bij-stelling 6: hoe pluk ik de K. uit een zwerm

[Frans vanTongeren]

BIJ-STELLING 6: HOE PLUK IK DE KONINGIN UIT EEN ZWERM.

Op de hobby- en creatiefmarkt te Almen sprak ik een vrouw die vertrouwd was met het houden van bijen. Haar grootvader had een stand met twintig volken beheerd. Korfvolken!
Wij spraken over het afkomen van zwermen en wat daarmee te doen.
Haar grootvader schepte de zwerm en na 16.00 uur (nu 17.00 uur) stortte hij de bijen uit op een laken (toen altijd wit).
Met een kippen- of met een ganzenveer voorkwam hij dat de bijen op een kluitje gingen zitten. Hij kon op die manier de koningin zien gaan over de witte bedbrede loper.
Hij plukte haar van het laken en kon dan later de zwerm (nu zonder koningin) teruggeven aan het afgezwermde volk.
Vooral in een drachtperiode was deze methode een goede zaak. Een compleet volk immers, brengt meer honing op dan een gehalveerd volk!
*
En lezer.., wat is uw werkwijze?

[wilde]

Frans, eerder schreef ik al eens dat ik al mijn moeren merk. Bij zwermen probeer ik dat te doen door ze in te laten lopen in een nieuwe kast met kunstraat. Ik zet een oude dekplank tegen de vliegplank en drapeer er een stuk doek omheen. Op de doek stort ik de zwerm uit tegen zonsondergang. Dan heb ik nog een half uur licht en dat is meestal voldoende. Het is altijd fascinerend om een zwerm te zien inlopen. Ik ga er naast zitten en kijk of ik de moer zie lopen. Ze is in staat om onder de bijenmassa door te lopen, maar meestal kan ik haar pakken met de hand of met zo'n handig knijpertje met moerrooster-openingen. Dan merk ik ze en geef ze zonder andere trucs terug. Dat kan denk ik alleen bij een zwerm. Oude moeren knip ik ook een deel van een vleugel af.

Bij het uit de hand merken komen er veel verkeerde geuren aan de moer te zitten. Normaal geef ik ze terug na ze in te smeren met honing. Dat gaat altijd goed. Bij een inlopende zwerm kan dat niet en de trance waarin de zwerm verkeert laat kennelijk de verkeerde geur toe.
In andere gevallen is het me in het verleden slecht bevallen om zonder maatregelen een in de hand genomen moer terug te geven. Het ging te dikwijls fout.

Albert

[Hennie Peters]

Albert,

Zou het echt alleen maar aan het in de hand nemen van de moer liggen.
Wat voor lak gebruik je voor het merken, zou de geur van het oplosmiddel niet meespelen ?

[Frans vanTongeren]

Om een koningin uit een zwerm te plukken of om de zwerm wat klein te houden zodat het hoofdvolk genoeg Maja's kan handhaven om toch door te kunnen gaan met oogsten .., is het volgende bericht wellicht een ideetje:
*
Uit 'mijn manier van imkeren'
http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.a ... PIC_ID=124
verstuurd 26-05-2001 22:18
-
Om twee uur in de middag kwam er uit 'volk twee' een reusachtige zwerm af. Een wirwar van rondvliegende bijen en een kast waarvan de voorkant opgesierd werd met de kleur van chocolade.
Langzaam aan wolkten de bijen weg van de bijenstand en de vliegenden werksters lichtten goudkleurig op tegen de achtergrond van groen eikeloof.
Mijn schepkorf leek me te klein en daarom pakte ik de grote korf van Antoon maar op. Imker Antoon die veel te vroeg (47 jaar)was gestorven.
'Antoon jongen, je mag weer imkeren', fluisterde ik hem toe ...
De zwerm verdichtte zich in de kroon van een bolacacia en daar kon ik gemakkelijk bij.
De schepkorf rook wat muf en ik dacht de korf wat geurvriendelijker voor de bijen te maken door hem flink door te halen met een bosje gras. Het effect was verbazingwekkend!
Ik veegde de zwerm met drie of vier halen in de korf en draaide die daarna langzaam rond in mijn handen opdat de bijen zich aan de strooien wand konden gaan hechten.
Daar zag ik de koningin. Ze liep statig rond over de bodem en werd op eerbiedige afstand door de werksters gadegeslagen.
Ik zette de korf schuin op een steen en ging
na een half uur weer eens kijken. Vreemd...de resterende bijen uit de bolacacia
waren los gekomen van dit magere boompje en dwarrelden weer stuurloos door de lucht. Naar de korf met koningin keken ze niet om. Dat paleis liet ze volkomen koud. Ze vlogen terug naar kast twee, alsof hun koningin was verongelukt.
Mijn denken kwam op gang. Waarschijnlijk was de geur van het vers gemaaide(met de zeis!) gras zo dominant geweest dat ze de koninklijke koninginnegeur had overheerst en de bijen de juiste weg dus niet meer konden vinden. Dit kwam mij goed uit. Het volk bleef redelijke op sterkte voor het verzamelen van de tweede oogst, de oogst van de meest verfijnde honing die ik ken ...van de ACACIA. (wordt vervolgd)

[wilde]

Hennie, die andere stoffen spelen ook een rol. Ik gebruik meestal lak en soms lijm met staniolplaatjes. Beide merktekens hebben wat bijenvreemde luchtjes, maar die verdwijnen na verloop van tijd. Ik heb ook wel Tipex correctielak gebruikt. Dat geeft een nare lucht die zeer lang ook aan de droge lak blijft hangen.
Toch denk ik dat de geur van de imkerhanden een sterke rol speelt.
Bij het merken met behulp van merkbuisjes (ondingen!) had ik nooit ingebalde moeren en bij het met de hand merken wel. Merkbuisjes zijn echter martelwerktuigen voor zowel moer als imker. Ik gebruik ze niet meer. De moer krijgt na afloop een likje honing over de rug en alles is OK. Bij een inlopende zwerm doe ik dat echter niet en dat gaat altijd goed.
Groeten, Albert

[Germain Van Deursen]

hoe pluk ik de koningin uit een zwerm ?
om een zwerm te scheppen heb ik nodig :
- een schepkorf die aantrekkelijk gemaakt is door er wat water in te gieten , eens goed het water erin laten ronddraaien , uitgieten , en de korf is klaar !( laat geen geur na ! )
- een watervernevelaar gevuld met zuiver water
- grote veer , uit de vleugel van pauw gans enz. en of bijenborstel voor in geval van nood ( de bijen zijn daar niet op gesteld en zijn er zeer vlug door geirriteerd )
- plastiek doos vierkant of rechthoekig voor het geval de zwerm in een schoorsteen is beland ( als schep )
- glazen of plastiek koninginnenvangpijpje
- arrestkooitje
- spijker of ijzerdraadje
- witte jas en imkerhoed ( kapruin mee voor geval van agressieve bijen )
- gaas of jutezak en touw om achteraf de korf dicht te maken

- naargelang de plaats en omstandigheid hoe de zwerm aangetroffen wordt, krijgt die eerst een waternevel over zich , dan probeer ik zoveel mogelijk bijen in de korf te krijgen,

- dan stamp ik de korf ondersteboven op de grond zodat alle bijen in de kop van de korf terechtkomen

- nu heb ik het vangpijpje in de hand
- een streepje waternevel over de bijen ( ze moeten niet zwemmen )
- de bijen lopen omhoog in de korf naar de rand
- bij scherp toezien zie je binnen de kortste keren ergens een gaatje vallen met de koningin erin , als het een gemerkte moer is gaat het nog makkelijker,eventueel herbeginnen met nog eens op de grond te stampen
- het vangglaasje over de moer en op het moment dat de koningin van de korf los in het glaasje zit de duim erover en afsluiten ( met een glaasje zie je wat je doet ! met een knijper werk je zolang tot je een prachtkoningin in twee snijd ... en dan !
- nu wordt de koningin in het arrestkooitje opgesloten
- dit wordt nu met de spijker boven in de korf vastgemaakt
- de korf omgedraaid en op het gaas gezet , liefst in de schaduw en zo dicht mogelijk bij de plaats waar de zwerm hing , hou er rekening mee op het verdraaien t.o.v. de zon !

- tegen donker worden zijn alle nog rondvliegende bijen in de korf , eventueel de enkele die aan het vlieggat zitten met een waternevel of door blazen ook de korf in , het gaas omhoog rond de korf , vastbin- den en klaar is kees
- thuisgekomen de korf omdraaien zodat er voldoende lucht in kan indien niet onmidelijk in een kast gebracht wordt

zelden heb ik mislukkingen gehad en op deze manier vertrekt de zwerm niet meer
veel succes
groeten
germain

[Frans vanTongeren]

Dag Germain,
Een interessante beschrijving heb je opgesteld.
Alleen vraag ik me af wat het nut/het rendement van dit opsluiten van de koningin is...!
-
Als de zwerm geschept is, zou je de korf toch gewoon schuin op een steen kunnen zetten, zodat de bijen die nog buiten de korf zijn gebleven, alsnog naar binnen kunnen vliegen.
De koningin blijft op eigen vrije wil binnen zitten in een droge korf en lokt door haar geur de andere bijtjes aan.
-
Jij zet de korf, als ik het goed begrijp, omgekeerd op de grond (dus met de opening naar boven); ik doe het andersom. Dat heb ik minder werk/gehannes/geklooi te doen naar mijn idee.

[Germain Van Deursen]

Frans
- de koningin wordt opgesloten om te beletten dat ze na het scheppen toch verkiest om terug de lucht in te gaan met als resultaat dat al je werk vergeefs is en dat je s'avonds voor een lege korf staat
- nog dezelfde- of volgende dag krijg je dan terug een oproep , meestal van mensen die er wel schrik van hebben, om dezelfde zwerm nogmaals te scheppen , zwerm die dan terug een dag ouder is en daardoor meestal een beetje agressiever ; dat noem ik eerst werk/gehannes/geklooi ! zoals jij het noemt

- het zoeken en opsluiten duurt gemiddeld toch maar 5 minuten

- in mijn schepkorven zit een paar centimeter van de onderkant een vlieggat van een 4-tal cm breed en nog één een 5 cm hoger zodat het niet nodig is de korf op een steen te zetten

- om de koningin te zoeken zet ik de korf op zijn kop maar eenmaal ze in arrest zit komt hij gewoon met de opening naar onder op het gaas of jutezak

- een ander voordeel van het zoeken van de koningin is dat als je met gemerkte moeren werkt je ook onmiddelijk weet welke kast gezwermd is , indien de zwerm van je eigen stand komt , als het een voorzwerm is natuurlijk en indien het een ongemerkte moer is is het of een nazwerm of een vreemde aan de eigen stand

hopelijk is het een beetje duidelijker Frans

groeten

[Frans vanTongeren]

Een goede avond Germain,
Je schreef:
hopelijk is het een beetje duidelijker Frans
Dat is het zeker.
Ik had het een en ander verkeerd opgevat.
Maar..nog iets; je schreef ook:
de koningin wordt opgesloten om te beletten dat ze na het scheppen toch verkiest om terug de lucht in te gaan met als resultaat dat al je werk vergeefs is en dat je s'avonds voor een lege korf staat
Daar zit wellicht de verklaring in voor het nemen van je 'vijf minuten extra werk'!
Volgens mij heb je in zo'n geval de koningin niet in je schepkorf mee gekregen. Vaak immers is de zwerm niet met een handomdraai te pakken te krijgen. De koningin is de dans ontsprongen en de bijen willen bij haar blijven.
Ze gaan dan terug naar hun oude plekje en dan moet je een tweede poging doen.
Als je ze de eerste keer wel had meegekregen, bleef ze gewoon in de korf zitten (volgens mij).
Germain, blijf doen wat je doet
Wie goed doet, goed ontmoet

[Hans van der Post.]

Germain,
zoals jij dit beschrijft zo doe ik het ook. Sinds ik ik een keer ben gefopt (s'avonds een lege schepkorf)maar ik gebruik bij hoge uitzondering water. En dan nog alleen als ik zie dat er druk wordt gedanst. Heb dan zo'n doenkerbruin vermoeden dat de damens een nieuw home hebben gevonden. Geef ze dan een koude does dat helpt om de gemoederen weer tot bedaren te krijgen.
Ik doe alleen niet zo ingewikkeld, maar laat de moer in het huisje lopen of pak ze voorzichtig bij de vleugels.
Hans.