Linde

[Oude Essink]

Linde; Tilia sqq.

De Linde, die mijn bijen, mijzelf en mijn honingklanten veel vreugde bezorgt, staat in volle bloei. De vreugde geldt niet alleen de meest belangrijke dracht na de zwermtijd maar vooral de eindeloze schoonheid van deze boom. Niet voor niets gold zij bij onze Germaanse voorouders als heilig en neemt zij een bijzondere plaats in in vele mythen en sagen.
Een uitputtend boek over 'de Linde in Nederland'

[Frans vanTongeren]

Heimans, Heinsius en Thijsse schrijven o.a. het volgende over de linde familie in 'De Geïllustreerde Flora van Nederland':
-
De verschillende lindesoorten en hun vaak voorkomende en lastig te onderscheiden bastaarden, komen met elkander in leefwijze overeen.
De haarbosjes in de nerfhoeken geven schuilplaats aan kleine mijten en heten daarom mijtenhuisjes(acarodomatiën).
Het schijnt, dat de aanwezigheid van deze diertjes het blad behoedt tegen velerlei schadelijke invloeden. Toch hebben de bladen veel te lijden van galmuggen, galmijten,en bladluizen en van de rupsen van de lindepijlstaart.
Op latere leeftijd lopen bij sommige soorten onder aan de stam een aantal 'slapende' knoppen uit, zodat oude bomen dan omringd zijn door een struweel van loten*.
Het hout, zeer licht een zacht, heeft als timmerhout weinig waarde, wel voor snijwerk**.
De bast werd vroeger veel gebruikt voor bindbast en voor het vlechten van Moskovische matten, maar is thans*** verdrongen door vezels van tropische matten.
De bloemen hebben overvloedige honing in de holte van de kelkbladen (vooral op vochtige zomermorgens mooi te zien.****)
Bijen , hommels , vliegen komen de honing halen, grijpen zich vast aan de meeldraden en bewerken zo kruisbestuiving.
Honing en stuifmeel zijn uitstekend beschermd tegen de regen doordat de bloemen hangen. ook worden ze beschut door de bladerkroon.
De gedroogde bloesem is een bekend huismiddel tegen verkoudheid (zweetbevorderend middel), vervangt ook thee.
-
* Maarten Kl. ziet het anders
** Momenteel is in het Catharijnenconvent te Utrecht een fraaie tentoonstelling te zien over iconen. Deze 'heilige schilderingen' hebben lindehout als basis.
*** Het fantastische boek dateert uit 1953 (mijn hbs-tijd).
**** Eens zàg ik dat ooit (en heb dit ter plekke kunnen proeven).

[Oude Essink]

Dag Frans,
Je verhaal is een welkome aanvulling; zo onstaat langzaam een aardig overzicht over wat er over deze boeiende boom te vertellen valt.
Over loten gesproken: de vermeerdering van de linde geschiedt behalve
uit zaad vooral vegetatief uit stek en in het bijzonder uit loten.
De hybridisering van de Lindesoorten is zover gegaan, dat er van de oorspronkelijke boom nauwelijks iets over is; In het boek "de Linde in Nederland" wijzen ze zelfs de plaatsen aan waar in Nederland nog een oorspronkele boom te vinden is.
Schade aan Lindebomen door insecten komt blijkens onderzoek nauwelijks voor; schade door rupsen en luizen alleen in steden en op kwekerijen.
In bossen treedt alleen schade op door muizen en herten, die aan de bast knagen, zoals ook ons vee dat kan doen. De grootste bedreiging voor de linde is de mens zelf die kapt en platbrandt ten behoeve van de landbouw en veeteelt en niet meer aanplant omdat de linde voor hem geen zichtbaar nut heeft. Over gelazer met kap in woongebieden waar autobezitters de bomen kwijt willen vanwege de "plak" hoeven wij het niet te hebben; ik heb in Maurik menige strijd verloren hoewel ik ook positiefs zou kunnen melden.
Als je goed kijkt naar het gedrag van bijen in de lindebloesem. beroeren zij de ver buiten de bloemkom reikende meeldraden nauwelijks;
bovendien gaan zij met het eventuele stuifmeel nauwelijks van boom naar boom, zodar er van kruisbestuiving niet veel terecht komt; hoogstens enige buurbestuiving; maar dat is een vorm van zelfbestuiving.
hennie oes

[Erik Speksnijder]

Hoi Hennie,

Je lindeverhaal is wederom mooi en boeiend om te lezen.
Ik ben zelf helemaal gek van lindes. Het zijn vaak schitterende bomen, die als ze wat groter zijn, niet alleen mooi kunnen bloeien, maar ook vaak de nodige holtes krijgen, waar veel dieren gebruik van kunnen maken.
Zo zijn er vlak bij m'n werk twee lindelanen, waar onder invloed van de zeewind de toppen uit zijn gewaaid. Sommige bomen zijn helemaal hol en bieden jaarlijks schuilgelegenheid aan vele kauwtjes, maar ook vleermuizen en zelfs zag een collega van me een keer een hermelijntje uit één van de bomen komen kruipen. Het gebied waar deze lindelanen staan is in het bezit van Staatsbosbeheer en wordt sinds enkele jaren d.m.v. stuwtjes voorzien van een wat hoger grondwaterpeil dan de rest van de omgeving. Ook bij warm en droog weer valt er zo voor bijen wat te halen.
In de tuin waar ik werk hebben we enkele jaren geleden ±140 koningslindes (Tilia * pallida, kruising cordata/platyphyllos) aangeplant. Deze zouden wat minder aanleg hebben voor honingdauw; of dit klopt weet ik nog niet - wel weet ik dat ze zeer gevoelig zijn voor zeewind. De eerste jaren heb ik er flink wat moeten herplanten.
Momenteel zie ik er ieder jaar de mooie vraatplekken van de lindepijlstaart in en dit jaar is er her en der al een dotje bloesem te zien.


Erik