Maak je vliegers op tijd!

Hoe pak je het bijenhouden goed georganiseerd aan. Bijenwoningen, gebruiksvoorwerpen bij het houden van bijen.
Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Maak je vliegers op tijd!

Bericht door Bart de Coo » za 12 mei 2018, 14:26

Ik ben op dit moment veel aan het leren over vliegers. Wat ik vandaag weer meen geleerd te hebben: maak ze op tijd, anders gaat het alsnog mis!

Even repeteren, wat is een vlieger ook al weer? Een vlieger is een kunstzwerm, een manier om de volken te splitsen en zo het echte zwermen te voorkomen. Je haalt de moer uit het volk en bewaart haar zo lang in een vangclip in je borstzak. Eén enkel raampje open broed mag achterblijven in de oude kast - dit raampje verwijder je na een week of zo om dat over te hangen in de broedaflegger, zodat je veel mijten weghaalt uit de vlieger. Ál het andere broed hang je, met bijen en al, over in een andere kast. Die kast met het broed zet je op een andere plaats op de stal. In de oude kast hangt dus nog één enkel raampje open broed met bijen. De koningin zit in je borstzak. Nu ga je de oude broedbak met het enkele raampje broed aanvullen met uitgewerkte/uitgebouwde ramen en kaders/raampjes met waswafels/kunstraat (Ik hou de Vlamingen graag te vriend). Als je klaar bent, dan leg je er weer een moerrooster op en je plaatst de honingbak weer. Vergeet niet die moer terug te geven, voordat je het moerrooster erop legt!


Je snapt wat er gaat gebeuren. De overtollige vliegbijen die zich in het veld bevinden en op het oude broed dat elders op de stal staat, gaan afvliegen op de oude koningin. Binnen 48 uur heeft die oude moer weer een groot volk om zich heen. Dat volk begint als een gek te bouwen. Op de koop toe willen ze ook nog wel je honingzolder aftanken: er hoeft immers bijna geen broed verzorgd te worden.

Op het oude broed, de 'broedaflegger', zullen doppen getrokken worden. Volgens de theorie zullen deze volken niet meer zwermen, omdat ze zoveel vliegbijen kwijt zijn.

Wat kan hier mis gaan?

Het volgende. Als het volk aanstalten maakt om te gaan zwermen, dan ben je volgens mij te laat. Vorig jaar maakte ik tegen beter weten in een vlieger op het moment dat er al gesloten doppen waren; ik was de voorzwerm maar nét voor. Twee dagen laten verliet de vlieger de kast alsnog in zijn geheel. Ik was er gelukkig bij, dus ik heb de zwerm gewoon kunnen scheppen.

Ook vandaag constateerde ik een mislukking. Het volk was er namelijk nog, maar de moer was weg! Ik had van een volk een vlieger gemaakt op het moment dat er maar één enkele belegde dop in zat. Zó ver gevorderd waren de zwermplannen dus nu ook weer niet. In vier andere kasten was er geen enkele sprake van zwermstemming en ook van die volken had ik op dezelfde dag vliegers gemaakt. Alleen het volk met de dop was zijn moer verloren. Nu is de ramp enigszins te overzien, omdat ze op het raampje open broed redcellen hadden aangezet. De vlieger is dus nu gewoon kalm in afwachting van een prinsesje.

Dus, hypothese, maak de vlieger ruim op tijd, dat wil zeggen, vóórdat het volk tekenen van zwermstemming vertoont. Als je belegde doppen ziet, dan ben je te laat. Dan gaat het hele volk er vandoor, of je bent je moer zomaar kwijt.

Tot op zekere hoogte is dit verhaal oude koek. Ik had het al eens gelezen. Ik wist alleen niet dat het waarschijnlijk zó nauw luistert.

(Ervaren vliegermakers, praat ik poep of heb ik gelijk?)

Groet,

Bart

A.A. Staals
Berichten: 2703
Lid geworden op: wo 15 mar 2006, 20:19
Imker sinds: 1957
Bijenras(sen): carnica
Locatie: Eindhoven
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door A.A. Staals » za 12 mei 2018, 20:22

Bart de Coo schreef:

Ik had van een volk een vlieger gemaakt op het moment dat er maar één enkele belegde dop in zat. Zó ver gevorderd waren de zwermplannen dus nu ook weer niet.

Bart
Helemaal geen zwermplannen! Stille moerwisseling ingezet.

ad staals

Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door Bart de Coo » za 12 mei 2018, 21:44

Bedankt, Ad! Je maakt me weer een illusie armer.

Het ging om een buckfastvolk, geen f1, maar verder dan f3 ga ik niet. Het toeval wil dat een ander buckfastvolk, wél een f1, in april een wisselcel maakte. Het ging alweer om één enkele dop. Deze moer is ergens half april (!) aan de leg gegaan. Kortom, ik denk dat je gelijk hebt.

Maar nu toch nog even de centrale bewering: maak je vlieger op tijd! Wacht niet tot je belegde doppen ziet, dan ben je te laat! Ik hoop dat die bewering mag blijven staan.

Groet,

Bart

Gebruikersavatar
Kroese
Berichten: 1675
Lid geworden op: do 16 nov 2000, 00:00
Imker sinds: 1977
Bijenras(sen): Buckfast
Locatie: Apeldoorn
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door Kroese » zo 13 mei 2018, 02:19

Bart de Coo schreef: Maar nu toch nog even de centrale bewering: maak je vlieger op tijd! Wacht niet tot je belegde doppen ziet, dan ben je te laat! Ik hoop dat die bewering mag blijven staan.

Groet,

Bart
Als je het over BF F1 hebt is het maken van vliegers onzin. Ik heb nog geen enkel BF volk uit elkaar getrokken, en heb ook geen zwerm neiging. Als een BF moer een wisselcel maakt is de moer niet goed meer. De bijen weten het beter, en willen wisselen.
Goede BF moeren gewoon ruimte geven en HKs' geven voor de binnenkomende honing.

Wat jij met die vliegers doet is goed voor de lokale bijen die zwerm neiging blijven vertonen, maar zeer onnodig voor een goede BF. Je haalt de kracht van het BF volk weg, en je bent alleen meer volken aan het maken.

A.A. Staals
Berichten: 2703
Lid geworden op: wo 15 mar 2006, 20:19
Imker sinds: 1957
Bijenras(sen): carnica
Locatie: Eindhoven
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door A.A. Staals » zo 13 mei 2018, 06:04

Bart de Coo schreef: Maar nu toch nog even de centrale bewering: maak je vlieger op tijd! Wacht niet tot je belegde doppen ziet, dan ben je te laat! Ik hoop dat die bewering mag blijven staan.

Bart
Een vlieger maak je als een volk zwerm neiging vertoond als er veel dracht is, om zou de buit binnen te halen.
Om zwermen te voorkomen maak je vegers (Aalster methode). Dat kan ook als er al doppen zijn, die worden dan allemaal gebroken.

ad staals

Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door Bart de Coo » zo 13 mei 2018, 07:50

@ Hennie,

Ik heb duidelijk niet ingezien dat er bij één volk sprake was van een moerwissel en niet van zwermstemming. Leve Ad en het forum, anders had ik mijn dagen moeten vervolgen in duisternis en onwetendheid. Het gaat om een volk in een rij van zes lattenkastvolken, een buckfast f3 of zo, een verre nateelt van een moertje van jou.

In één van de andere zes kasten zat het f1-volk waar ik het eerder over had. In de overige vier kasten zitten bastaardmoeren. Die moer heb ik in 2016 bij jou gekocht en die vertoonde vanzelf geen enkele zwermneiging vorig jaar. Daarvan ben ik vanzelf goed op de hoogte en ik zou een f1 nooit splitsen. Ik zou er hoogstens een klein broedafleggertje van maken.

@ Ad,

Nou ga ik je toch tegenspreken. Wie zwermen wil voorkomen, kan evengoed een vlieger als een veger maken. De vlieger heeft een aantal grote voordelen boven de veger, vind ik.

[*] Het eerste voordeel noemde je zelf al: het volk gaat stevig door met honing halen, waarschijnlijk beter dan met een veger het geval was geweest. (Het schijnt ook wel eens te gebeuren, op het koolzaad bijvoorbeeld, dat imkers de moer doodknijpen om het zwermen nog even uit te stellen. Tsja, zo kan het ook.)

[*] De moer die in het seizoen daarvoor haar kwaliteiten bewezen heeft, blijft op haar plaats. Als je een veger had gemaakt, dan had je uitgerekend je met veel bloed, zweet en tranen grootgebrachte moer buiten gevecht gesteld! Niet doen!

[*] Een vlieger is als zwermverhinderende ingreep veel geschikter dan de veger, om uit te voeren op één en dezelfde stand. De bijen moeten immers afvliegen, dus je moet wel op dezelfde stand blijven. Als je een veger maakt op dezelfde stand, dan heb je het aantal bijen dat achterblijft bij de oude moer slecht in de hand. Vegers kun je beter verhuizen naar een andere stand.

[*] Waaruit het volgende nadeel van de veger volgt: vegers geven vaak zogenaamde 'bruidszwermen', dus de bruidsvlucht gaat vergezeld van een flinke zwerm, terwijl er eigenlijk helemaal niet gezwermd wordt. Dat komt wellicht onder andere door het grote aantal vliegbijen dat terugkeert. Wat er met zo'n zwerm gebeurt, weet ik niet. Zo ver ik weet slaat die niet zomaar terug op het oude volk. Overigens lijken ook deze bruidszwermen grotendeels voorkomen te kunnen worden, door de vegers op tijd te maken, dus ruim vóór het volk belegde doppen heeft.

[*] Bij vliegers hoef je in beginsel geen doppen te breken. Je krijgt dus ook geen tuters. Dat zal niet altijd goed gaan, en dus kijk ik voor alle zekerheid toch nog even op dag 14, al was het maar om nog wat reseremoertjes te kunnen oogsten.

[*] Als je vliegers maakt bij goede dracht, dan hoef je een vlieger geen voer en stuifmeel mee te geven; uitgebouwde raat raad ik je wel aan. Een vlieger heeft immers de vliegbijen. Als je dus even geen voer- en stuifmeelramen op voorraad hebt, geen nood, maak een vlieger.

Dus Ad, ik zal je in zoverre niet tegenspreken, dat het voordeel dat jij noemt er één is, maar er zijn er veel meer.

In deze rubriek schrijft Hennie iets vreselijks interessants over een tweemoerensysteem. Zodra mijn jonge moeren in de broedafleggers van de lattenkasten aan de leg zijn, dan hoop ik ook in deze kasten een tweemoerensysteem te gaan uitvoeren. Dat kan bijna alleen met vliegers. Ik ga dat zeker uitleggen. Over een maandje of zo.

Groet,

Bart
IMG_6620.JPG
Mijn korven en lattenkasten onder het hoogstamfruit. Achteraan staan lange lattenkasten, waarmee ik een tweemoerensysteem wil uitproberen.

Gebruikersavatar
Kroese
Berichten: 1675
Lid geworden op: do 16 nov 2000, 00:00
Imker sinds: 1977
Bijenras(sen): Buckfast
Locatie: Apeldoorn
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door Kroese » zo 13 mei 2018, 12:38

Bart de Coo schreef: In deze rubriek schrijft Hennie iets vreselijks interessants over een tweemoerensysteem. Zodra mijn jonge moeren in de broedafleggers van de lattenkasten aan de leg zijn, dan hoop ik ook in deze kasten een tweemoerensysteem te gaan uitvoeren. Dat kan bijna alleen met vliegers. Ik ga dat zeker uitleggen. Over een maandje of zo.
Groet,
Bart
IMG_6620.JPG
Ik denk als je dat met "bastaard" of andere zwerm grage volken gaat doen dit niet gaat werken.
Maar probeer het uit, en ondervind het.

A.A. Staals
Berichten: 2703
Lid geworden op: wo 15 mar 2006, 20:19
Imker sinds: 1957
Bijenras(sen): carnica
Locatie: Eindhoven
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door A.A. Staals » zo 13 mei 2018, 15:20

Bart de Coo schreef: @ Ad,

Nou ga ik je toch tegenspreken. Wie zwermen wil voorkomen, kan evengoed een vlieger als een veger maken. De vlieger heeft een aantal grote voordelen boven de veger, vind ik.
Tegen spreken mag, maar mij overtuigen zal niet meevallen vanwege mij lange ervaring met nog al wat volken.
[*] Het eerste voordeel noemde je zelf al: het volk gaat stevig door met honing halen, waarschijnlijk beter dan met een veger het geval was geweest. (Het schijnt ook wel eens te gebeuren, op het koolzaad bijvoorbeeld, dat imkers de moer doodknijpen om het zwermen nog even uit te stellen. Tsja, zo kan het ook.)

[*] De moer die in het seizoen daarvoor haar kwaliteiten bewezen heeft, blijft op haar plaats. Als je een veger had gemaakt, dan had je uitgerekend je met veel bloed, zweet en tranen grootgebrachte moer buiten gevecht gesteld! Niet doen!
Moeren van het vorig jaar hebben hun kwaliteit nog niet bewezen. Die bewijst zich nu, ook al maak je een veger. De zomerdracht wordt gehaald door haar nakomelingen van voor het maken van de veger. Dus op de plaats blijven is niet van belang.
[*] Een vlieger is als zwermverhinderende ingreep veel geschikter dan de veger, om uit te voeren op één en dezelfde stand. De bijen moeten immers afvliegen, dus je moet wel op dezelfde stand blijven. Als je een veger maakt op dezelfde stand, dan heb je het aantal bijen dat achterblijft bij de oude moer slecht in de hand. Vegers kun je beter verhuizen naar een andere stand.
Een veger op de zelfde stand gaat heel goed, kwestie van ervaring.
[*] Waaruit het volgende nadeel van de veger volgt: vegers geven vaak zogenaamde 'bruidszwermen', dus de bruidsvlucht gaat vergezeld van een flinke zwerm, terwijl er eigenlijk helemaal niet gezwermd wordt. Dat komt wellicht onder andere door het grote aantal vliegbijen dat terugkeert. Wat er met zo'n zwerm gebeurt, weet ik niet. Zo ver ik weet slaat die niet zomaar terug op het oude volk. Overigens lijken ook deze bruidszwermen grotendeels voorkomen te kunnen worden, door de vegers op tijd te maken, dus ruim vóór het volk belegde doppen heeft.
Een zwerm van een veger zou je maagdezwerm noemen (is tweede keer zwermen van de oude moer). Bruidszwerm is zwerm van het hoofdvolk (met jonge koningin die op bruidsvlucht gaat. Volk wat nog geen zwerm neiging heeft zal minder snel een bruidszwerm geven klopt. Bruidszwermen zijn te voorkomen met methode van der Palen. De bijen die we tegenwoordig hebben, (in elk geval Carnica's) geven geen bruidszwermen. Bijna altijd zijn de dertiende dag alle doppen afgebeten.
[*] Bij vliegers hoef je in beginsel geen doppen te breken. Je krijgt dus ook geen tuters. Dat zal niet altijd goed gaan, en dus kijk ik voor alle zekerheid toch nog even op dag 14, al was het maar om nog wat reseremoertjes te kunnen oogsten.

[*] Als je vliegers maakt bij goede dracht, dan hoef je een vlieger geen voer en stuifmeel mee te geven; uitgebouwde raat raad ik je wel aan. Een vlieger heeft immers de vliegbijen. Als je dus even geen voer- en stuifmeelramen op voorraad hebt, geen nood, maak een vlieger.
Een vlieger maak je alleen bij goede dracht. Voer geef je zo wie zo mee, want de honingkamer gaat/blijft op de vlieger. Een veger moet je wel altijd voeren, ook al geef je voer mee.
ad staals

Gebruikersavatar
Bart de Coo
Moderator
Berichten: 2977
Lid geworden op: wo 14 jan 2004, 20:34
Imker sinds: 2003
Aantal volken: 15
Bijenras(sen): Bastaard
Locatie: Dieren (Gld)
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door Bart de Coo » zo 13 mei 2018, 16:42

Ad,

Hartelijk dank voor het commentaar. Je behoort tot een handjevol imkers in Nederland dat er echt iets van begrepen heeft. Ik erken dat met alle plezier.

Sterk punt waar ik inderdaad overheen kijk: als je een veger maakt, dan heb je voorlopig nog steeds te maken met haar nakomelingen. Zó snel stel je die oude moer niet buiten gevecht, om zo te zeggen. Maar onder 'zomerdracht' versta ik vooral de linde. Die begint hier laat ons zeggen in de tweede week van juni. De dracht houdt aan tot in de eerste week van juli. Half juni heb je toch al grotendeels te maken met de nakomelingen van de jonge moer?

Maar dan nog. De veger met de oude moer kan zó hard kan groeien, dat ze een bak zomerhoning haalt. Flink voeren wil nog wel eens helpen. (En ook hiervoor geldt, maak de veger op tijd! Wacht niet op doppen! Anders ben je meestal te laat voor de linde!) Dus bij nadere beschouwing stel je met een veger de oude moer ook in dat opzicht niet meteen buiten gevecht, nogmaals, inderdaad.

Waar je verder inderdaad gelijk in hebt, dat is dat een moer pas in het tweede jaar bewijst wat ze waard is. Toch kan ik wel volhouden dat ze haar kwaliteiten bewezen heeft, omdat we in de zwermtijd inmiddels een voorjaarsdracht achter de rug hebben. Maar we hadden net vastgesteld dat die kwaliteiten ook met vegers prima tot hun recht komen.

De vlieger is voor mij vooral interessant vanwege mijn grote belangstelling voor korven en lattenkasten, alhoewel ik met raampjeskast ook bij voorkeur vliegers maak. Voor korven, omdat je dan de 'moederstokken', zeg maar de broedafleggers, kunt laten afvliegen op de oude moer, zodat je geen doppen hoeft te breken, wat natuurlijk erg lastig is in een korf.

Voor lattenkasten, omdat je met een vlieger geen raten hoeft af te slaan. Vaak zijn hagelnieuwe, pas uitgebouwde natuurbouwraten in een lattenkast op een warme lentedag in mei (zoals zaterdag 5 mei dit jaar!) erg kwetsbaar. Ze hangen met hun volle gewicht aan een lat, verder geen steun. Natuurlijk kun je met een ganzenvleugel bijen van de raten gaan vegen, maar dat vind ik toch allemaal niet zo praktisch.

Daarmee heb ik misschien nog een voordeel van de vlieger te pakken: je hoeft geen ramen af te slaan, wat de bijen doorgaans toch wel waarderen, volgens mij. Ik doe het niet ten minste.

De methode Van der Palen zegt mij helaas niets. Misschien kun je een linkje geven, of anders in een paar zinnen een beschrijving geven. Ik zal aan een half woord genoeg hebben. Want ook voor de vegers lijkt dus te gelden, maak ze op tijd, anders krijg je bruidszwermen!

Voor de goede orde: we hebben het inderdaad telkens over zwarte bijen/bastaard/hybride en niet over rasbijen. Dat is toch een heel ander verhaal.

De groeten weer,

Bart

A.A. Staals
Berichten: 2703
Lid geworden op: wo 15 mar 2006, 20:19
Imker sinds: 1957
Bijenras(sen): carnica
Locatie: Eindhoven
Contacteer:

Re: Maak je vliegers op tijd!

Bericht door A.A. Staals » zo 13 mei 2018, 17:30

Bart de Coo schreef:Ad,

Hartelijk dank voor het commentaar. Je behoort tot een handjevol imkers in Nederland dat er echt iets van begrepen heeft. Ik erken dat met alle plezier.

Sterk punt waar ik inderdaad overheen kijk: als je een veger maakt, dan heb je voorlopig nog steeds te maken met haar nakomelingen. Zó snel stel je die oude moer niet buiten gevecht, om zo te zeggen. Maar onder 'zomerdracht' versta ik vooral de linde. Die begint hier laat ons zeggen in de tweede week van juni. De dracht houdt aan tot in de eerste week van juli. Half juni heb je toch al grotendeels te maken met de nakomelingen van de jonge moer?
Het is meestal zo dat je na de fruitbloei een drachtarme periode hebt. Wanneer je dan een veger maakt heb je bij bloei Acacia net een jonge koningin in je volk. Die koningin gaat aan de leg ongeveer 4 weken na het maken van de veger. Na nog eens drie weken de eerste jonge bijen die pas een paar weken later haalbij zijn/worden. Dus 4+3+2 = 9 weken na het maken van de veger en dat is na de linde pas te maken met nakomelingen van de nieuwe koningin.
Maar dan nog. De veger met de oude moer kan zó hard kan groeien, dat ze een bak zomerhoning haalt. Flink voeren wil nog wel eens helpen. (En ook hiervoor geldt, maak de veger op tijd! Wacht niet op doppen! Anders ben je meestal te laat voor de linde!) Dus bij nadere beschouwing stel je met een veger de oude moer ook in dat opzicht niet meteen buiten gevecht, nogmaals, inderdaad.

Waar je verder inderdaad gelijk in hebt, dat is dat een moer pas in het tweede jaar bewijst wat ze waard is. Toch kan ik wel volhouden dat ze haar kwaliteiten bewezen heeft, omdat we in de zwermtijd inmiddels een voorjaarsdracht achter de rug hebben. Maar we hadden net vastgesteld dat die kwaliteiten ook met vegers prima tot hun recht komen.

De vlieger is voor mij vooral interessant vanwege mijn grote belangstelling voor korven en lattenkasten, alhoewel ik met raampjeskast ook bij voorkeur vliegers maak. Voor korven, omdat je dan de 'moederstokken', zeg maar de broedafleggers, kunt laten afvliegen op de oude moer, zodat je geen doppen hoeft te breken, wat natuurlijk erg lastig is in een korf.
Lattenkasten heb ik niks mee. Voor een korf zijn er geen andere oplossing
Voor lattenkasten, omdat je met een vlieger geen raten hoeft af te slaan. Vaak zijn hagelnieuwe, pas uitgebouwde natuurbouwraten in een lattenkast op een warme lentedag in mei (zoals zaterdag 5 mei dit jaar!) erg kwetsbaar. Ze hangen met hun volle gewicht aan een lat, verder geen steun. Natuurlijk kun je met een ganzenvleugel bijen van de raten gaan vegen, maar dat vind ik toch allemaal niet zo praktisch.

Daarmee heb ik misschien nog een voordeel van de vlieger te pakken: je hoeft geen ramen af te slaan, wat de bijen doorgaans toch wel waarderen, volgens mij. Ik doe het niet ten minste.
Hoe laten ze dat blijken?

De methode Van der Palen zegt mij helaas niets. Misschien kun je een linkje geven, of anders in een paar zinnen een beschrijving geven. Ik zal aan een half woord genoeg hebben. Want ook voor de vegers lijkt dus te gelden, maak ze op tijd, anders krijg je bruidszwermen!
In een woord: Imkerpedia
Voor de goede orde: we hebben het inderdaad telkens over zwarte bijen/bastaard/hybride en niet over rasbijen. Dat is toch een heel ander verhaal.

De groeten weer,

Bart
ad staals

Plaats reactie

Wie is er online

Gebruikers op dit forum: Geen geregistreerde gebruikers en 26 gasten