in zo'n kistje is bij mij ongeveer anderhalve dag. Daarna gaan er meestal dode bijen ontstaan. Ook binnen 36 uur is er dikwijls al wat raat gebouwd.

[AndreasH]

Sorry dat ik met mijn uitspraak insinueerde dat je ze langer dan noodzakelijk in het kastje laat zitten. Dat was niet mijn bedoeling.

Hoe komt het zo dat je dode bijen krijgt als je ze lang opgedoekt houdt eigenlijk?? Buiten dat ze eruit willen natuurlijk.... Ik ga er tenminste even vanuit dat je een 'onnatuurlijke' dood bedoeld daarmee...

[wilde]

Hoe komt het zo dat je dode bijen krijgt als je ze lang opgedoekt houdt ?

Men zegt wel dat het een vorm van verhongeren is, maar dat lijkt mij minder waarschijnlijk, omdat een flinke zwerm gauw 0,5 kg honing bij zich heeft. Het zou de stress kunnen zijn van het niet kunnen uitvliegen, maar ik gok maar wat. Ik weet het niet, maar een feit is, dat na 1,5 à 2 dagen er dode bijen gaan vallen.

[jjmvaningen]

Hoe komt het zo dat je dode bijen krijgt als je ze lang opgedoekt houdt?? Ik weet het niet, maar een feit is, dat na 1,5 à 2 dagen er dode bijen gaan vallen.

de normale levenscyclus van de bijen gaat gewoon door, dus sterven er bijen. de zwerm bestaat niet alleen uit jonge bijen.