geen oxcaalzuur

[Hans van der Post.]

Op blz 25 van de folder van WUR: "mierenzuur en oxaalzuur zijn niet toegelaten maar worden gedoogd". Degenen die het dus niet gebruiken zijn, in tegenstelling tot degenen die het wel gebruiken, niet in overtreding!
De folder van FERA in de UK is hierover nog heel wat duidelijker dan de WUR folder. Die raden het gebruik van niet toegelaten middelen ronduit af.
In Frankrijk moet ik een register bijhouden van de varroa bestrijding die ik doe. Ook hier kan ik alleen toegelaten middelen gebruiken, dus geen mierenzuur of oxaalzuur. Ik kan wel, onder voorwaarden, een ontheffing daarvoor krijgen via een daartoe aangewezen dierenarts. (die dierenarts heb ik trouwens ook nodig voor toegelaten middelen; hij moet mij een voorschrift geven voor een toegelaten middel). Dat voorschrift moet ik bewaren bij het register.
Jos

Jos je maakt mij nieuwschierig!
Welke middelen zijn in Frankrijk toegelaten bij bestrijding van varroa?

[Ewout]

Als je imker bent om de liefde voor het bijenhouden en je niet enkel voor de allergrootste honingoogst gaat, dan valt er veel voor te zeggen om die winterbehandeling achterwege te laten.

Ik geloof dat ik toch niet helder geweest ben. Ik bedoel te zeggen dat bovenstaande zin verkeerd begrepen kan worden. Wanneer je de winterbehandeling niet achterwege laat, ben je dan opeens geen imker die bijen houdt om de liefde voor het bijenhouden? Je gaat daar te kort door de bocht en zet mensen in een hoek, je begrijp toch wel dat je woordkeuze een beetje ongelukkig opgevat kan worden?

Ik snap het nu. Zo was het inderdaad niet bedoeld. Als het gaat om woordkeus, ik zeg bewust 'dan valt er veel voor te zeggen'. Ik zeg niet: 'dan moet je', of 'dan is het beter/het beste'. Dat vind ik ook helemaal niet, ik vind wel dat er in dat geval goede argumenten zijn ('er valt veel voor te zeggen') voor het achterwege laten van die behandeling.

Een nieuwe poging: "Voor de toekomst van de bijen zou het weleens beter kunnen zijn om geen winterbehandeling te doen en een minimale varroadruk in je volken toe te laten"

Ik vermoed ook dat vrijwel alle imkers (99%) imker zijn om het bijenhouden en niet om die dikke boterham die je eraan over houdt

[imker Marinus]

Op blz 25 van de folder van WUR: "mierenzuur en oxaalzuur zijn niet toegelaten maar worden gedoogd". Degenen die het dus niet gebruiken zijn, in tegenstelling tot degenen die het wel gebruiken, niet in overtreding!
Jos

Het wel of niet in overtreding zijn is toch geen argument om de behandeling met oxaalzuur wel of niet achterwege te laten. Het wordt niet voor niets gedoogd, het betekent dat hoewel het middel niet is toegelaten je geen problemen met de wet krijgt als je het toch gebruikt.

[imker Marinus]

Varroa is volgens mij de allegrootste oorzaak van wat veel imkers als verdwijnziekte bestempelen en verdient daarom aandacht. Maar ik vind het ook een prettig idee dat ik bijdraag aan de imkerij over 100 jaar (Ik weet dat 25 jaar optimistisch is, Hans!). Als imker sta je al op genoeg manieren evolutie in de weg, bijen zijn voor sommige mensen enkel gereedschappen om te bestuiven of honing, stuifmeel, koninginnegelei of propolis te oogsten. Ik zie het werken met bijen als een bijzondere manier om met de natuur en de seizoenen bezig te zijn. Ik vind het mooi als beide kanten ook hun eigen weg kunnen gaan, en die evolutie (langzaam, onzichtbaar) hoort daar bij. YMMV

Goed punt hoor. Het lijkt me dat de meest imkers het werken met bijen zien als een bijzondere manier om met de natuur en de seizoenen bezig te zijn. Het lijkt me een noodzakelijke voorwaarde om bijen te houden. Er zijn echter genoeg imkers die wat minder bezig zijn met hoe het met de imkerij over 100 gaat, bijvoorbeeld de imkers met maar een paar volken. En de imkertjes met maar een volkje of 2 a 3, zoals ik, lopen toch wel wat meer risico. Jij hebt waarschijnlijk wat meer volken en kunt volken die gestorven zijn wel vervangen door afleggers van andere volken. Je kunt dan toch de kleine imkers liefde voor hun bijtjes niet ontzeggen doordat ze hun volken zo veel als mogelijk vrij van varroa willen houden, zo gezond als mogelijk. Dan lopen ze minder risico in de problemen te komen. Ik denk dat dat punt, het aantal volken waar een imker voor zorgt, wel meegenomen moet worden in de overwegingen om het pad dat je voorstelt in te slaan. Ook zul je je als imer dan de vraag moeten stellen of je je druk wilt maken over de imkerij over 100 jaar.

[jossmits]

Gedogen is een typisch nederlands fenomeen. In Frankrijk zou ik een probleem krijgen als ik mijn register moet tonen en daar in zou staan dat ik een niet toegelaten middel zou hebben gebruikt. Dit is overigens wel theoretisch, want ik heb in de 15 jaar dat ik hier bijen houd, nog nooit controle gehad. Ik heb wel begrepen dat profesionele imkers die controle wel geregeld krijgen.
In Frankrijk zijn toegelaten: apistan, apivar, apiguard, thymovar en apilifevar. Toelating in 2014 wordt verwacht voor Mite away quick strips (MAQS) In 2015 wordt toelating verwacht voor hop guard.
In de Uk zijn volgens FERA toegelaten Bayvarol, Apistan, apiguard, thymovar, apilifivevar en sinds voorjaar 2013 MAQS. Ook daar wordt voor 2015 hop guard verwacht.

Jos

[Ewout]

Er zijn echter genoeg imkers die wat minder bezig zijn met hoe het met de imkerij over 100 gaat

Dat lijkt mij een goede reden om het eens ter sprake te brengen

, bijvoorbeeld de imkers met maar een paar volken. En de imkertjes met maar een volkje of 2 a 3, zoals ik, lopen toch wel wat meer risico. Jij hebt waarschijnlijk wat meer volken en kunt volken die gestorven zijn wel vervangen door afleggers van andere volken. Je kunt dan toch de kleine imkers liefde voor hun bijtjes niet ontzeggen doordat ze hun volken zo veel als mogelijk vrij van varroa willen houden, zo gezond als mogelijk. Dan lopen ze minder risico in de problemen te komen. Ik denk dat dat punt, het aantal volken waar een imker voor zorgt, wel meegenomen moet worden in de overwegingen om het pad dat je voorstelt in te slaan.

Begrijp ik helemaal. Wij hebben 8 volken en 2 kernvolkjes ingewinterd, dat is ongeveer landelijk gemiddeld/mediaan denk ik.
Ik stel ook niet voor om een pad in te slaan, maar zie het als een verzameling van oplossingen die elk op hun eigen manier bijdragen:

• Veel (bijna alle?) teeltstations doen wel iets aan selectie op varroatolerantie en vitaliteit tegenwoordig. Er zijn zelfs telers en instituten die zich volledig op varroatolerantie toeleggen. De mensen die raszuiver werken sturen dan toch aardig wat van deze genen in het luchtruim.
• De imkers met straatbijen die er voor kiezen om de natuur (varroa incluis) ook mee te laten kiezen en natelen van de meest vitale volken. Ook deze mensen zorgen voor darren die iets bij te dragen hebben voor varroatolerantie
• Ironisch genoeg; beginnende, luie of onwetende imkers, die onvoldoende aan varroabestrijding doen: zij helpen zelfs met de volken die tenonder gaan mee aan een stapje in de goede richting: je doet dan aan selectie aan de darrenkant. Darren die uit dergelijke zwaar besmette volken komen en in staat zijn om een moertje te bevruchten zijn dan (om wat voor reden dan ook) geen prooi van de varroa geworden. Ralph Büchler (het Carnica Varroatoleranz project) vertelde in september op het symposium van DDB dat deze natuurlijk darrenselectie een van de uitgangspunten van het project is. Volken die bij deze imkers overleven des te meer natuurlijk.
• Imkers met weinig volken die proberen te werken op een manier die niet voelt als een apotheek, nieuwe methoden uitproberen dragen bij aan de weg er naartoe. Dat duurt namelijk nog even, dus minstens zo belangrijk.

Iemand die zeer strict behandelt, niet werkt met geselecteerde bijen en zoveel mogelijk volken 'gezond' wil houden, die draagt genetisch gezien aan de toekomst van varroatolerantie niet of nauwelijks bij (hooguit aan varroacide-tolerantie ). Dat vraagt ook niemand van deze mensen.

Ik verwacht niet dat deze imkers allemaal vriendjes met elkaar gaan worden of blij met elkaar zijn. Iemand die heel strict behandelt, zal misschien kwaad zijn op zijn buurman die dat niet doet. Net zoals iemand die raszuiver wil werken iedereen in zijn omgeving graag met dat ras wil laten werken en baalt van die imker met een ander ras of vuilnisbakkies. En allemaal eens met elkaar zullen ze het niet worden. Geeft ook niet.

Ook zul je je als imer dan de vraag moeten stellen of je je druk wilt maken over de imkerij over 100 jaar.

Net zoals al het andere in de wereld over 100 jaar Iedereen maakt daarin voor zichzelf keuzes. Voor veel mensen zijn hun eigen kinderen (heb ik niet) ook een belangrijke motivatie om (proberen) te zorgen voor alles wat er voor de volgende generaties is.

Overigens mooi in de actualiteit: gisteren viel het bijenhouden blaadje op de mat en las ik "Jaarrond bestrijden varroamijt vermindert wintersterfte". Dat maakt nieuwsgierig. Helaas komt de winterbehandeling in het geheel niet ter sprake. In het eerste deel (waarover ze melden dat het statistisch weinig relevant is):

Kijken we naar de timing van de varroabehandeling en wintersterfte, dan zien we een verband: volken behandeld in juli-augustus hebben meer kans op een goede overwintering; behandelen in september en oktober kunnen te laat zijn om bijenvolken succesvol te laten overwinteren.

(ik denk dat dit is wat hans betoogt als hij zegt direct in juli de varroa met mierenzuur te onthalen)
dan verderop:

De jaarrondbestrijding, die begint met de combinatie zwermverhindering/varroabestrijding (oxaalzuur), gevolgd door een bestrijding na de zomerdracht bleek het effectiefst

Nu vermoed ik gezien de coaching in dit deel en het doel van het onderzoek dat de meeste van deze mensen ook een winterbehandeling uitgevoerd hebben, maar uit het onderzoek zelf valt niet te concluderen of de winterbehandeling significante verschillen maakt in sterfte. Let op, ik wil niet beweren dat het niets uitmaakt: je vermindert er de varroabesmetting in het voorjaar zeker mee, mits uitgevoerd bij weinig tot geen broed. Enkel dat het voor de (winter)sterfte weinig tot niets uitmaakt voor zover ik lees.

[Ewout]

Ik was op zoek naar wat meer wetenschappelijke informatie over het effect van de winterbehandeling. Ik vond daarbij het volgende onderzoek uit 2004: Bee tolerance of different winter Varroa treatments

Van dit onderzoek kwam ik ook nog andere artikelen tegen waar dezelfde resultaten werden besproken.
De samenvattende grafiekjes van de resultaten zijn interessant:

Het onderzoek laat zien wat het effect is van de winterbehandeling, waar ook bijen aan sterven (afhankelijk van het middel/methode), op de uitwintering. Hier is te zien dat het onbehandelde volk (lichtblauw) zich eigenlijk nauwelijks slechter ontwikkelt dan de behandelde volken. In de eerste instantie winteren deze volken zelfs sterker uit. Pas in half mei is begint het effect van de varroa zich op deze volken te laten zien. Wie het WUR schema volgt heeft dan echter al een paar keer darrenraat gesneden en misschien zelfs al een aflegger met oxaal bestreden.

Het bevestigt wat liebig zegt: je redt er geen volken mee in de winter. Het is jammer dat er geen jaarrond resultaten (ceterus paribus) van dit onderzoek zijn om het uiteindelijke effect binnen de gehele bedrijfsmethode in kaart te krijgen.

De onderzoekers concluderen desondanks met (onder andere):

The products for the control of Varroa-mites in summer which are available today are not sufficiently effective¹⁵ unless combined with biotechnical methods. Therefore, winter treatment is absolutely essential. We must adapt to this and be prepared to give up formerly accepted customs such as not disturbing the colony during the winter rest period from October to April.

Wat hans eerder schrijft is m.i. veel belangrijker: vroeg beginnen met bestrijden. Van onze eigen WUR is er Winter Survival of Individual Honey Bees and Honey Bee Colonies Depends on Level of Varroa destructor Infestation (2012), waarin dit dubbeldik wordt onderschreven: je moet voor gezonde winterbijen zorgen, die lang leven (varroa steelt immers wat van het vitellogenine), een juli behandeling is daarin het meest effectief. Juni is te vroeg, oktober is veel te laat, aldus het onderzoek. Stof tot nadenken.

[alfa vulgaris]

Leuk Ewout om die grafiekjes erbij te halen.

Het is natuurlijk wel zo dat als aan het eind van het onderzoek de behandelde volken de onbehandelde inhalen qua grootte zal dat natuurlijk vast komen omdat in de onbehandelde de mijtpopulatie al zo groot is dat de ontwikkeling achterblijft en de andere volken minder mijten hebben door de behandeling in de winter.

Als je dan door bestrijding een percentage mijten overhoud blijven er in de volken die geen winterbehandeling hebben gehad volgesnmij meer mijten zitten.

Ach..uiteindelijk gaat het er om wat werkt. Ik hoop dat we daarom mijten bestrijden.

Het valt me wel op dat ik gevoelsmatig minder moeite heb met mierenzuur verdampen dan oxaal druppelen.
Ik heb er aan zitten denken ook maar een oxaal verdamper te bouwen. Wel heb ik de indruk op basis van de grafiekjes dat verdampen minder trefzeker is.
20% sterfte van bijen heb ik met oxaal druppelen in de paar keer dat ik het gedaan heb nog niet meegemaakt.

Er zijn ook expirimenten gedaan met verschillende concentraties oxaal vrijwewl zelfde uiteenzetting als dit...ook interessant.