Bijenhoudmethoden vanuit levensvisie

[Minne Bonnema.]

Albert. Vraag had reeds verwacht,maar het komt nog wel. Momenteel even druk met andere dingen.Gisteren 5 van de 8 kasten de winter bedekking op het kleedje gelegd en wat dode bijen voor de B.i verzameld.
Groeten Minne.

[wilde]

Eerder trachtte ik globaal 4 methoden van bijen houden vanuit een bepaalde levensvisie te onderscheiden, doch dat wil ik wat bijstellen. Het onlangs hier op het imkerforum gepubliceerde EU-document over ecologische landbouwproducten geeft enig houvast voor de kenmerken. Het is me gebleken dat biologisch en ecologisch nauwelijks verschillen geven. Het lijkt dus niet praktisch om dat onderscheid te hanteren.

Ik heb de tabel daarom aangepast. Ik denk overigens dat het verder wel mogelijk is om je thuis te kunnen voelen in een categorie, ook als niet aan alle voorwaarden wordt voldaan. Niet alle voorwaarden zijn van hetzelfde gewicht, maar dat zeg ik vanuit mijn gevoel. Anderszijds is het vrijwel zeker dat enige principes van de biologische groepering ook worden omarmd door bepaalde imkers uit de (grote?) categorie '˜overig'.

Voorbeeld 1: In de ecologische richtlijnen wordt voorgeschreven, dat er geïmkerd dient te worden met bijen die zich ter plaatse thuis voelen, dan wel er thuishoren. Je kunt daarbij de mening hebben dat ook een rasbij daarbij mogelijk is. Enge interpretatie van de regels laat dit mijns inziens niet toe, doch ik kan mij een ruime interpretatie ook voorstellen.

Voorbeeld 2: In de ecologische teelt moeten de bijen in een straal van 3 km uitsluitend biologische drachtbronnen kunnen bevliegen. Daaraan is in Nederland bijna niet te voldoen. Biologisch geteeld wil mijns inziens ook zeggen dat geen kunstmest of niet-biologische mest wordt gebruikt en geen '˜verkeerde' bespuitingen tegen schimmels en insecten worden toegepast.
De luzerne, waarnaar ik in de zomer reis, wordt bemest met gier uit Brabantse stallen. Die gier is niet biologisch. Deze bemesting maakt het gewas tot niet-biologisch.
De voormalige buitendijkse percelen worden soms bespoten met mangaan. Dat schijnt nodig te zijn bij jonge kleigronden. Het mangaangehalte van de grond is dan nog onvoldoende en dat gebrek is te zien aan gele verkleuringen in de planten. Als dit de enige toevoeging zou zijn, kan ik mij voorstellen, dat dit niet zo bezwaarlijk is om de teelt biologisch te noemen. Door de bemesting kan dit echter niet.

Voorbeeld 3: Bij het merken van moeren heb ik bij biol./ecologisch JA ingevuld, omdat het formeel niet lijkt te worden verboden. Als een ecologische imker meent dat dit toch niet door de beugel kan, is dat een prima opvatting, die echter het formele JA niet hoeft te frustreren.

Voorbeeld 4: In de biologisch-dynamische teelt geldt de opvatting dat moeren uit redcellen minderwaardig zijn. Dat passen ze dus niet toe. De achterliggende redenering is mijns inziens heel plausibel, ook al behoef je in de praktijk niet direct te merken dat de eierstokken minder ontwikkeld zijn. Onze moeren gaan immers meestal onvoldoende lang mee om dat werkelijk te zien. Het is geen alleenrecht van de BD-imkers om dat standpunt te hebben. Veel Buckfasttelers hebben dezelfde opvatting, doch zijn daarmee nog niet biologisch bezig.

De groep 'gewoon' heb ik omgedoopt in '˜overig'. Dat geeft denk ik geen enkele bijsmaak.
Onderstaand de nieuwe versie.



Wie heeft aanvullingen of verbeteringen?
Albert de Wilde

[wilde]

Aanvulling op mijn vorig bericht.

Bij ecologische teelt mag je dus geen Carnica of Buckfast gebruiken. Het staat er niet voor 100% dwingend door het gebruik van de woorden '˜bij voorkeur'. Dat biedt enige interpretatieruimte, maar de strekking is duidelijk. Dat roept mogelijk wat vragen op.

De regels zijn er toch om de consument te beschermen?
De honing van een Carnicavolk is toch niet anders dan van de inheemse zwarte bij?
Het gaat toch vooral om de natuurlijkheid van de imkermethode, dus geen vergif en geen andere onnatuurlijke middelen gebruiken en zo veel mogelijk op natuurlijke drachtbronnen staan?

Je kunt je afvragen of deze regels niet wat vreemd zijn, dan wel te extreem. Toch denk ik dat dit niet zo is.
Er is in eerste instantie geredeneerd vanuit bepaalde principes. Gelukkig mag je die in ons land en de rest van de EU gewoon hebben!
Voorbeeld: Als ik stroom gebruik kan ik niet zien hoe die is opgewekt. De stroomkwaliteit is bij alle opwekmethoden is namelijk geheel gelijk. Toch kun je voor of tegen kernenergie zijn om bepaalde principiële redenen (aub. geen aparte discussie).
Ander voorbeeld: Als ik kleding of andere spullen koop wil ik niet dat er kinderarbeid aan te pas kwam. Toch is dat aan de kwaliteit meestal niet te zien, misschien wel aan de relatief lage prijs. Ook hier gaat het om de principes en niet om de eigenschappen van het product.

Bij de ecologische teelt zijn de regels inderdaad vrij ver consequent doorgeredeneerd. Zo mag je wel moeren wisselen, doch alleen moeren invoeren, die ook geheel biologisch geteeld zijn. Dus een inheemse zwarte moer, die binnen 3 km afstand van een snelweg is geteeld, mag niet zo maar in de ecologische teelt worden ingezet. Zo wordt dus de productbenaming met de toevoeging '˜biologisch' of '˜ecologisch' beschermd.
Het is aardig om de EU-regels nog eens na te lezen op het forum. Het zijn slechts 4 pagina's van in totaal 93.

Albert

[Romée van der Zee]

Het is aardig om de EU-regels nog eens na te lezen op het forum. Het zijn slechts 4 pagina's van in totaal 97.
De bijenregels beginnen op pagina 34. Bij mij was de toegang tot het document traag en met storing, vermoedelijk door de grote omvang. Het zou misschien handiger zijn als de 4 bijen-gerelateerde pagina's hier ook apart beschikbaar zouden worden gesteld.

Die pagina met alleen de relevante tekst was al maanden aanwezig onder dossiers. Op verzoek van een van de forum-deelnemers heb ik die vervangen door het hele document.
Nu staan ze er weer beiden, want het oorspronkelijke document is inderdaad 1.1 mb, en dat is lang bij een "niet snelle" internetverbinding.
zie:
http://www.bijenhouden.nl/pdf/wetgeving ... nteelt.asp

Albert,
1.Heb je een reden om ecologisch en biologisch als begrip door elkaar heen te gebruiken. De wetgeving definieert het in de Nederlandse taal als biologisch.
2. Er staan verschillende bepalingen in deze wet, die wat mij betreft aan heroverweging toe zijn. Het lijkt mij dat de huidige wetgeving vooral de gedachtewereld van de biologisch dynamische landbouw weerspiegelt. Biologische bijenhouden lijkt me een veel ruimer begrip.

Romée

[wilde]

Romée, het is een schande, ik geef het toe. Ik had het document niet eerder gezien, wel elders op internet.
De aanduiding biologisch of ecologisch maakt mij niet uit als het om hetzelfde gaat. Ik behoor er niet toe, maar vind het wel interessant. Ik kan er ook niet toe behoren vanwege de standplaats van mijn bijenstal: aan de rand van een dorp, met rondom fruitteelt, akker- en tuinbouw, waar op de gewassen alle toegestane middelen worden gespoten tegen schimmels en insecten. Ook mijn zomerstand in de luzerneteelt wordt omgeven door aardappelen, bieten, graan e.d. De percelen luzerne zijn soms relatief groot met bijv. 25 ha, maar met een straal van 3 km heb je slechts een oppervlakte van ruim 28 ha. Je staat echter aan de rand en het wordt bovendien niet biologisch bemest. Daarnaast 'zondig' ik met Buckfast zoals je weet en heb ik een andere kijk op een bijenvolk dan veel anderen. Ik heb dat al eens eerder uitgelegd en doe het niet opnieuw. Sommigen kunnen zich niet voorstellen dat ook ik, bij mijn omgang met de bijen, zeer begaan ben met mijn volken en dat beslist niet uit financieel gewin. Ik kan mij niet goed een leven zonder mijn bijen voorstellen, want ik ben er bijna iedere dag op de één of andere manier mee bezig. Zo, dat was ook een soort stemverklaring....

In Nederland worden beide begrippen gebruikt. Het lijkt er op dat het om hetzelfde gaat.
Elders in Europa wordt ook biologisch en ecologisch door elkaar gebruikt, zie artikel 2 van het grote document. In Duitsland zijn zelfs beide begrippen hetzelfde voor de regeling. Formeel heb je gelijk en is in Nederland de term 'biologisch' van toepassing. Het woord ecologisch of ekologisch wordt echter ook gebruikt voor praktisch vergelijkbare uitgangspunten op andere gebieden, tenminste, dat heb ik steeds begrepen. Het is jammer dat Minne nog niet heeft gereageerd. Dan zouden we misschien meer duidelijkheid hebben over wat men in Friesland verstaat onder ecologisch imkeren. Als blijkt dat dit slechts op enkele punten voldoet aan biologisch, is het inderdaad wat anders en zou je een 4-deling moeten handhaven.
Een opmerkelijk verschil waarop ik nog wijs, is dat de BD-imkers geen bezwaar hebben tegen de varroabehandeling met oxaalzuurverdamping. Je weet dat ook ik daar niet op tegen ben, en ik wil de discussie niet opnieuw, maar de BD-imkers hebben mij wél op dit spoor gezet. Men was er nog kort geleden in die kringen zeer enthousiast over. In de biologische methode is dit middel niet toegestaan.

Je hebt denk ik gelijk, als het gaat om de actuele waarde van de regeling. Ook dit soort begrippen evolueren nu eenmaal.
De huidige teksten zijn wel bijzonder door de zeker niet zwart-witte houding die je normaal in wetteksten ziet. Het is zelfs deels een beetje een 'aan de hand nemen' om te komen tot een volwaardige biologische teler. Dat komt in regelgeving niet veel voor. Dat bevordert immers de duidelijkheid niet. Daarmee in tegenstelling zijn echter een aantal zeer strenge regels, waaraan eigenlijk in een dicht bevolkt land als Nederland praktisch niet is te voldoen. Toch moeten de consumenten er op kunnen vertrouwen dat bij gebruik van het begrip 'biologisch' aan de voorwaarden is voldaan. Het zijn EU-regels en de EU is, zeker met toekomstige uitbreidingen, zeer groot. Daarbinnen zijn inderdaad plekken waar deze teelten wél mogelijk zijn.

Dat biologisch een ruimer begrip zou zijn voel ik niet zo. Wél denk ik dat er allerlei variaties zijn. Zo zijn er imkers, waaronder jijzelf, die de bijen bij voorkeur de voorzwerm laten geven. Anderen, die dat niet doen, mogen zich ook biologisch noemen, want dat laten zwermen is niet voorgeschreven. Het gaat denk ik vooral om de intentie: het op een betrokken manier omgaan met natuur en milieu.

Albert

[Romée van der Zee]

Nog even een nadere preciesering.
Jij maakt in je classificering een onderscheid op basis van bijenhoud-methoden.
De wet betreft regelgeving t.a.v biologische landbouw, landbouwmethoden dus. Uitgangspunt is bescherming van burgers bij de consumptie van landbouwproducten.

Bij biologisch bijenhouden, hoeft productie geen doelstelling te zijn. De wetgeving, en de daarin voorkomende begrippen, worden pas relevant bij produktverkoop. Ik zou biologisch kunnen imkeren, maar mijn honing niet biologisch mogen noemen. Het omgekeerde kan ik me evengoed voorstellen. Biologische honing/stuifmeel van onbiologische bijenhouders.
Dit is meer dan woordenspel. Biologisch imkeren kan uitstekend in een stedelijke of gemengde (met bv intensieve landbouw)omgeving.
Mocht je je willen beperken tot het landbouwaspect, dan is m.i. een onderscheid tussen bd en bio/eco niet langer gerechtvaardigd.

De bd imkers hebben altijd al een voorkeur voor mierezuur gehad, omdat dit een natuurproduct zou zijn. Die redenering heb ik nooit gevolgd.

[Minne Bonnema.]

Albert.
Let wel als je over ecologische principes ook wel ecologische wetmatigheid genoemd hebt,heeft dit een voorspelbaar karakter.
Het is een manier van imkeren waarbij rekening wordt gehouden met de consequenties van het doen en laten voor de natuur en het milieu.
Je vult het zelf reeds in: citaat
Het gaat toch vooral om de natuurlijkheid van de imkermethode, dus geen vergif en geen andere onnatuurlijke middelen gebruiken en zo veel mogelijk op natuurlijke drachtbronnen staan

Een Ecologische groep imkers zoals de Eko wurkgroep,zijn imkers of bijenhouders hoe je het maar noemen wil met verschillende soorten karakters,die het eerder aangehaald citaat nastreven. De manier waarop zal ook nooit gelijk zijn,dit hangt veel af van waar men woont en wat de mogelijk heden zijn. In dit dicht bevolkt land zijn de mogelijkheden om echt aan alle door derden voorgeschreven regels te voldoen gewoonweg geen haalbare kaart.
Zie ik bijvoorbeeld naar mij zelf,de gewone bastaard bij of zwarte bij is voor mij goed genoeg ,maar helaas ik woon midden in een dorp,dus sociaal gezien wel genoodzaakt om zachtaardige bijen te houden .En Albert je hebt alweer gelijk: de honing van een Carnica volk is niet anders als dat van de zwarte bij,het verschil zit in waar en waarvan de nectar wordt gehaald.
Ik wil er wel op wijzen dat er nogal wat verschil is tussen B.D. en het ecologisch bijenhouden is.
Al hoewel de eerst genoemde imkers zich wel bij de wurkgroep thuis voelen.
In de praktijk is niet de wetgeving de richtlijn ,maar het ecologisch motief wat belang houdt met het belang van de samenleving.
Minne.

[wilde]

Minne, je snijdt hetzelfde probleem aan als Romée. De manier van bijenhouden die jezelf als een natuurlijke methode beschouwt. Jullie noemen het ekologisch, anderen biologisch, in Engeland organic. De begrippen geven veel verwarring, ook door de regelgeving zelf die alle begrippen in verschillende landen wel ongeveer gebruikt. De consument haalt echt de regelgeving er niet bij om te zien of een bepaalde aanduiding uit een EU-land scoort of niet. Die regels zijn bedoeld als keurmerk voor consumenten, terwijl de imker kijkt naar zijn houding in natuur en milieu en niet naar de strikte regels. Feitelijk komt het er op neer dat je de honing niet van een etiket ´biologisch´ mag voorzien, maar dat je je wél biologisch imker voelt.

Ik zie dat zelf ook wel zo en gaf eerder een voorbeeld in mijn buurt van een imker die zeer natuurvriendelijk handelt. Die imker heeft de bijen in de achtertuin staan en woont in een agrarisch gebied ver buiten de bebouwde kom. In de buurt wordt zelfs aan biologisch-dynamische landbouw en fruitteelt gedaan, maar toch mag ook zij haar product niet biologisch noemen, omdat ook andere landbouw binnen 3 km wordt bedreven, maar ook niet omdat bijvoorbeeld een deel van de door haar eerder gebruikte kunstraat niet van biologische afkomst is. De regels voorzien overigens wel in overgangstermijnen. Het blijft echter heel frustrerend als je dan op grond van de regels jezelf geen biologisch imker zou mogen noemen, terwijl het gewoon praktisch niet beter kan.

Ik ben het met Romée eens dat deze biologische benadering in veel gebieden redelijk mogelijk is. Dan blijft het verbod om het product biologisch te noemen. Dat geldt dus ook voor de biologisch-dynamische imkers, want daarin zit niet veel verschil meer. Haar redenering dat een niet-biologische imker onder omstandigheden toch een biologisch product zou kunnen produceren, wil ik liever niet volgen. Ik begrijp mogelijk wel wat zij bedoelt, maar dan gaat het dus slechts om de zuiverheid (natuurlijkheid) van het product. Dan komt er nog een derde soort bij en dat lijkt mij wat te veel van het goede, want dan zouden we hebben:
1. de imkers die zich houden aan de EU-regels;
2. de imkers die op natuurlijke wijze imkeren (wel met variaties);
3. de imkers die zich niet houden aan de EU-regels, maar wél een biologisch product leveren.

Voor de derde categorie telt niet het wel of niet knippen van moeren, gebruik van ´exotische´ rassen (wat een rot woord), de teeltafkomst van een moer, het gebruik van redcelmoeren, wellicht ook het gebruik van mierenzuur of oxaalzuur (dit is geen limitatieve opsomming!).
Die groep is voor de discussie van minder belang. De meeste imkers doen hun best om een goed natuurproduct te genereren, maar hebben veel factoren niet in de hand. Ook bij toeval kan zelfs een goed product ontstaan. Die derde categorie wil ik daarom liever weglaten om het zicht niet te vertroebelen.

Romée noemt ook nog de categorie die wél biologisch imkert maar geen biologisch zuiver product genereert. Daar kan ik me eigenlijk niets bij voorstellen, want het product is dan mijns inziens automatisch zuiver, zowel formeel als materieel. Het gaat natuurlijk om het laatste, want wat heb je aan een formeel juist product dat feitelijk niet de materiële kenmerken heeft waarom je het juist koopt.

Conclusie: de regelgeving en werkelijkheid (toepassing) staan (te?) ver van elkaar af. Een heroverweging zou welkom zijn.
Albert