Antibiotica en pesticiden: dodelijke cocktail voor bijen VS

[jorris]

Dag allen,

Heb even de moeite genomen een artikel dat vandaag op de website van le monde verscheen te vertalen, daar het wellicht een bijdrage kan leveren aan de discussie neonicotinoïden en bijensterfte. Het onderzoek waarnaar het verwijst lijkt me interessant, maar het artikel in de krant is hier en daar een beetje vaag (naar ik meen niet de schuld van de vertaler). Ik vermoed dat de journalist het onderzoek hier en daar niet goed heeft begrepen. Het artikel van Hawthorne heb ik inmiddels kunnen vinden, maar nog niet gelezen. Het is te raadplegen via http://www.plosone.org/article/info:doi ... ne.0026796

Voor de Franssprekenden onder ons is dit de link naar het lemonde-artikel : http://www.lemonde.fr/planete/article/2 ... _3244.html


Antibiotica en pesticiden : een dodelijke cocktail voor Amerikaanse bijen.
(Vertaling uit het Frans. Bron: Le Monde 5 november 2011)

Het ‘mysterieuze’ hoge sterftecijfer van honingbijen, dat in sommige gevallen wel 90 procent kan bedragen, houdt een hele schare wetenschappers bezig. In de meeste gevallen sluiten hun onderzoeken één enkele oorzaak uit en schetsen een veelheid aan factoren: monoculturen, genetische manipulatie, virussen, paddenstoelen, hoornaarsplagen, klimaatverandering en, uiteraard, pesticiden.

Deze laatsten zijn vaak de hoofdverdachten. Hun aantal en de vele interacties van producten met elkaar vormen een gigantisch onderzoeksdomein. Zo zijn er in Amerikaanse bijenvolken 120 verschillende middelen aangetroffen.

Een onderzoek dat recentelijk in het online wetenschappelijk tijdschrift Plos One is verschenen, vult de lijst van bedreigingen voor honingbijen aan met één middel: oxytetracycline. Dit antibioticum redt de bijen niet, maar lijkt ze integendeel gevoeliger te maken voor de schadelijke effecten van pesticiden, vanwaar de paradoxale titel van het onderzoek: “Ze met liefde doden?”

In de Verenigde Staten nemen imkers regelmatig hun toevlucht tot oxytetracycline aan het eind van de winter. Dit ter voorkoming van grote verliezen van volken die zich in de winter vaak voordoen. Het medicijn wordt toegevoegd aan suikervoeding of verspreid in de kast. Het is tegenwoordig verboden in de EU, maar werd een jaar of twintig geleden nog in Frankrijk toegepast.

Het team dat het onderzoek heeft uitgevoerd werd geleid door David J. Hawthorne, hoogleraar entomologie aan de universiteit van Maryland. Men heeft zich gebogen over de wisselwerking van oxytetracycline met twee andere gebruikelijke medicijnen bij Amerikaanse imkers: cumafos en tau-fluvalinaat.

Beiden worden gebruikt in de strijd tegen varroa, een mijtachtige waarvan bekend is dat hij het immuunsysteem van insecten verzwakt. De twee producten worden ‘routinematig’ toegepast, stellen de onderzoekers. De onderzoekers hebben echter vastgesteld dat wanneer de bijen voordien waren behandeld met oxytetracycline, deze ‘cocktail’ van middelen het sterftecijfer verhoogde.

Zelfs bij lage dosis

De wetenschappers hebben zich meer in detail gebogen over het effect van oxytetracycline op bepaalde eiwitten van de bijen, genoemd Multi-drug Resistance Tranporters (MDR’s). Deze weerbaarheidsvectoren die uit meerdere stoffen bestaan waren bij insecten nog weinig onderzocht en kwamen tot nog toe niet voor in het toxicologisch onderzoek bij honingbijen, aldus David J. Hawthorne. Hij stelt dat het antibioticum deze MDR’s belemmert en daardoor het fatale effect van insecticiden verhoogt, zelfs wanneer de besmetting gering is.

Tijdens de studie hebben Hawthorne en zijn team bijen behandeld met Verapamil, een medicijn tegen vaatvernauwing waarvan bekend is dat het bepaalde MDR-eiwitten remt.

De bijen die behandeld waren met dit medicijn bleken in verhouding tot bijen uit de controlegroep veel gevoeliger voor de effecten van vijf verschillende pesticiden, waaronder drie neonicotinoïden. Van deze producten, waarvan Gaucho er één is, is bekend dat ze het oriëntatievermogen van bijen aantasten, en daarmee hun vermogen het volk terug te vinden.

Volgens de auteurs is het directe verband tussen neonicotinoïden en de ineenstorting van volken niet bewezen in recente onderzoeken. Echter, door de overvloed van deze pesticiden (die men tot in de raat en het stuifmeel van honingbijen vindt) en door het feit dat hun schadelijkheid toeneemt bij een remming van MDR-proteïnen, hebben ze mogelijk een rol in de gevallen van sterfte waarbij er sprake is van een multifactoriële besmetting.

[jorris]

Na lezen van het artikel meen ik het wat beter te begrijpen:

-MDR-transporters zijn eiwitten die zich o.a. bevinden in de blood-brain-barrier (een soort barrière die zorgt dat er wel zuurstof en sommige voedingsstoffen uit het bloed in het centrale zenuwstelsel en de hersenen terecht komen, maar niet allerhande schadelijke stoffen als virussen etc. Zonder deze barrière zouden we dood gaan van het lichtste griepje). Deze eiwitten zorgen er dus voor dat (on)schadelijke stoffen het centrale zenuwstelsel niet kunnen beschadigen.

-Het antibioticum vermindert de werking van sommige van deze eiwitten, terwijl bepaalde varroabestrijdende middelen als T-fluvinaat en cumafos ook een interactie met ze aangaan. Deze combinatie blijkt dodelijk, want schadelijke stoffen weten door te dringen tot het centrale zenuwstelsel.

-Eén groep van die schadelijke stoffen zijn neonicotinoïden. De onderzoekers suggereren dat de fatale dosis hiervan een stuk lager ligt na toediening van de reedsgenoemde middelen. Als een direct verband tussen neonicotinoïden en CCD tot nu toe niet werd aangetoond, is dat mogelijk omdat er geen rekening werd gehouden met het routinematig toedienen van antibiotica en varroabestrijdende middelen in de VS.

Conclusie: schenk je bijen nooit een antivarroacocktail of immuunversterkende middelen, want voor je het weet breng je ze om zeep.