andoorn

[maartenkleijne]

In het verledenheb ik al eens de loftrompet gestoken van de bosandoorn (zie archief), een plant die tot genoegen van de bijen anno 2005 op veel meer plaatsen kan groeien en groeit dan vroeger.
Het naaste zusje van de bosandoorn is moerasandoorn, die op veel slootkanten en andere vochtige plaatsen enorm is toegenomen, ook al weer dankzij het betere beheerbeleid van de laatste 20-30 jaar.
De moerasandoorn is niet alleen mooier in de tuin dan de bosandoorn (bosandoorn ziet er wat slordig uit) maar ook een (nog) betere drachtplant. Het voordeel van de bosandoorn dat ze uitbundig kan groeien en bloeien op beschaduwde plaatsen.
De moerasandoorn groeit juist overal waar de zon schijnt en niet alsmaar gemaaid wordt.
Beide planten stonden ooit in hoog aanzien in de volksgeneeskunde en zijn mede daardoor teruggedrongen:
-de bosandoorn naar duistere plaatsen waar het bovendien zo vochtig was dat ze door uitbundig groeien het steeds weer '˜oogsten' door de kruidenzoekers voor konden blijven.
-de moerasandoorn trok zich terug afgelopen eeuwen op zompige plaatsen op de vlucht voor zeis en maaimachine.

Volgens de overlevering was andoorn vroeger een verplicht onderdeel van elke medicinale kruidentuin. Bij voorkeur nam men daarvoor moerasandoorn: deze woekert minder hard kan beter tegen volle zon en de begeerde witte wortels zijn des te dikker.
Maar zij hadden dus een variëteit die niet afhankelijk is van zompige plaatsen, maar eentje die het goed doet op droge grond. Kom daar maar eens aan tegenwoordig. Uit ervaring weet ik dat een variëteit selecteren en kweken voor droge grond van een plant die alleen nog in moerassen groeit vele jaren kan vergen.

Tot mijn verbazing en geluk vond plots op een zandige, zeer zonnige, droge plaats meer dan 10 meter boven het grondwater een veldje moerasandoorn. Dat scheelt zomaar 20 jaar moeite doen. Deze ga ik natuurlijk verder kweken.
Deze moerasandoorn, die weinig moerassig is, kan overal groeien waar de zon schijnt en niet voor september gemaaid wordt: tuinen, wegbermen, braaklanden, etc.. Ik stel me er veel van voor de toekomst van imkerland, en met name in deze tijd van het jaar als de bijen verder weinig te doen hebben.

De derde andoorn (betonie) is trouwens een heel goede drachtplant maar in Nederland moeilijker te kweken, omdat ze van lemige grond houdt met genoeg kalk erin. Toch wel een optie voor in de tuin, want deze is de mooiste en wordt zeer druk bevlogen zodra er een flinke pol staat.

[Ati]

Maarten,

heb je een tip hoe ik aan bosandoorn kan komen?
So wie so vraag ik me af waar ik inheemse wilde planten kan krijgen want deze herfst wil ik aan de slag met de konijnvrije beplanting.
Mijn bijenbloemenweide, of datgene wat als zodanig bedoeld was, is nu een zee van hondsdraf.

vr gr Ati

[maartenkleijne]

De Morgenster-zaden bestellijst op <www.morgester-zaden.nl> heeft heel veel zaden van wilde planten. Zij is de opvolger van de Cruydhoek.
Als je bosandoorn planten nodig hebt kan je er wel en paar van mij krijgen.

[Ati]

Dat is een handig adres. Ze hebben ook bosandoorn, zo blijkt (scheelt mij een reis naar het Gooi, maar bedankt voor het aanbod!).

[hans hoogendoorn]

nog een goed adres
heilien tonkes in Appelscha
de heliant wilde planten kwekerij
http://home.hetnet.nl/~heilien/

!HH!

[maartenkleijne]

Voetnoot: bosandoorn kiemt langzaam.
Vorig voorjaar heb ik ze gezaaid in bakken. Dit voorjaar kwamen ze op in alle bakken op 1 na, die bleef leeg.
Toevallig zag ik vandaag dat die laatste bak plotseling vol kiemplantjes bsoandoorn staat na de recente regengolf.

[hans hoogendoorn]

Maarten

De smakelijke manier waarop jij planten als de moerasandoorn beschrijft, werpt zijn vruchten wel af. Als vanzelf ga ik er op letten.
Vanmiddag zag ik langs een zandpad enkele groepjes van de moerasandoorn bloeien. Het waterpeil ligt hier wel slechts 1 meter onder het maaiveld. Een nieuwe tendens ?
Ter plaatse geldt hier maaibeheer, dwz dat pas na 1 september wordt gemaaid om vlinders en dergelijk een kans te geven.

Ik zag er echter geen bijen op vliegen (tijdstip was 13.00 uur). Misschien waren die afgeleid door een groot veld gulden roede, dat juist in bloei was gekomen. Want daar zaten de rakkers.

!HH!