Reisverslag Braziliaanse Bijenteelt 2005

[Apiario-Florin-Brasil]

Goede dag Hollandse bijenbroeders en zusters,

In vervolg op het reisverslag van vorig jaar pogen we ook dit jaar weer een verhaal in elkaar te steken over de wetenswaardigheden omtrent de Braziliaanse Bijenteelt. We zijn er ons van bewust: de verwachtigen zijn groot. Natuurlijk hopen we de verhalen van vorig jaar te overtreffen. Doch wie al die avonturen van Bertus in 2004 nog eens doorleest weet dat dit geen eenvoudige opgave zal zijn. Genoeg geluld aan de slag dus. Luister en huiver voor de tweede maal : vader Bertus op bezoek bij zoon Arno, een drie weken durend gebeuren.

Administratieve mededeling
Alvorens we het reisverslag daadwerkelijk beginnen: een administratieve mededeling. We verzoeken de forumleden vriendelijk om eventuele reacties, evenals de vorige editie, separaat op het forum te zetten. Dus geen reacties in dit reisverslag. Dit om de reden dat familie- en forumleden het relaas van Bertus zijn reis, na afloop wensen uit te printen om dit als boekwerkje op te bergen. Evenals vorig jaar staan we niet in voor taal- en constructiefouten, we schrijven een eind weg, misplaatste “d” en “t”jes moeten men maar voor lief nemen.

Zondag 29 oktober 2005
De vliegreis verliep zoals het behoord, doorvliegen dus, enige turbulente maar dat hoort erbij. Om 0.00 uur stond Bertus op het vliegveld van Vitoria met een koffer vol klompen, kieltje, bijenkorven, refractometer en wat schoon ondergoed. Doorgereisd naar Pedra Azul het oord waar zoon Arno woont en werkt. Voor diegene die het bedrijf van nog niet kennen, kijk gerust even op de site: http://www.apiarioflorin.com.br Naast de schilderkunst van Bertus treft men een beschrijving van het bedrijf, ligging, haar activiteiten etc etc. Nagenoeg alle tekst is portugees, echter de kunst van Bertus is Hollands. Komende weken wordt de site voorzien van een foto-galerei, dat geeft een wat concreter beeld, zeker voor mensen die geen portugees (willen) begrijpen.

landschapsbeeld omgeving Apiario Florin

Maandag 30 november 2005

Nattigheid.
Wat krijgen we nou? Niks geen colibries en tot vervelends toe kwetterende kanaries. Bertus voelt zich niet op zijn gemak. Er mist iets, Bertus voelt nattigheid. Klopt het regent pijpenstelen, niet een beetje ook! Alles en iedereen zit binnen en gaat de deur niet uit! Ook de bijenboel ligt stil. Toch ook goede berichten, de Amazone loopt weer lekker vol met water, gemiddeld met een halve meter per dag. Over een week is de boel weer op braziliaans peil. Drie , vier dagen regen regen en nog eens regen.

Refractometer.
Als eerste wordt uiteraard de refratometer uit Duitsland getest. Arno heeft zo nu en dan twijfels omtrent de kwaliteit van de honing. Om dit beter in de hand te hebben is het zeer nuttig om het vochtgehalte van de geslingerde honing te kennen. Honing met een vochtgehalte boven de 18% heeft een grotere kans op (ongewenste) gisting, schimmels en andere eigenaardigheden. Beneden die grens heb je uitstekende honing, boven die grens kan je problemen krijgen.

Een hoog vochtpercentage (boven de 18%) komt door slingeren van niet-verzegelde honing, of slingeren bij regenachtig weer, of in een zeer vochtig vertrek (luchtvochtgehalte boven de 60%). Indien deze honing op korte termijn (circa een maand) wordt gecomsumeerd is er geen enkel probleem. Prima honing. Bewaar je haar langer dan is de kans groot dat de honing gaat gisten en een naar smaakje krijgt. Niet leuk voor jezelf, klanten en afnemers. De Brasiliaanse norm ligt op de 18% in Holland ligt deze volgens Bertus iets hoger, zo rond de 20%.

Mooi, egaal gecristaliseerde honing heeft veelal een laag vochtpercentage. Een hollands potje van vader Bertus werd als eerste getest. De gekristaliseerde honing gaf een vochtpercentage van 16%. Fantastisch dus. Een van Arno zijn emmers kwam op 18% ook niet verkeerd, een derde twijfelemmer kwam op 22%, te hoog dus. Niet ge

[Apiario-Florin-Brasil]

Donderdag 3 november

Overweging: Imago en cultuurverschillen
Vandaag hadden we het daar over. Hier in Brazilie bestaat een groot respect en interesse in bijen, honing en alles wat daarbij hoort. De natuurlijke apotheek: honing als hoestdrank, propolis als antibioticum en stuifmeel als krachtbron. Ingegeven door het tropische klimaat, goede drachtgebieden en dus mogelijkheden genoeg om een bedrijf te runnen en daarmee wat centen te verdienen. Mevrouw Eliana komt hier op cursus uit Brasilia. Is twee uur vliegen hiervandaan. Betaald voor een weekje weg in de bijen bijna 1000 euro. In Holland is zo-iets ondenkbaar. Daar moet je niet aankomen met een cursus bijenhouden voor een x-tarief per uur. Dat moet ‘s-avonds door de week, gratis voor niets in een achterafkamertje en bij voorkeur niet tijdens een voetbalwedstrijd of een gemeenteraads-vergadering. Begrijpelijk dat zeker, zal dat uitleggen.

Holland is anders, koud, regenachtig en een erg korte drachtperiode. De bijenhouderij is in vergelijking tot Brasil erg klein, op sterven na dood welhaast. Een aantal jaren geleden had Nederland nog 10.000 bijenhouders, vandaag de dag zijn dat er nog 4.800, waarvan het merendeel hobby, slechts enkele zijn nog proffesioneel voor zolang dat nog duurd. Daarbij de problemen rond de Varoa-ziekte die menige imkerij de nek heeft gekost. Dan gaat het hard bergafwaarst.

Ander punt is natuurlijk de negatieve publiciteit rond het imago bijen. Moeder laat kind uit in kinderwagen, bijenzwerm prikt baby. Gemeente wil geen bijen meer binnen de bebouwde kom. Allemaal te begrijpen. In het hollandse stadslandschap is minder of welhaast geen ruimte meer voor bijenteelt. Dat maakt ook dat de interesse in bijenprodukten beduidend minder is. In Brazil en in het Canada van Ria van de Berg ligt dat dus totaal anders.

Voorbereiding Beurs Agroturismo en Agro-industrie.
Apiario Florin gaat naar de beurs. Vandaag onze stand opgebouwd. Een drie dagen durend gebeuren waarin onze honing en diensten worden gepresenteerd. Als trekpleister wordt Bertus in een kieltje met klompen gehesen en aan het werk gezet met bijenkorven vlechten. Ook de Hollandse driekleur zal daarbij aanwezig zijn. Net koninginnedag. Dat werkt zo in Latijns-Amerika, cultuursnuiven vindt men hier prachtig. Van 10.00 s-ochtends tot 10 uur in de avond. Dat wordt dus een hele zit. Gelukkig worden er in twee groepen gewerkt dan is de pijn minder.

De beurs is groot, toonaangevend voor het zuid-oosten van Brazilie. Arno kwam via wat kruiwagens aan een stand van 2 bij 3 meter. Op zich een keutelruimte natuurlijk, maargoed de creme de la creme van de toeristen-industrie komt daar langs.

Doelstelling van Apiario Florin is niet zozeer het verkopen van honing alswel het leggen van contacten voor het geven van lezingen, cursussen en specifieke minicursussen voor toeristen-programma’s. Bergen folders, etsen en schilderijen van Bertus, visitekaartjes en cursusboeken in de tas. Zullen het forum berichten hoe deze beurs gaat verlopen. Ook de “Brasiliaanse keuringsdienst van waren” zal op de beurs aanwezig zijn, eens kijken wat ze over honing kunnen vertellen.

Tot slot het weer
Bah , het regent nog steeds, Bertus heeft nog geen streepje zon gezien. Best triest voor iemand uit Holland op zoek naar wat zon, vogeltjes en vertier. De landwegen raken steeds minder begaanbaar, het wordt een ware soep aan modder en water. Ook de colibries en huiszwaluwen laten ernstig verstek gaan. Alleen die strondvervelende “huisklodders” (lees: huismussen) zijn hier, ook bij regen, niet weg te slaan. Tot morgen maar weer.

Arno bij een van zijn bijenstanden.

[Apiario-Florin-Brasil]

Vrijdag 4 november

Cursus bijenkorven vlechten
Apiario Florin op de beurs met als publiekstrekker Bertje Wieringa in een kieltje met klompen. En dat heeft Bertje geweten. Hordes mensen, TV-ploegen en alles wat twee benen heeft.

Het korvenvlechten vond men prachtig, echter men legt zo gauw niet de link met bijenkorven. Met vindt het beter geschikt voor lampekappen en fruitschalen, er waren zelfs mensen die het als hoed wilden gaan gebruiken.Vreemde mensen die Brasilianen. Het uitleggen dat dergelijke korven gebruikt werden voor de bijenhouderij kost nogal wat energie en tijd. Fotos, tekeningen etc etc en men begint het te begrijpen.... maartoch het idee van de lampekap....

Ondanks al deze bedrijfshumor zijn er toch ook aardig wat contacten gelegd, zeker op het gebied van cursussen en agroturisme. Afwachten dus hoe dat gaat aflopen. Meeste interesse bestaat voor het produceren van stuifmeel en koninginnegelei, ook het idee van een minicursus bijenteelt voor toeristen sloeg aan. Goed afwachten wat zaterdag en zondag gaan worden.

[Apiario-Florin-Brasil]

Zaterdag 5 november
Bertje krijgt al een knap zere kont van dat kleine krukje, de hele dag manden vlechten valt niet mee. Gelukkig loopt de beurs zondag af. De kwaliteit van het vlechtwerk is drie keer niks, het plaatselijke stro is te grof, echter dat mag de pret niet drukken. Men vindt de bijenkorven prachtig, het geknutsel van Bertus, ach daar kijken ze overeen.
Opnieuw belangstelling van TV-ploegen. Het flitslicht van de vele foto’s hebben de kleur van Bertus zijn klompen doen verbleken. Als er nog iemand op het forum denkt dat Bertje volgend jaar weer naar de Braziliaanse bijen gaat dan heeft ie het goed mis. Bertus gaat in de klompen, gaat komende maand zijn eerste container oversturen. Met name de Braziliaanse vrouwen worden er lirisch van, Bertus heeft veiligheidshalve zijn dosis hart-medicijnen voor verdubbeld. De rikketik maakt overuren met zoveel vrouwelijke belangstelling.

Ook gesproken met een dikke-buik mijnheer uit de toeristensector van São Paulo. Ze willen ons plaatsen op een grote agro-toeristenbeurs in São Paulo, 23 tot 26 november a.s. Willen cultuur en bijen (?) snuiven. Is wel op zeer korte termijn, Horen van de week hoe de financiele perikelen zich verhouden en zullen op basis daarvan beraden of we dat voorstel acepteren. Beurs is leuk, anderszijds ook strondvervelend, drie dagen zijn lang, zeker met klompen en een kieltje. Goed morgen de laatste beursnotities, daarna gaan we weer in de bijen. Gaan nu een tukkie doen

[Apiario-Florin-Brasil]

Maandag 7 november
Zondag lukte het mailen niet, de verbinding was te slecht, veel regen!, bovendien stikte Arno van de kiespijn. Een lokale tandarts heeft dat op een professionele manier verholpen (15 Euro voor een spoedbehandeling, mmmmmm). Gelet op de zondagdienst van de beste broeder moest Bertje asssistent spelen. Een hele belevenis. Toch nog iets afsluitends over de beurs. Zondagmiddag trad een dansgroep op, gewapend met Friese klompen en een kieltje. Hoe kon dat toch, was dat toeval. Nee, er zit ergens hier in de buurt een klein-hollandse kolonie. In die zin immigranten uit de jaren 20. De betreffende groepsleden spraken Braziliaans, hun opa’s en oma’s spraken nog wel Fries-Hollands. Wat is de wereld toch klein.

Bertje was op de berus zo populair dat ie zelfs handtekeningen moest uitdelen.

Uit het archief gelicht .....
We kwamen een grappige foto tegen van één van Arno zijn cursussen. Een horde mensen rond een bijenkast. In feite werkt dat niet met een dergelijke grote groep. Teveel cursisten blijven aan de kant hangen. Beter zijn kleine groepen van 4- 5 personen. Dan kan iedereen alles goed zien en rustig fotos kunnen nemen. Op zich wel grappig, prutsen met je digitale camara en plastic handschoenen. Is wat lastig drukken op de nodige knopjes.

Een dar heeft geen vader
Kenners weten dit, maar toch, voor nieuw, nog frisse imkers en familieleden: het volgende. Inderdaad is het zo, een dar heeft geen vader, dat opmerkelijk feit zullen we nader uitleggen: Een koningin wordt geboren uit een bevrucht eitje, heeft dus een moeder en een vader. Accoord. Koningin gaat na de bevruchting aan de leg. Daarbij legt ze een tweetal type eieren. Bevruchte en niet bevruchte. Uit de bevruchte eitjes worden de werksterbijen geboren. Uit de niet bevruchte eitjes worden darren geboren. Dus kent de dar geen vader, wel een opa! Zo zie je maar weer dat de insectenwereld een hele andere biologie heeft dan de zoogdierenwereld. Daar wordt alleen uit een bevrucht ei een individu geboren.

Werkoverleg tussen mensen- en dierenwereld, wie is wie?

Dinsdag 8 november

Overstromingen
Bertje heeft nu een redelijke voorstelling van hoe hard het in oost-europa de afgelopen maanden heeft kunnen regenen. Hij heeft een Braziliaans buitje meegemaakt. Gigantische bakken water, het leek wel of er een sluisdeur was opengezet. Straten blank, enorme erosiegeulen en onbegaanbare wegen. Zoals u proeft het regenfront is hier nog niet voorbij. Het blijft dus wat tobben, waar blijft die zonnige vakantie?

Ronde ramen?
In de wilde natuur zijn vergelijkingen te leggen met de ronde ramen van de roterende (zeg maar liever: kantelende) kast. Een voorbeeld is de onderstaande foto van een bijenzwerm in een termietenheuvel. Het nest, met raad en bijen, hebben we rustig uitgehakt en in een bijenkast gestopt. Alle raad was nagenoeg langwerpig rond. Deed goed lijken op de ronde ramen uit de kantelkast. Zo bijzonder is het idee van een rond raam dus niet.

Eerste vliegtuig op alcohol
Een nieuwtje tussendoor dat niets met bijen te maken heeft, maar toch het kader van cultuur- en techniek snuiven. In Brazilie is het eerste vliegtuig op alcohol gedemonstreerd (uitgevonden?). Het betreft een landbouwvliegtuigje dat gestaag op alcohol vliegt. Brazilie kent een grote alcoholproduktie, dat wordt gewonnen uit suikerriet. Overigens is de teelt van suikerriet niet bepaald milieuvriendelijk. Al het riet wordt afgebrand om vervolgens de stengels (makkelijker) te kunnen oogsten. Hele velden, tot aan de horizon aan toe worden in de fik gezet. Tja...luchtvervuiling...

Een groot deel van de Braziliaanse au

[Apiario-Florin-Brasil]

Woensdag 9 november

De andere kant van het bijenhouden
Bijenhouden is meer dan alleen het oogsten van honing en discusseren daarover. De afgelopen maanden doet zich bij Apiario Florin een zekere kentering voor, ingegeven door de markt. Hier in Brasil blijkt een enorme belangstelling te bestaan voor het leven van de bijen. Mensen zijn nieuwsgierig, willen weten hoe de honing geoogst wordt, spreken vol lof over de organisatie van bijenvolk. Hoe leeft een koningin, hoe werkt het volk etc etc. De biologie van de bijenwereld met daaraan gekoppeld een strakke organisatie, dient als menig voorbeeld voor ‘peptalk’ voor bedrijfsleiders. Hoe geef ik leiding aan mijn bedrijf, hoe haal ik een optimale produktie waarbij iedereen zich happy voelt.

Wat op de beurs aansloeg was het idee van ‘op visite bij de bijen’, ook voor de minicursus en lezingen bestond veel belangstelling. De mensen laten kennismaken, tegen vergoeding uiteraard, met het leven van de bijen. Dat gekoppeld aan een stukje cultuursnuiven van Bertus zijn schilderen, de bijenkorven uit Holland, de historie daaromtrent en spetterend marketingmateriaal. Dat sloeg aan.

Een deel van Arno’s bedrijfsvoering zal in de toekomst opgaan aan agroturisme (hetzelfde woord als in holland) en het geven van cursussen en lezingen. De site is veelal het eerste contact met de klant. Ook het participeren op beursen, hoe vervelend soms ook, zullen daarbij inspiratiebronnen cq nieuwe klanten opleveren. Bezoekers komen vanuit de grote steden, mensen alhier op het platteland hebben daarvoor geen interesse of niet de financiele middelen.

Het bovenstaande geeft dus een heel andere kijk op de wereld van het imkeren, dat meer kan zijn dan bijenhouden en vaten vol honing produceren. Ieder maakt zo zijn keuzes die we natuurlijk respecteren.

Stuifmeelproduktie en koninginneteelt
Vorig jaar hebben we ook al eens bij stilgestaan, de koninginneteelt. Arno poogt zijn volken zoveel mogelijk af te stemmen op de stuifmeelproduktie. Niet ieder volk is daarvoor geschikt. Dat betekent dus selecteren. Goede koninginnen worden geselecteerd en gebruikt voor het kweken van zogenaamde stuifmeelkoninginnen. Deze selectie is noodzakelijk, veel meer dan in de honingproduktie. In de bijenwereld is niet ieder volk hetzelfde, het ene volk produceerd meer honing, het andere volk is beter in de stuifmeelproduktie, of in het aanzetten raad, de andere sleept het huis vol met propolis. Ook in Holland zullen dergelijke koninginnen zijn.
Komende dagen zal worden uitgelegd hoe Arno zijn koninginnenteelt in elkaar steekt.Overigens zijn in Brasil ook al de nodige boekwerken over de koninginnenteelt geschreven. Ieder heeft zo zijn te respecteren methode van werken. Later daarover meer dus!

Grootschalige honingproduktie versus koninginneteelt
In de wereld van de grootschalige honingproduktie kan koninginneteelt produktiebevorderend werken. Hoe betere en jongere koninginnen, hoe meer produktie. Doch hierbij een punt van aandacht. De grote honingboeren alhier in Brasil hebben zo’n 400 tot 800 kasten of meer. Die worden naar specifieke drachtvelden gereden en in groepen van 50 uiteengezet. De dracht is veelal zo enorm dat nagenoeg alle kasten stomweg vollopen met honing. Of de koningin het wat beter of minder is doet er niet aan toe. Daarvoor is de dracht te overweldigend. Als er 10 of 20 kasten het niet doen of op worden opgevreten door de mieren, wordt dit opgevoerd als een voorzien bedrijfsrisico. Ach...
Aan de teelt van koninginnen wordt in dergelijke situaties meestal niet gedaan. Daar is geen tijd of ze laten de natuur (zwermen) hun gang gaan. In de stuifmeelproduktie of kleinschalige honingteelt ligt dat dus heel anders.

Ben benieuwd hoe dat in het Canada van Ria van de Berg is, zij heeft immers zo’n 800 kasten.

[Apiario-Florin-Brasil]

Donderdag 10 november
Vandaag was het wel een heel trieste dag. De gehele de dag (!) regen regen en nog eens regen. Alles muis en muisstil, alleen regen regen en nog eens regen. De regen valt loodrecht naar beneden, het waait hier niet, een vreemde gewaarwordig voor iemand uit de Alblasserwaard. Koud is het overigens ook niet, je kunt gewoon koffie drinken op de veranda! S-avonds wordt het wel wat koud, waterkoud van al die nattigheid. Meer worden willen we er vandaag niet aan wijden. De onderstaande foto schetst een helder beeld van hoe het hier momenteel is.

[Apiario-Florin-Brasil]

Vrijdag 11 november

Wesp en nest
Op verzoek van Hans heeft Bertus een aantal overleden wespen opgehaald en aan enige autoptie onderworpen. Met een loep en een pincet is het arme beestje uit elkaar gepulkt. De verschillende onderdelen heeft Bertus met tekenpen op papier gezet. Ook heeft hij gepoogd een nog levende wesp te fotograveren. Een beetje honing op een plankje bood uitkomst. De manier van vliegen doet denken aan de ‘hollandse mug’. Een foto treft u bijgaand aan. Meer dan dat kunnen wij niet melden over het vervelende beestje.

Varroavreter!
Tussen alle mieren en bijen door kwamen we het onderstaande beestje tegen. De zakboek-literatuur uit Holland wees uit dat we te maken hadden met een gedresseerde varroavreter, aangedreven op oxaalzuur. Dit aldus Bertus, die per ongeluk zijn bril vergeten was.

Zoektocht naar autoraam-motortje
Vandaag boodschappen gedaan in de grote stad Venda Nova, tenminste zo klinkt dat voor ons alhier op het platteland alwaar drie huizen en een paardekop al hoge dichtheid betekent. Het stadje is niet veel groter dan Alblasserdam of Zierikzee. Bertus op zoek naar een draai-mechanisme voor de roterende (kantelende) bijenkast. Misschien zijn die dingen in Brasil wel goedkoper...... Verschillende garage’s afgestruind op zoek naar een zogenaamd “autoraamtmotortje” voor het tweemaaldaags kunnen kantelen van de bijenkasten. Voor de niet ingewijden: dit is een nieuwe methodiek voor het bestrijden van een zeer vervelende bijenziekte genaamd Varroamijt. Uiteraard vonden we een dergelijk motortje. Helaas verschrikkelijk duur of je moest er een geheel autoraam bijkopen. Dan toch maar naar de sloop in Sliedrecht.

Bertus in het lokale suffertje
Tijdens ons bezoek aan de “grote stad” kwamen we in een lokale kiosk de kop van Bertus tegen. Daar sta je dan: Bertus in vol ornaat in het lokale suffertje, de plaatselijke krant met weinig nieuws en veel oud nieuws uit de regio. U kent dat wel, van die beschamende lokale krantjes met rapportages over de bloempotten van buurvrouw Trus en het paard van de burgemeester. Maar toch, de krant was gehaald. Een gigantische opkikker voor een bijenhouder uit Holland. Daar drinken we vanavond een glaasje appelsap op! Morgen meer nieuws over bijen.

[apiario]

Zaterdag 12 november
Vandaag even geen nieuws, we zitten in Vitoria, een grote stad aan de kust met prachtige stranden, helaas ook hier regent het pijpenstelen. Al voor de vierde achtereenvolgende dag. Morgen meer nieuws over bijen en aanverwante zaken.

[Apiario-Florin-Brasil]

Maandag 14 november 2005

KONINGINNETEELT IN BRAZILIE
Lang verwacht toch gekomen, eindelijk een notitie over de koninginneteelt. Hoe gaat dat er aan toe alhier in Brasil. We zullen pogen dit zo duidelijk mogelijk uit te leggen, helaas ontkomen we daarbij niet aan het gebruik van een aantal technische bijentermen. Lezers moeten dit maar voor lief nemen, we zitten immers op een bijenforum.

Afbakening van verschillen
Als eerste een duidelijke afbakening. De teelt van koninginnen in Holland verschilt sterk met die van Brazilie. Dit wordt ingegeven door het soort / ras bijen. De Braziliaanse bij is een kruising tussen de europeese en de afrikaanse bij, waarbij de genen van de afrikaanse bij domineren. Verschillen tussen de Braziliaanse en de europeese bij zijn:
- hogere agressieviteit van de braziliaanse bij;
- hogere produktie (haaldrift) van de braziliaanse bij;
- de braziliaanse bij is sterk cq beter ziekteressistent dan de europeese bij.

Ander belangrijk verschil is het aanzetten van koninginnendoppen. Als in Holland vijf doppen uitkomen betekent dit dat het volk zich opsplitst in vijf aparte volkjes. Elke nieuwe koningin gaat er met een deel van het volk van door. Daarom breekt men de nodige doppen, slechts een dop blijft zitten. Andere manier is ondermeer het luisteren naar de geboorte van een nieuwe koningin (tuters en kwakers). Voor de kenners behoeft dit verder geen uitleg.

Als in een Braziliaans volk een vijftal doppen uitkomen geldt het recht van de sterkste koningin. De eerst geboren koningin is meestal de sterkste en prikt de andere (nog in de doppen zittende) koninginnen dood. In geval dat een aantal doppen tegelijk uitkomen wordt er een robbertje gevochten. De sterkste wint! Het volk wordt dus niet gevijfdeeld!

Waarom koninginnenteelt
Een koningin leeft 3 tot 5 jaar. De eerste jaren is ze het meest produktief. Daarna loopt de leg-capaciteit met sprongen achteruit. Kunst is dus het hebben cq verkrijgen van zoveel mogelijk jonge koninginnen. Die produceren meer eitjes, dus grotere volken en dus meer opbrengst. Dit geldt zowel voor de honing-, stuifmeel- en propolisproduktie. Daarnaast is er het verhaal van selectie, juiste karakters, juiste produktiekoninginnen telen.

Kastmateriaal
Bertus is niet bekend met de koninginnenteelt, weet dus ook niet exact wat voor type kastjes er worden gebruikt. Alhier in Brasil wordt gebruik gemaakt van een 5-raamskastje. Dit is in feite een halve (10 raams) Langstroth-kast. In dit kastje zitten meestal 3 tot 4 ramen broed en 1 tot 2 ramen voedsel (honing en stuifmeel). Totaal altijd 5 ramen. Oke dat is ook duidelijk.

Tweetal methoden
Wij zullen in het verhaal twee kanten belichten. De koninginneteelt van Arno en de teelt zoals dat op profesioneele stations plaatsvind. Natuurlijk streeft Arno naar een professionele kweek, echter daar heb je nogal wat volken, tijd en kennis voor nodig. Apiario Florin heeft slechts 150 bijenvolken. Een 10 tot 20-tal gebruikt men voor de teelt van koninginnen. Dat is dus een beperkt aantal. Professionele kwekers, die niets anders doen dan koninginnen telen, hebben gemiddeld 150 tot 200 kasten en produceren 15 tot 20 koninginnen per week. Dat is dus een behoorlijk verschil. We zullen de komende week de beide methode belichten.

Arno heeft in 2003 een maand stage gelopen op een proefstation voor de bijenteelt in São Paulo. Daar heeft hij veel gezien en geleerd van de koninginnenteelt. Die ervaring zal hij nader uiteenzetten. Daar-naast gaan we donderdag op bezoek bij een professionele kweker (mijnheer Robson) in de provincie Minas Gerais. Een viertal uren rijden hiervandaan. Eens kijken hoe dat in de praktijk plaatsvindt.

Arno’s koninginnenteelt
Er bestaan, net als in Holland, een veelheid aan methoden om koninginnen te telen. Dat moge duidelijk zijn, ieder zijn ervaring, ook hier in Brasil bestaan ee