Tegen een muur op het zuiden van mijn tuin heb ik al jaren een kiwi staan, die ieder jaar een emmer vruchten oplevert. De planten staan nu volop in bloei. Zonder mijn bijen kwam van enige bestuiving niets terecht.
De kiwi komt als wilde plant in China voor. In 1904 werd uit zaad in Nieuw Zeeland een cultivar gemaakt, de Actinidia deliciosa; eerste verkoop van de vrucht volgt in 1920; sinds 1960 produceert men er jaarlijks meer dan een miljoen ton; ook in Californië waar de plant in 1935 binnen kwam, bereikte men een hoge productie sinds 1960; sinds 1980 delen Chili en Australië in de markt.
Het is een klimmer met scheuten die snel naar de 10 meter gaan. Er zijn inmiddels een 60 tal rassen van uiteenlopende kwaliteit te verkrijgen. Via selectie uit de oorspronkelijke wilde plant kwamen eind vorige eeuw telers in China tot een nieuw ras: de Actinidia Chinensis, waarvan de vruchten zoeter en aromatischer zijn.
Wie tot aankoop van de plant wil overgaan, moet erop bedacht zijn, dat hij voor de vrouwelijke plant een goed ras kiest en daarnaast een bijpassend en gelijktijdig bloeiend ras voor de mannelijke plant ( een op acht is de norm).
De Kiwi is een tweehuizige plant, hetgeen wil zeggen, dat er een plant is die vrouwelijke bloemen heeft en een afzonderlijke plant voor de mannelijke bloemen. De bloemen zijn komvormig en crèmekleurig wit.
Op de afbeelding is links de vrouwelijke bloem te zien; zij heeft een goed ontwikkeld vruchtbeginsel en vruchtbare stempels; de meeldraden die zichtbaar zijn , leveren slechts onvruchtbare pollen.
Bij de mannelijke bloem rechts zijn het vruchtbeginsel en de vrouwelijke organen ( stamper en stempels) niet ontwikkeld. De vrouwelijke bloem is volledig van kruisbestuiving afhankelijk: als de mannelijke plant ontbreekt of niet gelijktijdig bloeit, is vruchtzetting uitgesloten.
Het zal duidelijk zijn, dat bestuivers een essentiële rol spelen; ik zie hommels op de bloem maar toch vooral honingbijen; het pollenklontje is wit.
De laatste jaren is er een zelfbestuivend ras op de markt; via manipulatie zijn de pollen in de vrouwelijke bloem vruchtbaar gemaakt voor de eigen soort. Het betreft de Actinidia Chinensis Jenny; de plant wordt niet hoger dan 40 cm. en levert een langwerpige vrucht; een duidelijke tegemoetkoming voor de kleinere tuin; ongeschikt voor commerciële productie.
Hennie oes
