AALSTEREN 2007 (oude methode in een nieuwe jasje)

[Jelte Pieter Dijkstra]

Ik heb afgelopen maanden op het forum al aangegeven om volgend voorjaar met de Aalster methode te beginnen, zei het in een nieuwe, vermaakte jas. Jonge imkers zullen deze methode niet kennen, maar een aangename bijkomstigheid is dat juist deze methode uitgerekend bestemd is voor de beginner. De Aalster methode, afkomstig uit het dorp Aalst onder de rook van Eindhoven munt uit door simpelheid en doeltreffendheid: zorgt voor hoge opbrengsten met relatief weinig ingrepen. Het is de enige bedrijfsmethode die algemeen goed wordt onder de naoorlogse imker.
Ik wil de methode herzien en nieuw leven inblazen. Ik denk dat dit nodig is aangezien er steeds meer (winter)sterfte is onder bijenvolken en herintrede van deze methode de sterfte wellicht kan voorkomen, desnoods opvangen. De methode sluit zeer goed aan bij de adviezen over 100% rotatie van raat per seizoen gegeven door Duitse bijen instituten. Zie ook het afgelopen themanummer Bijen. Tevens is bij de methode gemakkelijk biologische bestrijding (bijv. darrenraat methode) toe te passen. Ook is het opzetten van kleine wintervolken een mogelijkheid. Deze blijken laatste jaren beter uit te winteren dan grote productie volken. Het verkrijgen van (lange) broedpauzes.
Met de herziening van de methode ga ik het nieuwe pad op van veranderd denken in imkerland, maar ook handelen is het motto wat mij betreft. De volgende thema's hoop ik in deze reeks terug te zien: teruggrijpen naar sterke lokaal aangepaste landrassen, geen gebruik meer van bestrijdingsmiddelen, gebruik van natuurlijke of milieu vriendelijke materialen, duidelijke link naar een (biologische) landbouw met nadruk op imkeren als vak. Etc.

Graag wil ik u uitnodigen om komend jaar mee te denken en mee te herzien, maar niet hieronder. Graag op deze speciale pagina:
http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.asp?TOPIC_ID=6833

Dan houden we deze reeks compact en leesbaar voor iedereen die ook met deze methode aan de slag wil.

Wordt vervolgd'¦..

jp

[Jelte Pieter Dijkstra]

Ik kreeg een vraag van een beginnend imker: leuk bovenstaande inleiding, maar wat houd Aalsteren nu precies in?? Die vraag kan ik het beste beantwoorden met te adviseren om te kijken en te lezen in de bijneboeken van R.P. Groeneveld en J. Speelziek. Heeft u deze boeken niet in bezit dan zou ik ze maar gauw aanschaffen.

Verder heb ik inmiddels via een forumer een 60 tal ramen besteld. Deze moeten in februari en maart allemaal worden ingesmolten en zullen dienen voor de hoofdvolken en afleggers. De afleggers komen helemaal op schone kunstraat.

jp

[Jelte Pieter Dijkstra]

De stappen van de hernieuwde Aalster-methode (concept)

1) GEEN vroege vereniging met de 6-ramer, maar ZWERMSTEMMING OPWEKKEN door de volken klein te zetten: maximaal 1 broedkamer en 1 honingkamer met rooster.
2) Zodra bouwstemming is begonnen veel kunstraat geven (in honingkamer). Overweging om 1 darrenraat per volk in te hangen.
2) Op tijd afleggers maken. Streefdatum 22 mei. De jonge K. moet voor de bloei (van acacia en) linde aan de leg zijn. Oude K. in 6-ramer met veel bijen geheel op kunstraat.
3) de 6-ramer heel veel voeren! en desnoods honingkamer opzetten bij ruimte gebrek Doel is: zoveel mogelijk bijen kweken.
4)Net voor of tijdens de lindedracht vliegbijen laten afvliegen op de productie volken. Moeder dochter verband handhaven om zo weinig mogelijk communicatie fouten in het produvtievolk te krijgen.
5) Opzetten van een tweede honingkamer bij goede dracht.

Stappen plan late zomerdracht volgt nog.

[Jelte Pieter Dijkstra]

Gisteren mijn bijen van mijn stand Fryslan naar een nieuwe plek dichtbij verzet. Binnen een straal van 500 m hemelsbreed. Geen bij teruggevlogen aangezien ze de hele week binnen hebben gezeten. Veel werk, maar eindelijk een permanente plek en nog wel in een wilgenparadijsje, dat nog moet gaan bloeien. Volgens mijn collega moeten de volken van de week veel ruimte hebben, wat ik ook wel denk eingenlijk. Idd gaat het vandaag, zondag, als een razende. Heel veel stuifmeel. Hoe sta ik er nu voor:

Stand Groningen 1 (wordt stand spaar kast): 1 drie-ramer;
Stand Groningen 2 (wordt stand Simplex): 2 tien-ramers;
Stand Fryslan (Segeberger): 2 tien ramers; 1 twintig ramer; en 1 vier-ramer.

Woensdag ga ik meer ruimte maken. De kleine volkjes krijgen uitgebouwde ramen met voer. Zij zijn het meest kwetsbaar. Hun broed/bijen verhouding is het grootst. Ze moeten zo snel mogelijk op een tien ramer. De grote volken krijgen een niet eerder bebroed schoon uitgebouwd raam mee en of kunstraat. Ik moet zien dat ik de twintig ramer op tien ramen nog krijg!! Aalseteren munt uit in overzichtelijkheid en unformiteit. Overigens is dat nog maar zeer de vraag of dat nog lukt. Afhankelijk van woensdag besluit ik wanneer de tweede bak volledig kunstraat erop komt. Het rooster laat dan nog even op zich wachten. Zodra ze bezig gaan met uitbouwen kan het rooster ertussen en worden bakken verwisseld. Dat is mijn plan nu. De drie en vier ramer zullen wat later volgen. Dat is niet anders. Ik wil geen broeduitwissleing, met de zwermstemming worden de volken wel gelijkgetrokken.

jp

PS verder moeten nog de cubitaal indexen worden gemeten. Werk genoeg nog.

jp

[Jelte Pieter Dijkstra]

Inmiddels is al het darrenraat erin. Voor de 25ste april wat noodzakelijk was om rijpe darren te verkrijgen. Echter dit is een vreemd jaar met dit hete weer. Ik vraag me af of ik wel uitkom met het op tijd klaar hebben van de K. voor de zomerdracht. Ik vrees het ergste.

Twee velletjes per volk. Hier en daar heb ik wat extra ramen met voer eruit moeten halen of naar boven geplaats in de honingkamer. Dit is de mooiste methode: Zijramen uit laten bouwen in de periode met veel dracht (dit jaar geen probleem). De bijen slepen deze ramen in korte tijd vol met honing (en soms heel klein beetje darrenbroed). Vervolgens deze ramen naar boven en de K. komt er niet meer aan. Honingkamer opvullen met kunstraat. Lege ruimtes in het broednest opvullen met darrenkunstraat en werksterkunstraat. Dit wordt prachtig mooi uitgebouwd! Gevolg: het is al vaker gezegd het werksterraat blijft meer 'werksteraat'. Ik had ook sterk het idee dat het volk wat harmonieuzer leek en nog steeds veel pit heeft wat betreft het halen. Het voordeel van darrenraat t.o.v werksteraat is dat het vlekkeloos uit wordt gebouwd rond deze tijd. Daarmee stel je het zwermen ook nog even uit. Bovendien hou je de moer uit de honingkamers! Ik werk op het moment zonder roosters. Wat ik overigens niet altijd doe. Een tip dus voor imkers die zonder roosters werken. Tegen de zwermtijd aan darrenraat geven.

jp

[Jelte Pieter Dijkstra]

Vandaag de eerste 6-ramer gevuld, van mijn beste volk. Inmiddels is dit volk de honingkamer aan het verzegelen met esdoorn honing en waarschijnlijk ook wat paardekastanje. Eerst de hele honingkamer afgeslagen. Dit zijn dus relatieve jonge bijen, die goed kunnen bouwen. De oude vliegbijen waren in het veld vanmorgen. Vervolgens de middelste bak nagekeken, maar de moer zat in de onderste bak op het tweede raam. Dat is meestel zo, ze 'rent' naar beneden als je boven bezig bent. Het viel me op dat in de bovenste bak geen ei meer aanwezig was. Eeven dacht ik dat ze al gevlogen was, maar dat is onmogelijk aangezien er nog geen gesloten doppen aanwezig konden zijn. Kort voor het zwermen gaat de legcapiciteit van de moer drastisch naar beneden. Vorige week woensdag had ik al belegde doppen aangetroffen. Ik kon nog even wachten maar aangezien het weer omslaat leidt dat allemaal tot problemen. Morgenavond (als het weer meezit) ben ik van plan om van de resterende twee volken de moeren eraf te halen. Die staan op andere standen. Ik heb het volkje nu in de schaduw gezet en vanavond ga ik het voeren met een 1 op 1 oplossing. De bijen clusteren al mooi tegen het reisraam aan. Vannacht kan het bouwen beginnen. Het volkje heeft alleen maar kunstraat meegekregen. Tweee darrenraat en drie werksterraat. Van de week gaat de laatste kunstraat in de 6-ramer en dan controleer ik meteen of de ramen wel goed worden uitgebouwd aangezien ik geen ramen met spleet gebruik en zo nu en dan de raat omslaat.


Voor beginners die het Aalsteren ook willen toepassen: het is zaak om zo snel mogelijk te werken. Toevoeging: wil je de doppen voor K. teelt behouden, ga dan zo voorzichtig mogelijk om met de ramen.

Bij het afhalen van de moer kan je het beste om als volgt werken.

1) Je haalt de honingkamer eraf en zet die apart;
2) de middelste bak zet je ook apart. Nu gaan niet alle bijen zich ophopen in de onderste bak.
3) Je zoekt de onderste bak door op de K..
4) Zit ze daar niet in dan doorzoek je de tweede middelste bak. Niet op de onderste zetten want dan gaat ze misschien weer rennen naar de ondreste.
5 Op het raam waar je deze K. vind zet je raam en K. apart in een kastje. Nu heb je vrij spel om zomaar te zeggen.
6 Vervolgens sla je jonge bijen uit de honingkamer af in de kast. Een honingkamer afslaan is meer dan voldoende. De vliegbijen af laten vliegen.
7 Als laatste handeling sla je de moer af, of, zoals ik heb gedaan zet je de moer in haar nieuwe kast.
8 Nog even de laatste twee of drie ramen erin en het nieuwe kastje afsluiten.
9 Raam waar K. opzat weer in de onderste bak of in de middelste. Je zet de middelste bak weer op de onderste en de met bijen lege honingkamer weer op de middelste. Klaar is kees.

jp

[Jelte Pieter Dijkstra]

Inmiddels zijn alle afleggers (vegers) gemaakt. Niet allemaal op dezelfde dag. Dit komt omdat ik mijn standen nog al (te) ver uitelkaar heb liggen. Bovendien, mijn bijen moeten meestal 'bewerkt worden' in de avonduren of in de weekenden. Aangezien ik zelf geen tuin heb ben ik afhankelijk van derden. Hopelijk heb ik zeer binnenkort in ieder geval 1 permanente stand en kan ik de stand Fryslan opheffen.

De laatste aflegger is afgelopen zaterdag gemaakt. Giseteren dus. Over ongeveer 22/23 dagen zullen de eerste bijen worden geboren. Eerder kan ik de 6-ramers niet laten afvliegen op de hoofdvolken. Het uitbouwen in de 6-ramers gaat als een raket. Je bent niet eens heel veel bijen nodig. Voeren is een must. Zeker nu in deze natte tijd. Ik heb op elke 6-ramer een reisraampje. Ideaal bij het maken van de veger(voor lucht tijdens het harmoniseren en ook bij het reizen als de veger moet worden verplaatst. De avond na het maken van de veger gaat er een pot suikerwater op het reisraam. Het voer moet letterlijk op het volk zitten. Bij de eerste veger (gemaakt een week geleden) heb ik nu het reisraam vervangen voor plastic met een voerbak. Nu vinden de bijen het met gemak.

~~~~
In de honingkamers van mijn hoofdvolken zit nog een beetje darrenbroed. Ik werk dus zonder rooster (ik wil wel weer met roosters gaan werken). De moeren zijn er nu af en dus dat laatste broed loopt spoedig uit en wordt gevuld met honing vanuit de onderste kamers of nog een beetje verse aanvoer van bijv. kastanje die nog volop bloeit. Dan kan er geslingerd worden.
Hier komt nog wel een punt van aandacht om de hoek kijken: aangezien ik straks de honing eraf haal en de jongen moeren net aan de leg gaan. Ik zou die handelingen kunnen combineren: honing afhalen en op broed controleren van de jonge moer. Het is wel zo dat als de moeren op bruidvlucht gaan ik niet in de volken wil werken aangezien de jonge K. ongestoord op bruidsvlucht moeten kunnen gaan. Ik hoop dat ik jonge meoren aan de leg heb voor de linde bloeit. Ik zie de knoppen zitten. Dus als dat gaat lukken??

Stand Groningen 1 (wordt stand spaar kast):
1 twintig-ramer (slechte moer geen nateelt); 3 6-ramers

Stand Groningen 2 (wordt stand Simplex):
1 dertig-ramer (prima moer, nateelt).

Stand Fryslan (Segeberger): 1 tien ramer (moer vervangen, was inferieur); 1 dertig ramer (prima moer, nateelt).

Aangezien ik op de veertiende / vijftiende dag doppen breek wil ik zien dat ik een aantal goede moeren uit zwermcellen kan oogsten. Die gaan dan in Kirchainertjes. Indien nateelt gewenst wordt, is belang dat je het stadium van het hoofdvolk goed leert inschatten wanneer je de moer eraf haalt en er al zwermdoppen aanwezig zijn. Zijn er geen zwermdoppen aanwezig en wil je van red-cellen netelen is het minder lastig. Dan zijn alle potentiele doppen even oud.

3, 6, 7, 16; drie ei; zes larf (dus negende dag dop dicht); 7 pop. Totaal 16 dagen is de broedduur van een K.

jp