De achtergrond van deze vraag was mijn melding van het verslag van een onderzoek waarbij 150 bijenvolken op een eiland voor de Zweedse kust werden geïnfecteerd met varroamijten. Deze volken werden de afgelopen 6 jaar niet behandeld tegen varroa.Hallo Romee,
Konden de afgekomen zwermen ook ergens naartoe? Gingen die in de kasten van de afgestorven volken?
Wat moeten we ons precies voorstellen bij het niet behandeld zijn door imkers? Wel gecontroleerd, maar zonder sturende ingrepen, of helemaal niet geopend?
Wel interessant. Betekend dit dat imkers die door de zure appel (veel sterfte) heen bijten, op termijn goed komen te zitten?
Tieme
In bepaalde gebieden van Noord Afrika en Zuid Amerika blijken apis mellifera varianten in staat te zijn met de varroamijt te overleven. In Europa zijn er slechts incidentele meldingen van imkers die beweren dat hun volken gedurende een reeks van jaren zonder varroabestrijding konden overleven. Dit in strijd met de algemene overtuiging vanaf het begin van de varroaontwikkeling dat bijenvolken in Europa na 3 a 4 jaar ten gronde zouden gaan.
Daarnaast zijn er andere aanwijzingen dat Europese bijenvolken zonder bestrijding de varroa aan kunnen. Er zijn veel '˜wilde' bijenvolken aangetroffen die jaar na jaar overleven. Verder bleken geínfecteerde Europese bijenvolken die door onderzoekers voor de kust van Brazilie op een eiland werden geplaatst de varroa aan te kunnen.
De evolutionaire biologie voorspelt dat het onstaan van een goedaardige coexistentie tussen bijenvolk en varroamijt mogelijk is. (Zie daarvoor andere bijdragen van mij over dit onderwerp op bijenhouden.nl) In Europa en andere landen met een sterk ontwikkelde imkerij wordt deze aanpassing echter gefrusteerd door imkers die op vele wijzen de varroa bestrijden.
In het Zweedse experiment mochten de volken onbeperkt zwermen. Zwermkasten werden verspreid geplaatst, aangetroffen zwermen werden van een kast (20 broedramen) voorzien. Volken kregen een suikeroplossing indien er onvoldoende voorraad was om de winter te overleven. De enige verstoring van de volken was voor het verzamelen van gegevens door de onderzoekers.
Er werd dus niet verenigd, moeren werden niet vervangen etc. Daardoor ontstond enige '˜normale' uitval als gevolg van darrenbroedige moeren.
In het derde jaar ging 80% van de volken verloren. Daarna nam de sterfte significant af. De zwermlust nam echter significant toe. In de laatste 2 jaar bleek het aantal mijten per honderd bijen met 50% afgenomen te zijn. De zwermen deden het niet beter of slechter dan de oorspronkelijke hoofdvolken.
Verder werd gevonden dat volken met een hoge varroapopulatie in de herfst nog maar weinig bijen hadden in het voorjaar. (Bijen en mijten hebben hetzelfde overwinteringspercentage zoals Hanna Bijs in het begin van haar column terecht opmerkt!)
De volken die de laatste 2 jaar met veel bijen uit de winter kwamen, bleken een relatief laag aantal mijten in het najaar te hebben.
Dit onderzoek bevestigt de theorie van het ontstaan van een goedaardige aanpassing tussen bijen en varroamijten in Europa. Er moet nog verder onderzocht worden in welke mate bijen en mijten aan deze aanpassing bijdragen.
De hamvraag, die Tieme stelt, blijft daarmee onbeantwoord. Kunnen imkers die door de zure appel heenbijten uiteindelijk sukses verwachten. Er zijn individuele gevallen die daar aanleiding toe geven. Vermoedelijk is een zekere afstand nodig tot bijenvolken die wel behandeld worden om de kans op infiltratie van virulente mijten zo klein mogelijk te maken. Wie het wil proberen zou verder een vorm van bijenhouden moeten praktizeren die zo min mogelijk verstorend werkt op het reilen en zeilen van het bijenvolk. Dus