Van de Familie der Apiden komen de angelloze bijen alleen in de tropen voor; de honingbijen stammen uit tropisch Zuid/Oost Azië en konden zich aanpassen aan een gematigder klimaat; zij trokken naar het Noorden, naar Afrika en Europa. De hommel is dé bestuiver van het gematigde en koelere klimaat op het noordelijk halfrond; zij volgt de bloesem naar Noord Groenland en komt tot in het Arctische gebied en wat zou onze Alpenflora zijn zonder hommels! Men onderscheidt een kleine 400 soorten, waarvan er (de solitaire inbegrepen) in ons land 30 voorkomen. Beschreven door J.v.d.Blom, Hommels van Nederland (1989). Enorme vooruitgang in onze kennis van het leven van de hommel hebben wij te danken aan het werk van M.I.Duchateau, die in lezingen en geschrift veel sluiers weet op te lichten.
Als bestuivend insect neemt de hommel een geheel andere positie in dan onze honingbij. Voor een dier, dat koude en vocht moet kunnen trotseren, is een hoog ontwikkeld warmteregulatiesysteem een eerste vereiste. Als volk een lange en koude winter doorkomen, gaat niet: bloesem wordt schaarser naarmate het kouder en langer donker is en een nest op temperatuur houden zou een groot aantal individuen eisen en een enorme hoeveelheid voer; de hommel kent alleen een individueel warmte systeem en overwinteren doet alleen het bevruchte wijfje. Voordat een hommelvolkje echt bestuivingswerk kan verrichten is het juni:
De hommel is een zomerbestuiver.
Het nest van een Akkerhommel zoals dat eruit ziet in een hommelkastje. Half maart zoekt de overwinterde moer een nestgelegenheid, beschut tegen koude en vocht; van was bouwt zij een napje waarin zij honing opslaat; daarnaast een cel waarin pollen en een 10 tal eitjes voor de eerste hulptroepen moeten gaan zorgen. Als de moer voedsel en warmte genoeg heeft, komen na drie weken de eerste werkstertjes uit (meestal klein wegens voedselgebrek). Als deze zich naar de bloemenmarkt begeven, is de appelbloei al nagenoeg voorbij. Voordat het nest volgroeid is ( 400 diertjes voor de Aardhommel; de andere soorten kleiner) is het juni. Voor het volkje is er nu voedsel volop en kan het beginnen aan de kweek van jonge moeren; het aantal kan een kwart van het volk gaan belopen en kost enorm veel nectar en pollen.
Op de foto zijn de donkerbruin gekleurde en welvende cellen de broedcellen; moer en helpende werksters laten deze niet aan haar lot over; naarmate de larven groeien, moeten de cellen uitgebouwd worden; er moet nectar worden aangevoerd en warmte toegevoegd. Aan het eind van de larventijd spinnen de larven individueel een cocon: de gelige cellen links in het nest; de voorraadnapjes staan ertussen.
In juli is de bruidstijd aangebroken; de darren hebben het nest verlaten en zorgen voor zichzelf; zij houden er een voor de soort eigen vliegbaan op na met vaste geurpunten; de paring zelf duurt ruim een kwartier (als je geluk hebt een mooie tijd voor een foto); meestal ontvangt de bruid maar één dar, terwijl deze meerdere keren kunnen paren. Dar en jonge moer vormen samen een sleutel-slot combinatie, waardoor paren met een niet soortgenoot uitgesloten is. De bevruchte jonge moer verstopt zich tot het volgende voorjaar; in het oude nest grijpen schimmels en bacteriën om zich heen; ook organisatorisch wordt het een puinhoop en in de loop van de herfst houdt het op te bestaan.
De hommel is ijveriger en sneller dan de honingbij. Meeuwse berekent, dat een bijenvolk van 60.000 bijen op een succesvolle dag 1 kg. honing binnenhaalt; zou je 60.000 hommels in een nest hebben, dan zouden deze in dezelfde omstandigheden 18 kg. verzamelen. Zij vliegen al bij schemer uit, in slechtere weersomstandigheden en werken de bloemen vlugger af.
Nectar en Pollen worden in potten opgeslagen als voedsel voor moer en larven en als brandstof .
De hommel<