voorstel Jan Zevenbergen

[Romée van der Zee]

Onderzoek versterking van de organisatie(s) voor belangenbehartiging in Nederlandse Bijenhouderij.

LEESWIJZER

Het verslag van het onderzoek wat ik op verzoek van "de Stuurgroep Bedrijfsraad 2000" heb uitgevoerd en wat u bijgaand aantreft, is gebaseerd en weergegeven op hoofdlijnen. Het is zo kort mogelijk geformuleerd en uitsluitend met het doel om de sector bijenhouderij een mogelijkheid aan te reiken waarmee de behartiging van de individuele ledenimkers dan wel alle leden gezamenlijk nog beter uitgevoerd kan worden.
Bij het formuleren van mijn voorstel heb ik vooral het uitgangspunt gehanteerd dat met name op onderdelen waar de afzonderlijke bonden/verenigingen goed in blijken te zijn in een nieuwe structuur ook behouden blijft. Voorkomen dat op twee of meer plaatsen hetzelfde werk gedaan wordt.
Voorgesteld wordt een open organisatie voor de gehele Nederlandse imkerij met daarin korte en heldere lijnen waarlangs besluitvorming van beleid plaatsvindt. Daarnaast is beoogd het creëren van een volwaardige gesprekspartner namens de bijenhouderij zowel op nationaal als op internationaal niveau. Omdat ik toch op het terrein van de imkerij een outsider ben zult u in de tekst bewoordingen aantreffen die dat feit onderstrepen. Het doel van mijn onderzoek is alleen een poging om op basis van zakelijke afwegingen een idee aan te reiken waar u mee kunt werken.
Naar mijn mening kan het goed, de vraag is wat vindt u er van en wilt u het ook?
J.Zevenbergen.

[Romée van der Zee]

Beknopt verslag aan de Stuurgroep "Bedrijfsraad 2000" van een eerste inventarisatie van standpunten en argumenten bij de Stuurgroep zelf en de vijf afzonderlijke (Hoofd) Besturen van de bijenhouderorganisaties.

.
Na een eerste overleg met de leden van de Stuurgroep op 9 oktober 2001 heeft ondergetekende de toezegging gedaan een nader onderzoek te "willen doen naar de mogelijkheden van samenwerken /samengaan van de vijf Nederlandse imkerorganisaties. Verder is afgesproken dat, na afronding van genoemd onderzoek, er gerapporteerd zal worden of er mogelijkheden voor een verdere integratie zijn en welke haalbaar en effectvol geacht worden.
Of er zal gerapporteerd worden dat een nauwere samenwerking dan wat nu realiteit is niet haalbaar geacht wordt vanwege eerder ingenomen standpunten en posities. In dat geval zal de opdracht worden teruggegeven.
Na bestudering van alle aan mij beschikbaar gestelde stukken die de laatste jaren over het onderhavige onderwerp zijn opgesteld zijn er afspraken gemaakt met alle (hoofd) besturen van de vijf organisaties. Tussendoor en naderhand is door mij bij een aantal individuele betrokken personen om nadere informatie of motivatie gevraagd over eerder ingenomen standpunten over "samenwerking" en of het huidig functioneren.
Al deze besprekingen hebben in de maanden november en december plaatsgevonden en verliepen alle in een positieve sfeer.
Mijn indruk is dat niemand een blad voor de mond genomen heeft maar juist in kort tijdsbestek alle meer of minder relevante feiten op tafel heeft willen leggen. Waarbij ook nuanceringen werden aangebracht, of die nu zakelijk of gevoelsmatig waren was onder
geschikt aan het uitgangspunt dat ze wél het beeld compleet maakten.
Aan het eind van deze vorm van overleg heb ik de volgende conclusies kunnen trekken :

• • A) Alle imkerorganisaties zijn er van doordrongen dat een nauwe(re) samenwerking niet alleen goed mogelijk is maar ook een absolute noodzaak om de belangen behartiging van de Nederlandse imkers in de toekomst goed uit te kunnen voeren
  • B) Iedereen is bereid zijn volle inzet te leveren om het onder A) gestelde te kunnen bereiken.
  • C) Het bestaansrecht van de huidige organisaties is niet prioritair aan het algemeen belang van alle imkers of groeperingen van imkers zoals tot op dit moment gegroepeerd.
  • D) In het proces naar integratie dient gewaakt te worden dat bestaande regionale contacten / relaties zoveel mogelijk behouden blijven.
  • E) Een nieuwe landelijke organisatie mag in haar voortbestaan geen financiële risico 's hebben met commerciële activiteiten.
  • F) Er wordt heel verschillend geoordeeld over het huidige en eventueel toekomstige functioneren van de Bedrijfsraad.
  • G) Besluitvorming via korte lijnen, slagvaardig met een vaste mogelijkheid voor inspraak tijdens het besluitvormingsproces.
  • H) Met het onderwerp "financiën of fïnanciële positie " moet extra omzichtig omgegaan worden bij de eventuele start van enige vorm van landelijke samenwerking.
  • I) Imkers malen niet om een bijensteek maar sommigen hebben gevoelige tenen waarmee in het verleden door anderen niet altijd voldoende rekening is gehouden.
  • J) Van de door mij geënquêteerde bestuurders is een meerderheid om uiteenlopende redenen tegen een volledige fusie op dit moment.

[Romée van der Zee]

Voorstel

Gelet op het voorgaande stel ik voor dat de 'Stuurgroep' een aangepast voorstel doet aan alle bijenhouderorganisaties in Nederland.
Mijn voorstel is om nu een federatie van alle bijenhouderorganisaties op te zetten. Aan deze federatie alle landelijke beleidstaken op te dragen.
Gelijktijdig de Bedrijfsraad opheffen en alle daar rustende taken overdragen aan het Federatie Bestuur, inclusief de lopende zaken en het resterende saldo na vereffening van schulden en baten conform artikel 15 van de Stichting Bedrijfsraad.
Verder stel ik voor dat alle vijf imkerorganisaties op hetzelfde tijdstip een bijzondere Ledenvergadering beleggen -waar, na bespreking van de voorstellen, welke vooraf al in de afdelingen besproken zijn, een besluit genomen wordt over deelname aan de oprichting van een Federatie van Bijenhouderorganisaties (FBO) waarbij te gelijker tijd besloten wordt dat alle beleidstaken worden overgedragen aan het Federatiebestuur.
Aan de Stuurgroep wordt voorgesteld te bepalen dat het voorstel voor oprichting van en deelname aan de federatie pas van kracht wordt op het moment dat de laatste van de vijf betrokken organisaties ook in positieve zin heeft besloten.
Lukt het één of meer organisaties niet om in de eerste bijzondere algemene ledenvergadering tot een besluit te komen dan kan volgens de regels van de eigen statuten nog een tweede vergadering worden belegd. Wordt dan ook nog geen besluit genomen of wordt het voorstel afgewezen dan zal het gehele voorstel tot samenwerking geacht worden te zijn afgewezen.
Over de dan ontstane situatie zal nader beraad over de toekomst van de Nederlandse imkerorganisaties noodzakelijk zijn.

[Romée van der Zee]

Het federatie bestuur:

Ten aanzien van de samenstelling van het federatiebestuur wordt voorgesteld dat elke organisatie van bijenhouders uit haar midden twee personen kan aanwijzen die deel uitmaken van het federatiebestuur alsmede één lid welke optreed als plaatsvervanger voor beide afgevaardigden.
Het aangewezen plaatsvervangend lid van het federatiebestuur ontvangt alle bescheiden die de anderen ook ontvangen voor behandeling in het federatiebestuur. Afwijkend van het voorgaande stel ik voor dat de VBBN gerechtigd is om drie afgevaardigden en twee plaatsvervangende leden aan te wijzen.
Mijn voorstel is om, tenminste voor de eerste drie of vier jaar, een voorzitter te benoemen die niet direct afkomstig is uit de kringen van de imkerij. Het lijkt mij goed er voor te kiezen dat een voorzitter gezocht wordt die beschikt over ruim voldoende bestuurlijke kwaliteiten en ervaring als mede beschikt over een uitgebreid netwerk waarin de Nederlandse overheid, de land- en tuinbouw organisaties en de particuliere natuurbeschermingsorganisaties voorkomen. Tevens moet er bekendheid zijn met de relevante overleg- en besluitvormingsstructuur bij de EU.


Het federatiebestuur komt tenminste iedere maand op een vaste dag bijeen en stelt een besluit over beleidszaken definitief vast waarover in de vorige vergadering een principebesluit is genomen. Zodoende hebben de afzonderlijke organisaties en ingestelde commissies een maand lang tijd voor intern overleg en kan men, anticiperend op de voorgenomen besluitvorming, er in de praktijk rekening mee houden. Vanuit de regio heeft men zo ook de gelegenheid om aan de afgevaardigden achtergrond informatie te vragen en kan men deze afgevaardigden ook informeren over de meningsvorming die over
het aan de orde zijnde onderwerp in de regio leeft. Omgekeerd kunnen de afgevaardigden, alvorens zich in het federatiebestuur definitief uit te spreken, zelf terugkoppelen naar de relevante werkgroep(en) in de regio.
Een dergelijke procedure rond besluitvorming wordt veelvuldig bij samenwerking constructies toegepast en is ook praktijk bij de Productschappen.
Het federatiebestuur moet wel gemachtigd zijn om over spoedeisende zaken van het voorgaande af te zien en ter vergadering te besluiten dat het eerste besluit over dat spoedeisende onderwerp tegelijkertijd het definitieve besluit is.
Het federatiebestuur benoemt uit haar midden een vice-voorzitter, een secretaris en een penningmeester. Deze laatste twee functies kunnen door één persoon worden waargenomen, zeker indien het federatiebestuur besluit een ambtelijk secretaris aan te stellen.
Het federatiebestuur maakt aan het eind van ieder jaar een verslag van het verloop van de inkomsten en uitgaven, een verslag van de ondernomen activiteiten en het resultaat daarvan alsmede een beschouwing van de ontwikkelingen in de sector. Tevens wordt een jaarplan opgesteld waarin opgenomen is een overzicht van de kansen en knelpunten met daarbij de toegedachte wijze van behandeling.
Tenslotte wordt daaraan toegevoegd een begroting van de voorziene uitgaven op basis van de inspanningen die volgen uit het jaarplan. Deze begroting moet ook vermelden welke contributie van ieder lid nodig is om het beoogde gezamenlijk doel te kunnen realiseren.
Het jaarverslag, Het jaarplan en de begroting wórden op de zelfde wijze aan de individuele leden voorgelegd als alle andere voorkomende beleidszaken alvorens deze definitief worden vastgesteld.

[Romée van der Zee]

Commissies

Het federatiebestuur kan besluiten één of meer commissies van deskundigen, hetzij voor onbepaalde tijd hetzij op ad hoc basis in te stellen welke het federatiebestuur adviezen dienen aan te reiken over complexe of specialistische onderwerpen.
De leden van een commissie van advies -worden uitsluitend op basis van hun specifieke deskundigheid benoemd.
Telkens als een commissie van advies wordt ingesteld door het federatiebestuur -wordt tenminste één lid uit het federatiebestuur aangewezen om ook zitting te nemen in de beoogde commissie om per vergadering aan het federatiebestuur te kunnen rapporteren over de vorderingen met het opstellen van het/de gevraagde advies/adviezen.
Gelet op de voorgestelde intensieve frequentie waarop het federatiebestuur bijeenkomt, waarmee beoogd wordt dat het een "doe bestuur "wordt met korte lijnen en een heldere "besluitstructuur", kan met de instelling van slechts een enkele commissie van advies worden volstaan.

[Romée van der Zee]

Financiën.

Afgerond en gemiddeld blijkt dat tot heden de kosten die gemaakt worden per lid circa €20,45 bedragen voor zaken die op nationaal en internationaal terrein betrekking hebben. Voor regionale activiteiten -wordt ca € 7,- per aangesloten lid besteed. Voor landelijk specifiek onderzoek wordt € 4,54 door alle aangesloten leden betaald.
Enkele organisaties hebben een vrij eigen vermogen, hetzij afkomstig uit besparingen in het verleden of vrijgekomen uit eerdere afgesloten investeringen. Dit vermogen wordt belegd en gemiddeld heeft dit de laatste jaren aardig wat opgebracht. Deze rente baten die wel ca €11,- per lid waren zijn ook geheel of gedeeltelijk in mindering gebracht op de contributienota én soms zijn er ook plaatselijk activiteiten mee gesubsidieerd.
Mijn voorstel is dat voor het eerste jaar een contributie voor de landelijke activiteiten wordt vastgesteld op € 21,00 per lid (plus € 4,54 voor landelijk onderzoek) en vervolgens in relatie gebracht wordt met het uit te voer en jaarplan vertaald in een sluitende begroting van inkomsten en uitgaven.
Voor de regionale activiteiten wordt € 6,00 per lid in rekening gebracht. Dit kan naar oordeel van de regionale organisatie geheel of gedeeltelijk gecompenseerd worden met opbrengsten uit eigen vermogen.
Individuele leden die van twee of meer organisaties lid zijn bet alen per regionale organisatie de basis contributie en éénmaal de landelijke contributie. Hiermee wordt voorkomen dat men meer exemplaren van het Bijenblad ontvangt of geen bijdrage levert aan het landelijk onderzoek.
De in het buitenland wonende imkers kunnen onder gelijke voorwaarden lid worden.

[Romée van der Zee]

Het Bijenhuis

Voorgesteld wordt om de exploitatie van het Bijenhuis los te koppelen van de samenwerkende bijenhouderorganisaties. Om discussie over exploitatierisico 's op dit moment te vermijden kan beter gekozen worden voor een verzelfstandigde exploitatie van het Bijenhuis. De eigenaar, VBBN, verhuurt het gebouw en terrein aan een op te richten "Exploitatie Mij. Het Bijenhuis", waarbij de keuze gemaakt kan worden om te kiezen voor een Stichting dan wel een andere rechtspersoon bijvoorbeeld een B. V. Omdat het Bijenhuis voor de gehele imkerij een service verlenend bedrijfis denk ik dat het goed is dat daarom vanuit het Federatiebestuur drie personen benoemd worden die gezamenlijk het bestuur vormen van de op te richten Stichting dan wel de Raad van Commissarissen van de B. V.
Het Bijenhuis is en blijft vooralsnog eigendom van de VBBN en derhalve is deze als enige gerechtigd te bepalen welke bestemming gegeven wordt aan de jaarlijkse huuropbrengst en eventueel het af te spreken aandeel uit de winst.
In ieder geval verdient het alle aandacht om het huidig functioneren van het Bijenhuis niet te verstoren, beter is nog het maximaal te ondersteunen en bepaald moet worden dat, indien de federatie, om welke redenen dan ook, voortijdig wordt beëindigd, de VBBN niet met onnodige brokken blijft zitten

[Romée van der Zee]

Specifieke groeperingen.

Om reden dat ondergetekende onvoldoende kennis van zaken heeft over de samenstelling en de rol die specifieke groeperingen binnen de imkerij vervullen, is dit een onderwerp waar de Stuurgroep beter een voorstel voor kan maken.

[Romée van der Zee]

Aanvullende bepalingen.

Partijen komen overeen en leggen in het Federatiestatuut vast dat allen de in het voorgaande genoemde samenwerking gedurende driejaar zonder verder voorbehoud zullen steunen. Tijdens deze periode beraden partijen zich of er voordeel of efficiënter werken te realiseren is door het samenvoegen van (kleine) afdelingen. Nagegaan moet worden of de binnen het werkgebied van een afdeling (a) wonende leden van een andere organisatie (b.c.d of e) toe kunnen treden tot die afdeling en het lidmaatschap van de eigen organisatie kunnen omzetten in die van de eerder genoemde afdeling (a).

Partijen verplichten zich er verder toe aan het eind van het driejaar samenwerken in federatief verband zorgvuldig te zullen onderzoeken of het omzetten van de federatie in een nieuwe landelijke organisatie van bijenhouders meer perspectief biedt in het kader van belangenbehartiging of dat op de ingeslagen weg verder wordt gewerkt. Bij deze afweging kan het gepresenteerde model van de Werkgroep Bedrijfsraad 2000 van mei 1999 /januari 2001 als uitgangspunt -worden genomen.

Afhankelijk van het tijdstip waarop over het onderwerp intensivering van de samenwerking in federatief verband een besluit in positieve zin wordt genomen verplichten de afzonderlijke organisaties zich er toe te zorgen voor bemensing van het federatiebestuur en deze te voorzien van tenminste een minimaal werkkapitaal om met de werkzaamheden een aanvang te kunnen nemen.

[Romée van der Zee]

Ten slotte

Het voorgaande is een aanzet op hoofdlijnen om uit de ontstane impasse te komen. Nagenoeg alle details moeten nog ingevuld worden. Naar mijn stellige overtuiging bestaat er bij de afzonderlijke leden van de hoofdbesturen heel duidelijk het inzicht dat samenwerken beter is dan afzonderlijk doorgaan. Er is eigenlijk niemand geweest die de mening was toegedaan dat een volledige fusie niet op termijn zou kunnen / moeten. Alleen bij verschillende werd het ervaren als een grote stap omhoog doen die gelijk is met het vanuit de kelder op de vliering springen.
De Nederlandse imkerij heeft naar mijn mening een unieke kans om stap voor stap een model te ontwikkelen waarbij een vorm van belangenbehartiging gaat ontstaan die past bij de maatschappij van de 21ste eeuw.

Numansdorp, januari 2002 J. Zevenbergen.