Alternatieve manier van was winnen

[LWPisa]

L.S.,

Ik stoor me aan het uitsmelten van ramen met stoom in vergelijking met een zonnewassmelter. Bij de laatste is het proces optimaal, de was lekt uit de massa van pophuiden etc zonder enige beroering of extreme temperatuur, alle vuil blijft achter. Alleen is het proces afhankelijk van de zon en daardoor oa nogal traag. Dat stoort me ook. De stoomwassmelter doet het sneller maar met veel heet water (stoom) waarbij er toch deeltjes meekomen als de stoom met veel kracht langs de was gaat. Ook is het nogal gedoe en riekt het.

Op de website van een amerikaanse dame vond ik een ander proces. Het principe is als volgt:

1) Neem een zeer grote hoge pan met deksel. Je zou een gat voor een thermometer kunnen maken.
2) Doe een laag water in de pan.
3) Neem een kleinere pan/pot, doe er een laagje water in en span kaasdoek of ander filtermateriaal over de bovenkant.
3) Leg je bonken (enigzins samengeperste) raat op het filter. Doe het deksel op de pan.
4) Verhit het water tot de was door je filter heen loopt. (thermometer is hier handig om het proces aan de onderkant van de smelttemperatuur te doen, hier wordt het proces langzamer en schoner van als bij een zonnewassmelter).
5) afkoelen en was verzamelen.

gr
Lennard

[Bart de Coo]

Ik denk dat ik dit een dezer dagen meteen maar eens ga proberen. Ik bezit een enorme waspan uit de kringloopwinkel. Ik bedoel zo'n pan waarmee oma in de jaren '50 de was kookte. Ik heb er een industriebrander en een gasfles bij gekocht, speciaal voor dit soort klusjes. Een suikeremmer past er met gemak in. Verder heb ik een grote rol vitrage van de Ikea. EEn stuk daarvan laat zich met een postbode-elastiek rondom de emmer mooi op zijn plaats houden. Kijken of het werkt. Ik denk dat ik het water gewoon zachtjes laat koken, zonder mij al te veel om de temperatuur te bekommeren. 100 graden dus.

Als ik tijd en zin heb, breng ik verslag uit.

Groet,


Bart

[Jelte Pieter Dijkstra]

Hoi Lennard,

Grappig dat je er nu over begint (gisteren en vandaag tussen de bedrijven door raat gesmolten in mijn te kleine kringloop pan ) op mijn gasfornuis. Ben eigenlijk nog maar net een uurtje geleden klaar.

Ik heb mijn raatvoorraad jaren lang verwaasloosd en daar ben ik toch van teruggekomen. Ik hechtte nooit zoveel waarde aan was: teveel gedoe en geknoei, en de tijd en al het werkt wegen in die zin lang niet op tegen de baten. Ik deed bijv. vaak zegelwas in bakken of emmers om het later wel eens te verwerken. Maar dat eens bleek vaak veel te laat: de was was vaak al verschimmeld of zelfs gruis. Met oude ramen idem dito.
Was winnen is weliswaas arbeidsintensief maar was is een prachtig product. Oude raat moet je heel secuur en precies bijenhouden en nergens laten slingeren. Vanaf dit voorjaar doe ik dat ook heel precies: en sla de boel in tonnetjes op. Zodra de ton vol is, gaat ie mee naar huis en smelt ik de boel om in mijn kringlooppan.

Vandaag eens wat geexperimenteerd. Ik heb twee oude alluminimum vergieten gekocht met grove gaten. Ideaal, want de meeste prut blijft er op hangen. Met een lepel schuif ik die prut naar een zijkant van het vergiet. Vervolgens giet ik met mijn waterkoker kokend heet water over de prut, die ik weer een beetje uitelkaar schuif met een lepel, om zo ook de laatste deeltjes was eruit te krijgen. Vervolgens heb ik de was laten stollen in een 15 L emmer. Aangezien het om kleine hoeveelheden gaat levert het dunne plakken (0.5 cm) was op. Eenmaal gestold, heb ik de grijze troep op de onderkant zoveel mogelijk afgeschraapt.

Vanavond heb ik alle gebroken dunne platen was opnieuw opgekookt. Vervolgens de vloeibare was door een koffiefilter geprobeerd te gieten. Dit koffiefilter staat op een deksel van de emmer waar in ik een gat heb gemaakt. Maar dit ging jammerlijk mis. De (zuivere) was stroomt er wel door, maar de fijne deeltjes troep laat het filter in een enkel ogenblik verstoppen. Dan toch maar weer op de panty (van de Wibra ) over gegaan: panty om het koffiefilter.
Dat werk wel, maar na 1 pan met was is ook de panty verstopt. Het slechte stuk heb ik van de panty afgeknipt en vervolgens weer een nieuw stuk aangezet. De volgende keer (zal de zegelwas zijn) ga ik met oude sokken werken. Ik heb heel veel oude sokken die wellicht ook heel goed als filter kunnen dienen. Ik meld u het resultaat.

[Jelte Pieter Dijkstra]

1) Neem een zeer grote hoge pan met deksel. Je zou een gat voor een thermometer kunnen maken.
2) Doe een laag water in de pan.
3) Neem een kleinere pan/pot, doe er een laagje water in en span kaasdoek of ander filtermateriaal over de bovenkant.
3) Leg je bonken (enigzins samengeperste) raat op het filter. Doe het deksel op de pan.
4) Verhit het water tot de was door je filter heen loopt. (thermometer is hier handig om het proces aan de onderkant van de smelttemperatuur te doen, hier wordt het proces langzamer en schoner van als bij een zonnewassmelter).
5) afkoelen en was verzamelen.

Waar ik dus een beetje bang voor bij de methode is dat je filter heel snel zal dicht gaan zitten en daar gaat je methode dan.

Overigens ben ik het helemaal eens met je inleiding. Mijn opa had een zonnewassmelter waar ik als kind uren lang naar stond te kijen (en ook stond te ruiken). Ging raatje per raatje. Als je panties (of sokken/stof) als filter gebruikt dan lijkt me een stoomwassmelter toch het meest efficient (uit het oogpunt van de tijd van de imker dan bekeken) en krijg je de was er behoorlijk schoon uit. Eventueel kun je de was nog eens op een rustigere manier opsmelten (bijv. zoals ik heb gedaan, met het koffiefilter of vergelijkbaar).

[LWPisa]

Het verstoppen van het filtermateriaal is een punt. Maar als het proces langzaam genoeg gaat in combinatie met een grof/fijn filter zou het moeten kunnen omdat het merendeel van de niet oplosbare zaken (pophuiden) etc aan elkaar in de te smelten wasmatrix blijft hangen.

Verder is het Gigo principe uit de scheikunde van toepassing: garbage in garbage out. Ik voer het proces uit met onbebroede raten waar weinig andere materie in zit. Ik heb maar een beperkte hoeveelheid was nodig voor dopjes en startstrepen op toplatten.

L

Bart check de bruikbaarheid van een postelastiek in een 70-100 gr C. set up voordat je je filter en was als 1 bonk in je pan vindt. Elastiek kan weinig hebben.

[Eddy Geurtsen]

Inmiddels kan ik al spreken van de nodige ervaring voor wat betreft het terugwinnen van bijenwas. Eén van mijn conclusies is dat, als je alle wasresten wilt benutten, je heel veel energie moet steken in de resten die het minste opleveren. Ik bedoel dit: een hele donkere raat, veel bebroed, levert nauwelijks nog bruikbare was op. Als je die raat toch "in de recycling" doet, geeft dat heel veel afval (waar ook weer was aan blijft kleven). Eventuele filters raken er snel door verstopt en je hebt er gewoon erg veel werk mee.
Tegenwoordig gooi ik deze raat direct weg of ik snij de lichtere delen uit om in de wassmelter te doen.

[maartenkleijne]

"Bart check de bruikbaarheid van een postelastiek in een 70-100 gr C. set up voordat je je filter en was als 1 bonk in je pan vindt. Elastiek kan weinig hebben."
Ik ben tegenwoordig fan van ouderwetse houten wasknijpers, als je ze in overvloed gebruikt gaat er veel goed.

[Jelte Pieter Dijkstra]

Tegenwoordig gooi ik deze raat direct weg of ik snij de lichtere delen uit om in de wassmelter te doen.

Hier ben ik het mee eens. De was lijkt er op een gegeven moment uit te gaan. Zelfs al bij eenmaal bebroede darrenraat heb je veel pophuidjes (dus ik weet het nog niet zo hoor Lennard.) Van de week ga ik slingeren en mijn zegelwas (wat heel veel zal zijn) ga ik allemaal in mijn kookpotje opsmelten. Dat is bijna zuivere was.

[AndreasH]

Ik snij de raat uit het raam en doe dit in een grote pan met regenwater en leg er een paar stenen op zodat het onder blijft zitten. Zo mag het 'n paar dagen staan sudderen en eventuele suiker kan dan alvast 'n beetje oplossen in het water. Pophuidjes kunnen zich ook vast 'n beetje vol zuigen met water, waar water zit gaat geen was zitten tenslotte. Vervolgens haal ik 90% van het water uit de pan en zet de rest op het vuur met raat en al. Alle was smelt en als het allemaal 'n mooie pap geworden is gaat het door een RVS vergiet om de pophuidjes d'ruit te filteren. Met een soeplepel duw ik zoveel mogelijk was door het vergiet heen.
Dit alles laat ik stollen en vervolgens schep ik de gestolde prut d'raf. Wat overblijft gaat door de plee. Vervolgens in een kleiner pannetje weer opwarmen met 'n bodempje water en roeren tot alles gesmolten is, laten afkoelen en ga zo maar door. Soms tot 3 keer voordat alle rommel d'ruit is, ik schraap de rommel er uiteraard vanaf als er zo'n gestold wasblok overblijft....

Het herhaaldelijk opwarmen van de was zie ik niet als iets slechts, zelfs iets goeds. Eventuele verontreinigingen die in de was aanwezig zijn worden er op die manier wellicht uit 'gestoomd' of krijgen vaker de kans te verdampen. Ik denk dan voornamelijk aan rommel die vroeger gebruikt is tegen bijenziekten die nu nog in de was zou zitten.

[Eddy Geurtsen]

Het herhaaldelijk opwarmen van de was zie ik ook als iets goeds, dat komt de kwaliteit alleen maar ten goede. Vooral door langzaam te laten afkoelen, zakken de verontreinigingen naar beneden waar je ze, na stolling, kunt afschrapen. Maar of je hiermee de residuen van chemische bestrijdingsmiddelen ook zou kunnen verwijderen, nee, dat geloof ik niet.