Bijenhouden.nl

Dag Albert, die pretentie om een wetenschappelijk onderzoek te doen is er nooit geweest. Wat niet wil zeggen dat vanuit mijn wetenschappelijk-technische opleiding de zaken niet doordacht zijn bekeken. De zaken die je noemt zoals dracht doorheen het jaar, raatvernieuwing, zwermverhindering of niet, behandelmethode, inwintering en nog veel meer zoals aantal volken in hetzelfde gebied, kasttype, kastoriëntatie, aantal uren zon per dag enz.., zijn allemaal dingen die per dossier (imker) geweten zijn.
Het begon als een breed veldonderzoek naar bijensterfte en spitste zich uiteindelijk ongewild toe op het stuifmeelaanbod bij de opgroei van de winterbijen. Het overzicht en de kennis die je vergaart van een 50-tal imkersituaties is enorm.

Ik geef je één voorbeeld van een tussentijdse besluittrekking :

Eén geval dat bij 4 verschillende imkers voorkwam :
imkers met verschillende vaste bijenstanden, die op elke stand op dezelfde wijze imkeren, dezelfde varroabehandelingen doen, dezelfde inwintering, kasten allemaal overdekt en zuid, zuid-oost gericht. Ze verhuizen constant jonge volken van de ene stand naar de andere om het terugvliegen te vermijden.
Als zij op één stand een belangrijke sterfte kennen op de andere niet, waaraan kan dat dan liggen ?
Je zou kunnen vermoeden dat ze de thuisstand wat meer in de watten leggen dan een stand op verplaatsing, maar in 2 gevallen kreeg de thuisstand het het hardst te verduren.

Wanneer in een ander geval een imker gemiddeld over de laatste 3 jaren 1 op 4 van zijn volken dood had en na verdeling van zijn volken over 3 verspreide standen geen sterfte meer noteert.
Dan wordt het voor mij duidelijk dat het om een 'standprobleem' gaat.
Je kan zoiets niet wetenschappelijk vinden, voor mij heeft het wel waarde om verder te zoeken.

Ik ben het er mee eens dat mijn besluiten de aanzet kunnen zijn voor de onderzoeksinstituten in B. en Ndl. die jaarlijks daarvoor subsidies ontvangen om in die richting verder te gaan zoeken en hun studie dan ook te publiceren. Ondanks de vragen die kwamen (ook vanuit Ndl.) om hun situatie in kaart te brengen, heb ik het begin 2007 voor bekeken gehouden omdat ik ook andere onderzoeken wou afronden. Alleen metingen en tellingen op enkele interessante standen worden nog gedaan.
Al bij al was het voor mij een zeer nuttig en leerrijk contact met vele imkers. Laten we het bekijken als een reikende hand naar de wetenschappers toe die al jaren vast zitten met hun onderzoeken.

Ze verhuizen constant jonge volken van de ene stand naar de andere om het terugvliegen te vermijden.
Als zij op één stand een belangrijke sterfte kennen op de andere niet, waaraan kan dat dan liggen ?
Je zou kunnen vermoeden dat ze de thuisstand wat meer in de watten leggen dan een stand op verplaatsing, maar in 2 gevallen kreeg de thuisstand het het hardst te verduren.

MIJN conclusie zou zijn dat op de thuisstand de oude volken met een hoge varroabesmetting zijn blijven staan, mogelijk zonder afdoende bestrijding. De verplaatste volken (de vegers)zijn veel minder besmet, en doen het daarom het eerste jaar goed ook zonder bestrijding.



Leendert van den Bosch

Als je er nieuwe elementen bijzet dan krijg je andere conclusies natuurlijk.
't Is misschien niet zo geschikt om deze gevallen hier aan te halen zonder ook alle dossierdetails te kennen.
Zo behandelen 2 van de 4 imkers volgens het boekje, 1 behandelt slecht, de laatste behandelt niet. Er is niet één stand met alleen maar jonge volkjes of één met alleen oudere volken. Op alle standen worden jonge volkjes gemaakt die verhuizen naar andere standen.
Eén imker werkt trouwens alleen met jonge moeren.
Het gaat hem voor de getrokken conclusie ook niet om het behandelen op zich, maar wel dat er ondanks dezelfde behandeling (of niet) overal, frapante sterfteverschillen te zien zijn tussen de standen.
Als het om een sterfteverhouding 25% - 15% uitdraait kan je daar geen besluiten uit trekken, maar op de ene stand 0% en de andere 45%, dan kan je gaan zoeken en het heeft daar dus niet te maken met meer jonge of oudere volken op een stand of een pesticide als oorzaak.
Alles wat verschillend kan zijn tussen standen leg je dan op de weegschaal. Gebruikte kasten, open of overdekte opstelling, oriëntatie, aantal uren bezonning, open tochtige omgeving of eerder ingesloten... De meeste imkers weten heel goed waar een stand het best staat en hoe hij best georiënteerd is. Je komt al heel snel bij de factor 'dracht' die voor elke stand anders is.

Zo te zien is het in Nederland zo slecht nog niet. Deze stand (van een mij bekende imker) heeft nooit sterfte. De volken die boven op staan komen uit het vrije veld (minder dan 3 km). Maar in dat zelfde gebied staan er nog ongeveer tweehonderd meer en kennen ook geen sterfte.







De hal is wanneer je heel goed kijkt te zien op de onderste foto tussen de twee boompjes.
ad staals

A.A. Staals schreef:
Zo te zien is het in Nederland zo slecht nog niet. Deze stand (van een mij bekende imker) heeft nooit sterfte. De volken die boven op staan komen uit het vrije veld (minder dan 3 km). Maar in dat zelfde gebied staan er nog ongeveer tweehonderd meer en kennen ook geen sterfte.

Da's heel mooi!!!. Zo'n goede score, daar teken ik voor.
Nu zijn er (zwart-wit) twee mogelijkheden:
a. niets doen en laten zoals het is, dan blijft het ergens goedgaan. Altijd handig voor latere generaties imkers e.d., of
b. na te gaan waarom het in deze getoonde situatie zo goed gaat. Ligt het aan de soort?, aan het voedsel(=honing + stuifmeel)aanbod?, aan de leeftijd van de imker?, aan de uitvliegopening?
Allemaal zaken die je met een groot bestand van variabelen onderling kan laten 'linken' m.b.v. SPSS (statistisch programma dat relaties aangeeft). Bij weinig variabelen krijg je de groots mogelijke onzin. Hoe meer variabelen, hoe zinniger een relatie is. Het is een immens monnikenwerk!

Alleen, ik doe het niet.

Ik neem wel mn petje af voor degene die dat wel doen, of dat nu wetenschappelijk, semi-wetenschappelijk of gewoon nadenkend veldonderzoek is. Elke invalshoek verdient aandacht bij het probleem.
Zo let ik tegenwoordig wel beduidend meer op het stuifmeelaanbod dan voorheen (en plant ook wilgen & klimop aan).

Jacques

Na meer dan 8100 downloads en vele mailcorrespondentie omtrent ons onderzoekje over bijensterfte eind 2006, krijg ik de laatste tijd toch meer en meer de indruk dat stilaan de doelen bereikt werden.
De NBV formuleert nu in zijn 'Delta-plan' (http://www.bieenkorf.be/deltaplan.pdf) een duidelijke strategie.
Of de gelden op de juiste wijze verdeeld worden is nog maar de vraag maar het is de eerste keer dat de bijenhouders bij monde van hun vereniging van zich laten horen en zelf oplossingen aandragen, zeer positief.

Als de vraag om meer onderzoekskracht weer gaat leiden naar het zoveelste varroa-onderzoek, vind ik persoonlijk dat de gelden beter besteed wordt aan het 'opkrikken' van het landschap en het tegenwerken van storende factoren (pesticides, ggo ...). Zolang het bijenonderzoek blijft gebeuren binnen het departement 'landbouw' zie ik aan dit laatste niet veel veranderen.