Wie zijn bijen plaatst op een papaverveldje als op de afbeelding en hoopt hier honing weg te halen, komt bedrogen uit. De Papaver is een van de schotelbloemen (evenals de roos) die geen Nectar leveren. De bloem is een typisch voorbeeld van een pollenbloem.
Van oudsher hebben pollen een dubbele functie: Er zijn pollen die een functie hebben in de voortplanting en er zijn voedselpollen; niet voor de voortplanting bedoeld, maar bestemd om insecten te lokken; vaak zijn deze pollen steriel, omdat de plant zijn krachten niet verspild aan overbodig zaad. De pollenbloem levert haar voedselpollen in grote hoeveelheden; de klaproos heeft er 2.6 miljoen per bloem; meestal hebben de helmknoppen een sterke contrastkleur met die van de kroon, zoals bij de klaproos donkerblauw/ zwart tegen de rode kleur van de kroon. Vooral bijen en hommels wentelen zich er begerig in rond.
Als de bloem opengaat, vallen de twee kelkbladen af en openen de vier crêpepapierachtige kroonbladen. Meestal is haar kleur bijenultraviolet; een kleur die wij ons niet kunnen voorstellen; wij zien rood, een kleur die de bij, zonder sensoren voor rood, als zwart zou ervaren. Het centrale, zo genaamde honingmerk (op de afbeelding linksonder ook voor ons goed te zien) is bijenzwart. Vaak is dit lokmerk voor ons onzichtbaar en zien wij alleen maar rood, zoals de rest van de kroon; het merk mist evenwel het ultraviolet en is voor bijen zwart. Dit merkteken heeft een sterkere en andere geur dan de rest van de kroon.
Het bovenstandig vruchtbeginsel is, evenals de latere doosvrucht, kaal en heeft een groot aantal meerlobbige stempels; al voordat de helmknoppen hun pollen vrijgeven, is de stempel bezaaid met pollen, die derhalve van een andere bloem komen (kruisbestuiving); de eigen pollen worden door de stempel uitgefilterd en leiden niet tot zelfbevruchting. De pollen die onze bijen volop binnen brengen zijn zwart. Het fertiele pollenaanbod beperkt zich tot de vroege ochtend; later op de dag worden alleen steriele pollen binnengehaald.
Van de Papaveraceae zijn zeker 65 families en 400 geslachten bekend. Wij kennen vooral de Papaver Rhoeas ( de gewone klaproos) en de Papaver Somniferum (de slaapverwekker) bij ons genoemd: Blauwmaanzaad, Slaapbol, Maankop of ook Slaapmutsje. Uit het melksap wordt opium gewonnen, dat ook morfine bevat. Derhalve is de plant al eeuwen in cultuur als medicijn; ook worden de zaden gebruikt (maanzaad op gebak en brood) en wordt de plant voor de sier geteeld.
Ceres, de godin van de landbouw, wordt vaak met een krans van klaprozen afgebeeld.
hennie oes
Bijgewerkt door - Oude Essink op 21/07/2002 12:07:18