Reisverslag Bijenteelt Brazilie 2006

[apiario]

Woensdag 4 oktober (verslag van vorige week)

- Honing slingeren
Vanochtend waren we er al vroeg bij. Rond de klok van achten waren we al bij een van Arno’s apiarios. Daar stonden nog een aantal kasten op een paticulier terein waar we via een automatisch heksysteem naar binnen konden. Een prachtige mooie vila staat daar op de top van het landgoed, wat alleen gebruikt wordt voor weekeinden, feesten en vakantie. De tegenstellingen in Brasil zijn soms erg groot. Af je hebt alles of je hebt bijna niks, daartussen zit niet veel.

Goed, de bijen hadden verschrikkelijk hun best gedaan de honingkamers zaten tot de strot vol. Ongelovelijk veel honing en heerlijk van smaak, iets carnamelachtig. Vorig jaar heb ik er een paar potjes van meegenomen en dat doe ik nu weer.

Bertus bezig met uitsnijden raadhoning.

Arno laat soms bewust een aantal ramen er uit zodat de bijen daar raat gaan trekken, als dat eruit gesneden wordt deze zogenaamde “raadhoning”” verkocht. Hoeveel kilo honing het was weet ik niet maar het was een hele beur. Maar goed de hele vracht naar huis gebracht een koppie koffie en op naar de volgende apiorio. Die gaf wel wat minder maar toch een mooie vracht verzegelde honing. Daarna honing slingeren…..totaal een emmer of vier, zo’n 100 kg.

Eucalyptus-alternatief
Houthakkers waren op het landgoed bezig met het kappen van eucalyptus bomen, dat economische gezien een goed alternatief is voor de (in een dip verkerende) landbouwsector, tenminste alhier in het berggebied van Espirito Santo, dat hoofdzakelijk kleinschalige, beperkt gemechaniseerde teelt kent. De prijzen voor de kleine boeren zijn slecht, de tussenhandel verdient goed, zo ook de winkel. Afijn het bekende verhaal “boertje uitknijpen”, die met zijn rug tegen de muur staat. Of leveren voor een lage prijs, of je sla, brocolie, tomaten etc laten verpieteren. Opslag-loodsen, koeling etc heeft de kleine-middelgrote boer niet. Eucaliptushout is na zes tot acht jaar productief, levert aardig wat op en heeft weinig kosten. Het ecologisch aspect daargelaten…..

- Bijenschoonmaak-plaats
We hebben hier een plaats waar we pannen, potten, deksels en ik weet niet wat ,schoon laten likken door de bijen. Vandaag was het een andere bij die zijn best deed, namelijk een angelose bij (maar ze kunnen wel bijten). Soort van trigonas die hen best deden om er nog zoveel mogelijk uit te halen ik heb er een foto van gemaakt.

Trigonas?

- Conditie en betere tijden
Je moet hier wel een goede conditie hebben. Soms de hele dag klimmen en dalen, met de truck of met de benenwagen. Maar van de andere kant is het uit zicht op de omgeving. Een waar genot teminste voor ons vlakke landers.Hele velden met kool, sla en aardbeien liggen tegen de heuvels gevleid. Je krijgt de kriebels als je daar trekkers bezig ziet met ploegen. Wat mij elke keer weer opvalt is dat ze bijna overal op die velden geen gebrek hebben aan water. Overal is wel een bron te bekennen. Echter het lijkt allemaal niet zo idealistisch en romantisch. Schijn bedriegt aldus Arno. Zoals hij al eerder aangaf, het merendeel van de boeren poogt te “overleven” in plaats van “geld te verdienen”. Hopen op betere tijden. De landbouwprijzen zijn laag, alleen de grootschalige landbouw, zoals soja-en koffieboeren
verdienen nog goed. De boeren hebben geen alternatief, veelal een laag kennis-niveau, weinig arbeidskansen, dus blijven maar planten, hopen dat het beter wordt.


Maandag 9 oktober

- Afstammelingen?
Vandaag leuk om te vertellen is het volgende. Regelmatig komen hier toeristen een kijkje nemen bij Arno honingbedrijf. Afijn het bekende agroturisme. Arno heeft hiervoor een specifieke winkel opgezet. De toeristen worden van allerlei informatie voorzien en kunnen produkten kopen.

De klant van va

[apiario]

Zondag, 15 oktober

- Het weer
Het werken in de bijen is hier sterk afhankelijk van het weer. Als het regent, donker en mieserig weer is kan je beter niet bij de bijen komen. Ze worden dan een beetje boos zo als dat hier heet. Leuk om
te weten is dat Arno hier het weer op de sateliet volgt. Dit wordt verzorgd door onze vrienden van
Meteosat te Goes. Prachtige sataliet- en radarbeelden. Ook de hollandse site weeronline.nl geeft aardige impressies van Latijns Amerika. Helaas staat het zwakke internetlijntje (nog geen ADSL) het niet toe weer-simulaties uit te voeren. Daar draait de boel nog te traag voor. Maar ondanks deze beperking helpt het om de bedrijfsvoering wat efficienter te laten verlopen.

Zo ook tijdens ons bezoek aan het proefstation in Sao Paulo, begon het plotseling gigantisch te regenen. De goede mensen waren bezig aan het omlarven van koninginnen-eitjes. Net op het moment dat ze de raampjes in de kasten wilden hangen regende het pijpenstelen. Dan maar de paraplu…. Het werk kon niet worden uitgesteld. Hup open de kast en snel de raampjes plaatsen……zo nu en dan moet je flexibel bijenhouden. De eventuele prikken neemt men dan maar voor lief.

- Productiviteit (vervolg)
Nog even terug naar het verhaal omtrent de productiviteit per kast. Herinnert u het nog, het verhaal van de jongens die 5.000 kg honing in de aanbieding hadden. Gedurende onze reis naar Sao Paulo hebben we die mannen opgezocht. We vonden hun huis gemakkelijk, iedereen kende ze. Ze produceren ontzettend veel honing, aldus de buurtgenoten. Goed afijn wij maakten een enkele rekensom en kwamen tot de conclusie dat het in feite zeer triest gesteld was met de goede mannen. Ze hebben 300 kasten, produceren 5.000 kg honing per jaar, gemiddeld dus zo’n 15-16 kg per kast per jaar. Ongeveer 4 kilo boven het landelijk gemiddelde. Helemaal niet zo hoog dus. Bovendien hebben ze 50 lokaties waar 5 tot 6 kasten staan. Dus er moet nogal wat afgereden worden om honing te oogsten, phoe

Honingvaten van elk 200 liter, til je niet zo maar op.Let op detail, zoals de hefboom voor auto's, honing staat opgeslagen in de werkplaats, tussen de olie en de auto's.....

We hebben ze het maar niet verteld….. dat ze een stuk efficienter zouden kunnen werken. Dat zou ze een hoop geld, tijd en moeite besparen. Diezelfde hoeveelheid honing zou geproduceerd kunnen worden met 150 kasten. Als ze het wat proffesioneler aan zouden pakken, het juiste onderhoud, management etc. Zich beter organiseren en betere materialen….Tja dit verhaal sluit naadloos aan op het feit dat 90% van de brasiliaanse imkers hobby-imkers zijn.

[apiario]

maandag 23 oktober

Zo weer op vaderlandse bodem.Door het slechte weer was het de laatstetijd haast onmogelijk om op het forum te komen van daar dat ik het vanuit hier maar afmaak Voor de liefhebbers een mooie foto van een Trigona nest (angelose bijen) ik vond het de moeite waard om dit jullie niet te onhouden. Vandaar.

zo lijkt het net een of ander gedrog dat met de bek open maar het
het is toch een Trigona nest

[apiario]

Tijdens ons bezoek aan het onderzoek centrum. Wat het oudste van Brasil is,maar niet het modernste, kwam ik in de tuin een slinger tegen wat in de vroegere jaren werd gebruikt.Toch maar een kiekje gemaakt.

Het lijkt wel het rad van avontuur

[apiario]

Propolis


Voor de propolis winning heeft men een speciaal systeem ontwikkeld.Wij kennen allemaal de vliegopening. Daar boven hebben ze een 15 cm hoge half ronde dikke plank met aan de zijkanten op bepaalde afstand enkele gaten die door middel van een zeg maar dikke spijker in de zijwant van de kast is het mogelijk deze klos als het ware elke keer een stukje verder openzetten.
Naarmate hij verder word open gezet kitten de bijen dit elke keer dicht zodat er als het ware een van propolis vervaardigde muurtje ontstaat Deze “koek” wordt er op gezette tijden weg gesneden en in dozen opgeborgen Zie ook hier boven bij de blauwe kast met dicht gekitte opening
Op de foto is dan ook duidelijk te zien dat er in de brokken propolis ronde gaten zitten

Nog nooit zag ik zoveel prololis bijelkaar onder de tafel stonden nog tientalllen dozen

Ook wordt er soms op een simpele manier propolis gewonnen door gewoon weg een stokje onder het deksel te leggen . De opening wordt dan dichtgekit.
Enkele voorwaarden zijn er wel voor de winning nodig. Niet overal is het ideaal omgeving
Volgens het onderzoek station in Pindamonhangaba zijn er in Brasil echte propolis gebieden. Dat ligt ook voor de hand want er moeten absoluut bepaalde drachtplanten aanwezig zijn wil het slagen. De struik Alhacrim (Baccharis)Is daarvan de belangrijkste deze levert de meeste propolis hij lijk wel wat op de struik zoals wij die kennen als schietwilg

De zogenaamde ”hofleverancier’’ voor de propolis Hij lijkt wat op een wilg

Ook goede dracht wordt verkregen op de Araucaria Augustifolia En ook voor ons wat bekender Populus spec div. Daarbij is het van zeer veel belang dat de kasten op een hoogte tussen de 800 en 1000 meter staan, daarboven neemt het snel af maar ook naar beneden. Dus de temparatuur is ook een belangrijke factor.

Verders is het een erg goede “ Big-bisniss” het levert veel geld op

de directeur van de cooparatie legt uit hoe de propolis via een
automaties weegsysteem in de potjes beland

Het geel achtige slangetje dat boven op het aparaat zit is verbonden met grote vaten achert de muur waarin de propolis gezuiverd en klaargemaakt word voor gebruik.

[apiario]

Hier een schets van een opening voor het winnen van propolis.
Er zijn nog een paar mogelijkheden maar dit vond ik het beste

[apiario]

Wat er achter die muur zit

-Propolisbewerking

Hierboven een opstelling van een aantal roestvrijstalen vaten die in principe gelijk zijn aan die voor de propolis maar deze zijn dan voor de honing.

In het eerste vat wordt dan de propolis gedaan.Daar worden de grote stukken ( men vertelde mij dat deze nog klein waren men heeft soms hele vellen)gebroken. Dus een soort van keukenmixer maar dan in het groot.

Daarna gaat het naar het tweede vat .Waar de alcohol aan wordt toegevoegd. Gedurende 6 weken blijft het daar in om opgelost te worden. Twee keer per dag gaat ook deze "koffiemolen" automatisch aanslaan zodat de propolis in die alcohol word opgelost.

Daarna gaat het naar het derde vat waar het door middel van een centrifugale werking door hele fijne doeken word gezeefd. Daarna pompt men het via dat slangetje naar een andere ruimte alwaar het in potjes word gedaan. Hygiëne komt daar op de eerste plaats van daar dat het vullen in een andere ruimte word gedaan.

[apiario]

Voor de natuur liefhebber

Bij de buren van Arno groeien deze gewoon aan de boom
Kreeg het idee dat ze er precies zo naar kijken als wij naar een paardebloem



hier weet ik het niet kan er geen naam bij bedenken



Toen we deze kasten gingen inspecteren liepen deze over van de honing
Let op de achtergrond midden in de jungel, bergie op, ongerepte natuur




Ook in die ongerepte natuur mooie padestoelen maar het is er niet
altijd even stil Brulapen kunnen er een geweldig lawaai maken




Ja, zou dit een kerstroos zijn?

[apiario]

-wetenswaardigheden

Soms kom je wel eens wat tegen ,dat je bij je eigen denkt...Ja,dat kan wat zijn. Bij het bezoek aan de coöperatie voor bijenhouders ontdekte ik dat er een nieuw voersysteem op de markt komt/is. Het is een van kunststof gemaakt bakkie met een verlengde deksel er op dat ondersteund wordt door een metalen beugel het wordt simpelweg gewoon in de vliegopening geschoven.

Het is geschikt voor vloeibaar voedsel maar kan ook gebruikt worden om er gewoon suiker/protaiene in te doen bij voedselgebrek. Bij vloeibaar voedsel wordt er een plankje of een stukje tempex in gelegd De wanden zijn geribd zodat de bijen er goed op kunnen lopen.

Het wordt gewoon in de vliegopening gehangen

[apiario]

-Spiraaltje


U denkt er maar van wat u wilt....

Voor de goede orde ....het is niet voor menselijke doeleinde geschikt

Dit voorwerp wordt gebruikt voor het introduceren van koninginnen.
De dop wordt in de kast, tussen de broedramen gehangen. Om het afknagen door de bijen (aceptatie-problemen) van doppen die hun niet zinnen om wat voor reden dan ook te voorkomen, zag ik daar een spiraaltje wat om de dop wordt geplaatst. Zodanig, dat de bijen er niet bij kunnen en de koningin er wel uit kan. Zij moet daarvoor de kop van haar koninginnencel doorknagen, hetgeen alleen een koningin kan doen. De bij is daar blijkbaar niet sterk genoeg voor.