Jacobskruiskruid: giftig of niet?
Ik denk dat het gelet op de voorgaande reactie inmiddels wel duidelijk is, dat het inderdaad om een giftige plant gaat, die zoals alle senecio's leverbeschadigingen (levertumoren) kan veroorzaken. Vroeger werd de plant trouwens wel medicinaal gebruikt tegen menstruatiepijnen (plant) en als laxeermiddel (wortel), maar dit even terzijde.
Ondanks de genoemde giftigheid kijk ik op van de heksenjacht, die sommigen van jullie lijken te willen ontketenen tegen deze plant. Het is een schitterende plant, die weliswaar van minder belang is voor onze huisbijtjes -de reacties zouden anders vast en zeker gematigder zijn- maar toch zeker zijn waarde heeft voor andere dieren en insecten. Ook komen genoemde vergiftigingen niet/nauwelijks in Nederland voor en betreft het uitsluitend hooivergiftigingen, omdat de koeien en paarden in de wei deze plant niet eten. (Geiten en schapen kunnen de plant trouwens wel zonder problemen eten.)
Hier in Nederland zijn vrijwel geen vergiftigingen bekend van jacobskruiskruid, omdat deze plant niet in onze hooiweides groeit. 99,9% van onze hooiweides worden rijkelijk bemest en zijn op een enkele paardenbloem en klaver na, vrijwel kruidloos (helaas!) en ongeschikt voor jacobskruiskruid, die houdt van een matig voedselrijke tot voedselarme standplaats, die niet te vaak gemaaid wordt.
Daarnaast is het jacobskruiskruid, als makkelijk herkenbare en opvallende plant, even makkelijk weer weg te krijgen (wegkappen, bemesten, maaien). Absurd dus om een heksenjacht te starten tegen deze plant.
Genoemd en getoond werd al de jacobsvlinder, waarvan de rupsen zich wel tegoed doen aan het jacobskruiskruid (en ook wel klein kruiskruid) en die in staat zijn om de giftige alkaloïden op te slaan in het lichaam, zowel in rups- als in pop- als in vlinderstadum.
Aebe gaf al aan dat je de rups niet op iedere jacobskruiskruidplant aantreft. Dit heeft te maken met de standplaats van de plant. Staat een plant te voedselrijk (matig voedselrijk), dan is het gifgehalte te hoog voor de rups. Staat een plant te arm, dan is het gifgehalte laag, maar de voedingswaarde ook. Het ideaal ligt uiteraard in het midden en deze planten worden haarfijn uitgekozen.
Ook de bladluis Aphis jacobaeae en het lievenheersbeestje (zevenstip) kennen het bovengenoemde kunstje en slaan de giftige alkaloïden van het j.kruiskruid op.
Verder zie ik jaarlijks 2 soorten zijdebijtjes vliegen op het jacobskruiskruid, waarvan één het bekende boerenwormkruidbijtje is en ook kun je er in de zomer vaak tal van vlinders op aan treffen .
Iets minder bekend bij veel mensen, is, dat het j.kruiskruid een wintervoedselbron is voor konijnen. Zij bijten de rozetten van de plant af en eten 's winters de bovengrondse worteldelen van de plant op. In het voorjaar zijn deze weer uitlopende planten herkenbaar aan het kuiltje, waarin ze groeien en de dubbele rozet, die ze vormen. O.a. in het natuurgebiedje De Schotsman op Noord-Beveland, waar ik graag kom, vind je in deze tijd (als er geen sneeuw ligt) veel van deze rozetjes.
Verder wordt j.kruiskruid wel gegeten door herten, die ook goed tegen de gifstoffen kunnen.
Hopelijk draagt bovengenoemde een beetje bij aan een wat positiever beeld van het j.kruiskruid en komen we deze plant nog veelvuldig tegen in onze natuur (en op onze dijken A-3
).
(waar het verschalen niet zozeer door milieufreaks gestimuleert wordt, maar een gevarieerde plantengroei een stevigere dijk betekent)
Erik