Hoe houden wij onze bijen zo gezond mogelijk?

[Els Kleijnendorst]

Hebt u uw bedrijfsmethode voor het komend bijenjaar al klaar? Nu, bij mij is dat nog niet het geval. Natuurlijk heb ik al wat vage ideeën in het achterhoofd zitten, maar het hoe en wat ontbreken nog volkomen. Nu is dat in andere jaren in het geheel geen punt, wij imkers mogen wel denken dat wij de baas van onze bijen zijn, maar als wij realistisch zijn is dat natuurlijk niet zo. Wij houden slechts bijen, d.w.z. wij mogen ze een huis geven, ja, ze soms naar een betere fourageerplek toebrengen en met hun broednest spelen. Maar als het er werkelijk op aankomt maken de bijen zelf de dienst uit, direct in de vorm van steken als een behandeling ze niet bevalt of bijvoorbeeld in de vorm van geen of juist wel doppen aanzetten op momenten dat wij dat liever niet hadden, zwermen, enz..

Nu is dat eigenzinnige, of beter gezegd 'het zelf beter weten'

[Hennie Peters]

Els,

Of die zuren die nu zo in zwang komen? Vrij onschuldig voor de bijen, maar zeer schadelijk voor ons imkers bij verkeerd gebruik.

Ik heb op de links-pagina een link toegevoegd naar een website die een aantal methodes beschrijft om varroa te bestrijden. Een daarvan lijkt me vrij onschuldig

Lactic Acid
Spraying of lactic acid
The treatment of the Varroa with lactic acid is suitable for bee keepers who take care of less than 10 bee colonies. The bees are sprayed on both sides of the honey comb with a 15 % lactic acid solution. This treatment is only effective in broodless colonies.

De reden dat dat deze methode onschuldig op me overkomt is de aanwezigheid van melkzuur in b.v. karnemelk, het menselijk lichaam kan kleinere hoeveelheden dus verwerken. Nu zal er geen 25% in de karnemelk zitten maar ik ga er van uit dat een verstandig mens geen 25% melkzuuroplossing opdrinkt.

Zijn alle organische zuren wel zo schadelijk voor de mens of krijgen we een vertekend beeld omdat EEN ervan (oxaalzuur) zoveel problemen kan geven bij onzorgvuldig gebruik ?

[Oude Essink]

Hallo Els,
Wat heb je een paar mooie collages gemaakt; een vreugde om naar te kijken; proficiat!
even een citaat uit jouw tekst:

Nu wil ik absoluut niet pleiten dat wij allemaal teruggaan naar de zwarte bij, dàt is de oorspronkelijke Nederlandse bij immers niet, de Nederlandse bij was een vrij kleine goudgele bij, zoals ze door Clusius wordt beschreven, en bovendien een zwermduivel.

De bij die Cluvius beschrijft is de ligustica zoals hij die op zijn reizen in Italië gezien heeft; In Nederland hadden wij wel degelijk de a.m.mellifera, die zwart was met een paar bruinige haartjes ertussen en bovendien groter dan de bij die Cluvius beschrijft.
Voor een imker met uit hobby een paar volken, pleit ik toch voor onze huis-tuin-keukenbij, die nog iets van de oorspronkelijke inheemse genen bewaard heeft. Als je met een paar volken naar een zuivere carnica of zo gaat, kom je al snel naar een F2, die evenzeer aggressief is.
hennie oes

[Piet Jager]

Hennie,

De bij die Cluvius beschrijft is de ligustica, zoals hij die op zijn reizen in Italië gezien heeft;

Clusius (Els)/Cluvius (Hennie) = dat niet Clutius (Statussymbool voor ....)

Misschien waren die gele bijen Romeinse nazaten. Wat zul je daarvan zeggen? Enerzijds stonden Germanen en Romeinen aan hun lange gemeenschappelijke grens veelal op voet van oorlog met elkaar, anderzijds waren er handelscontacten, waardoor importen en cultuurelementen hun weg vonden tot ver in het zgn. Vrije Germanië

En .... wat brachten ze hier allemaal naar toe? Konijnen, fazanten, paarden, Romeinse munten en wellicht ook.... bijen (Ligustica's)!? [;)]

!Piet

[Oude Essink]

Hallo Piet,
Moet natuurlijk Cluyt of Clutius zijn; haastige spoed is zelden goed.

Wanneer kwamen de Romeinen ook weer in ons land? Waren dat geen Italianen? En .... wat brachten ze hier allemaal naar toe? Konijnen, paarden, Romeinse munten en wellicht ook.... bijen (Ligustica's)!?
!Piet

Leuk bedacht Piet! Evenwel: 1. een konijn zou je in leven kunnen houden in de postkoets of draagstoel of op een paardekar die er vele weken over doet; Alpen over; hobbelige wegen. Bijenvolk In de toenmalige "woning": uitgesloten. Er werd toen überhaupt niet met bijen gereisd. Op die afstanden was echt "de trein"nodig 19e eeuw.
2. Romeinen bij de Bataven: eerste eeuw
na Chr.; Clutius: 16e eeuw; Dat hadden de genen van die paar ligustica's niet volgehouden.
hennie oes

[Els Kleijnendorst]

Piet, je hebt gelijk, het moet Clutius zijn. Maar zo'n kleine geelachtige bij moet echt de Nederlandse bij zijn geweest van eeuwen geleden. Lees onderstaand artikel maar uit een Groentje van december 1903. Overigens wordt er in de beginjaren van ons VBBN blad meermalen naar deze bij gerefereerd.
Maar jullie vergeten toch niet in deze discussie mijn orginele vraag: Hoe maken wij onze bijen weerbaarder?"

mvrgr,
Els

[center]De Nederlandsche bij.

[/center]
't Gaat met de bijen als met de kippen. Men fokt allerlei buitenlandsche hoenderrassen, verwaarloost de inheemsche, maar voert ten slotte 't inlandsche ras onder 'n vreemden naam in.
Wie hoorde er in onze dagen ooit van 'n oorspronkelijk Nederlandsch bijenras. Onze boekenschrijvers spreken er niet van, maar noemen botweg de inlandsche bij Duitsche bij.
En toch er bestaat 'n inlandsch ras, 't heeft althans bestaan. - En 't onderscheidde zich gunstig van de toen bekende bijenrassen, ook van de echte Duitsche, die, woud- of heidebij, altijd bruin-zwart wordt genoemd.

In den vorigen jaargang van 't "Maandschrift" had 'k reeds 't genoegen te wijzen op 't bizonder gunstig oordeel, dat in de groote "Encyclopédie franÇaise" (1751-1772) over "les petites Hollandaises ou Flamandes", over de kleine Hollandsche of Vlaamsche bijen, werd uitgesproken. Zij waren kleiner dan de andere bijen, goudgeel, zachtmoedig en bij uitstek ijverig. Kortom zij waren de beste toen bekende bijen.
't Is niet mogelijk, dat de Fransche encyclopedie 't oog gehad heeft op de Italiaansche bijen. In Frankrijk waren die nog niet bekend. Eerst in 1843 voerde Von BALDENSTEIN ze in Zwitserland in en 't duurde nog tien jaar, voor ze op den bijenstal van DZIERZON in Karlsmarkt stonden, vanwaar zij door geheel Europa en Amerika bekend raakten.

De redactie van dit orgaan heeft gehoopt, dat dit oorspronkelijke, Nederlandsche ras op de tentoonstelling te 's Hertogenbosch zou verschijnen.
Die hoop is niet verwezenlijkt. En ik begon er reeds half en half aan te twijfelen, of die Fransche schrijver zich niet vergist zou hebben of verkeerd was ingelicht. Want al zegt DADANT ook in de 6de uitg. van LANGSTROTH "On the Honeybee" (1902), dat volgens sommige Fransche schrijvers, de bijen uit Holland klein zijn en bovengenoemden naam dragen (blz. 282), de mogelijkheid blijft bestaan, dat die auteurs den encyclopedist eenvoudig nageschreven hebben.

Maar daar komt mij 'n oud oorspronkelijk Nederlandsch bijenboekje onder handen : "Van de Biën" door THEODORUS CLUTIUS (Leiden 1597*). Ondanks de 38 auteurs, waaruit 't getrokken heet te zijn, is de schrijver zeer zelfstandig en spaart hij zijn kritiek niet over sommige toen en zelfs nu nog gangbare meeningen.
't Boekje heeft vooral daarom waarde, omdat de schrijver zelf bijen hield. Ten tijde dat 't uitgegeven werd in den Universiteits-Kruydhof te Leiden en vroeger, in 1593 te Delft.
Volgens den schrijver behoort 'n bij te zijn : kleyn, en donker gout geelachtig van verwen : niet ruyg noch zwartachtig, het achterste van 't lijf niet zeer lang (blz. 12).
En van de koningin heet 't op blz. 208 : De rouw en zwart hairachtige zijn niet goed.

Er is dus overeenstemming tusschen den Franschen en den oorspronkelijken Nederlandschen schrijver.
Mij dunkt bij goed zoeken in Nederland of Vlaanderen moet ergens op 'n afgelegen bijenstal nog wel de oorspronkelijke gele Nederlandsche bij te vinden zijn.
Wie doet z'n best om haar op te sporen?
En deelt den uitslag van z'n onderzoek in 't "Maandschrift" mee ?

'k Heb 'n vaag vermoeden, dat de gele inlandsche bij ergens huist in België en ingevoerd is in Drenthe. Althans 'k herinner mij gelezen te hebben, maar niet in 't "Maandschrift", dat de prov. afd. Drenthe van de V.B.B.N. voor eenigen tijd bijen uit België ingevoerd heeft, die zich door grootte, kleur en hoedanigheden van 't Drentsche landras onderscheidden.

Misschien wil Drenthe's secretaris ons daaromtrent wel iets naders meededen.

F.C. VAN BRUSSEL, Santpoort, sept. '˜03.

*) 'n Uitgave zonder jaartal verscheen te Antwerpen.

[Frans vanTongeren]

Hallo Els,
Je hebt je ooit nog eens gestort(en het stuk verplaatst) op..:

'Mijn manier van imkeren'
http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.a ... PIC_ID=124

Leuk om te lezen.., ook al zeg ik het zelf!

[Piet Jager]

Maar jullie vergeten toch niet in deze discussie mijn orginele vraag: "Hoe maken wij onze bijen weerbaarder?"

Ja, dat doen we op deze manier helaas wel en daarom onderstaande oproep:

Gezien het proces van domesticatie van onze bijen en de daarmee gepaard gaande kunstmatige ingrepen, het husselen met genen in de koninginnenteelt, de overbeweiding, de manipulaties mbt diverse landbouw- en sierteeltgewassen, het intensieve gebruik van bestrijdingsmiddelen in de land- en tuinbouw, de niet geringe invloed van varroabestrijdingmiddelen op de gezondheid van onze bijen, alsmede de intensieve straling van tienduizenden GSM-antennes, vind ik dit een zeer indringende vraag, waarvoor ik Els terecht zeer dankbaar ben en iedereen oproep om hier zijn steentje aan bij te dragen.

!Piet

[Els Kleijnendorst]

Frans,

het gaat mij deze maal in het geheel niet om een gehele imkermethode, of een uitgebreide beschrijving hoe een andere imker met zijn bijen omgaat. Je weet ook dat ik vorig jaar aan je gevraagd heb om je boekwerk, waarnaar je nu refereert, tot een beknopte handleiding te herschrijven en dat het dan als een zeer waardevolle handleiding voor beginnende imkers zou kunnen dienen. Heb je zelfs nog aangeboden dit voor jou te doen. Maar dat het in de huidige vorm alleen in de "verhalen"-rubriek thuishoorde en niet bij "Bedrijfsmethoden".

Waarin ik geïnteresseerd ben is op welke wijze wij onze bijen gezond kunnen houden, en vooral zo weerbaar mogelijk kunnen maken, om ze in de toekomst een betere overlevingskans te geven.

Zo sprak ik op koninginneteeltdag met Henk Kok die mij vertelde dat hij dit komend voorjaar zijn bijen varroavrij hoopt te krijgen door het maken van vliegers. (Henk, zou je het nogmaals in dit artikel willen beschrijven?) Zelf heb ik ook zo mijn theorieën waardoor ik mijn eigen bijen net dàt extra zetje in de rug geef waardoor ze net iets gezonder (?) zijn dan de bijen dan de bijen van anderen. En ongetwijfeld zijn ook andere imkers overtuigd dat ze hun bijen een betere toekomst bieden door een bepaald plantje vlak voor de kasten te laten groeien, of daarmee beroken in plaats van met tabak, of wat voor behandeling of omstandigheid dan ook.
Of bijvoorbeeld door hun volken helemaal niet te behandelen tegen de varroa. Alleen sluit dit laatste volgens mij uit, dat je je teeltkoninginnen van derden betrekt, d.w.z. dat je alleen van standbevruchte moeren moet doortelen, jaar na jaar. En dat kan alleen als je bijen op een vrij geïsoleerde plaats staan of in een omgeving waar ook andere imkers geen koninginnen van buiten de regio gebruiken. Maar in de omgeving waar mijn bijen staan zou dit binnen 2 generaties steekduivels opleveren. Onprettig voor mij, maar vooral voor mijn omgeving.

Nogmaals, het gaat mij om die kleine dingen die de gezondheidstoestand der bijen kan verbeteren eens op een rij te zetten. Het geeft niet hoe normaal, onbenullig of vanzelfsprekend je het vindt (of heb ondervonden) of hoe smalend wellicht andere imkers in jouw omgeving om je ideeën lachen. Het zijn immers juist de kleine dingen die op den duur grote verschillen kunnen maken? Waar het op aankomt is dat we het komend ja(a)r(en) niet meer verrast worden met de massale bijensterfte zoals nu het geval is en vooral in het komend voorjaar nog komt.

Kom dus op met je ervaringen, ideeën en theorieën op dit punt Frans: het zijn de kleine dingen die het doen!

Els

[Ria van den Berg]

De berichten over grote sterfte onder Europese bijenvolken is ook hier doorgedrongen, ik was al op de hoogte via het forum. Degene van wie wij het hoorden, gaf de schuld aan het gebruik van Imedicloprid (Gaucho). Maar in Nederland wordt dat toch maar op beperkte schaal gebruikt?
Els, als je koninginnen van derden blijft krijgen, blijf je hun bijen houden, met de bijbehorende zwakheden.Misschien zouden mensen die niet (zoveel) willen behandelen van de "ramp" op Schier gebruik moeten maken en daar gaan experimenteren met niet of minder behandelen tegen b.v. varroa.
In een eerder stuk schreef je over stuifmeel en ik denk dat dat heel belangrijk is voor een goede ontwikkeling. Hier geven bijna al onze collegas "pollenpatties" in het voorjaar. wij doen het niet, want we hebben meestal wilgen in overvloed Een jaar dat de wilgen bevroren door late vorst, zagen we de bijen achteruit gaan. We hebben de eerste honingbakken, die altijd veel stuifmeel bevatten erop gezet en we zagen de volken bijtrekken. Goede dracht doet heel veel. Afgelopen voorjaar hadden een gebied waar het voorjaar heel laat was. Een stand was vreselijk, we bleven maar volken afvoeren. Toen we in het vroege voorjaar testten vonden we geen nosema en lage trachee- en varroamijtbesmetting. We verhuisden die stand naar de klaver. Maar er was ook koolzaad in drie fasen en luzerne dat na het maaien weer in bloei kwam. Die stand bracht bijna 180 kg honing per volk op.
Toch denk ik, dat het een utopie is dat er in de toekomst nooit meer van die rampjaren zijn.

vanuit de Peace River Vallei, Ria van den Berg


Bijgewerkt door - ria van den berg op 10/02/2003 05:01:22