Gentiaan; Gentiana scabra
Geplaatst: za 18 okt 2003, 16:06
Gentiaan; Herfstgentiaan; Gentiana scabra.
Dinsdag j.l. was ik bij een tuincentrum en zag daar de Gentiana Scabra, de Herfstgentiaan staan; volop in bloei en een overdaad aan knoppen. Ik heb de plant meegenomen, in mijn tuin gezet en tot mijn grote verassing kwam nog geen uur later de ene bij na de andere aanvliegen. Nog even later werd stuifmeel naar de korfjes op de achterpoten geveegd.
De Gentiaan is een wereldwijd voorkomende plant en kent 400 soorten. Zij heeft een bittere wortelstok en werd vroeger voor medicinale doeleinden geteeld; bij ons is zij vooral als sierplant bekend. Als een van de weinige Gentianen is de Scabra volledig winterhard; vermenigvuldiging door uitzaai, scheuren of wortelstok. De hoogte van de bloem is 5 cm.
De Gentiana scabra behoort tot de grootbloemige trechterbloemen; de bloemen staan rechtop. In de kroontrechter bevinden zich de geslachtsorganen. De kroon heeft een mooie diepblauwe kleur en is van binnen gestippeld; dit zijn de z.g. honingmerken waardoor o.a. bijen worden gelokt. De bloemen ontstaan in de oksels van de bladeren; als het donkerder wordt, gaan zij dicht.
De kroonbladen zijn vergroeid tot een trechter. De nauwe trechterhals ontstaat door de 5 meeldraden, die onderin met de kroon vergroeid zijn en strak om de stijl zitten.
Aan de voet van het bovenstandig vruchtbeginsel (de verdikking van de stijl), geheel onder in de bloem, bevinden zich 5 nectariën, die alleen langs de vijf vernauwingen van de meeldraden bereikt kunnen worden; alleen grote bestuivers kunnen er bij, vooral hommels.
De helmknoppen leveren haar Pollen af aan de buitenzijde. Pollen komen daardoor ook op de binnenzijde van de kelk terecht; 's avonds sluit de kroon zich waardoor meeldraden en binnenzijde van de kroon tegen de stempel drukken en zo, indien overdag geen bestuiving heeft plaats gevonden, treedt alsnog zelfbestuiving op.
Bestuivers gaan de bloemkelk binnen en worden overal met pollen bedekt. Bijen worden aangetrokken door het honingmerk; de gespikkelde vlekken op de binnenzijde van de bloem.
Hommels oriënteren zich op de vorm van de bloem en worden geprikkeld door de dieptewerking van de kelk; zij gaan rechtsreeks op de nectar af. Bijen verzamelen alleen pollen.
( gegevens vooral ontleend aan: H. Kugler, Blütenökologie; 1970)
hennie oes
Dinsdag j.l. was ik bij een tuincentrum en zag daar de Gentiana Scabra, de Herfstgentiaan staan; volop in bloei en een overdaad aan knoppen. Ik heb de plant meegenomen, in mijn tuin gezet en tot mijn grote verassing kwam nog geen uur later de ene bij na de andere aanvliegen. Nog even later werd stuifmeel naar de korfjes op de achterpoten geveegd.
De Gentiaan is een wereldwijd voorkomende plant en kent 400 soorten. Zij heeft een bittere wortelstok en werd vroeger voor medicinale doeleinden geteeld; bij ons is zij vooral als sierplant bekend. Als een van de weinige Gentianen is de Scabra volledig winterhard; vermenigvuldiging door uitzaai, scheuren of wortelstok. De hoogte van de bloem is 5 cm.
De Gentiana scabra behoort tot de grootbloemige trechterbloemen; de bloemen staan rechtop. In de kroontrechter bevinden zich de geslachtsorganen. De kroon heeft een mooie diepblauwe kleur en is van binnen gestippeld; dit zijn de z.g. honingmerken waardoor o.a. bijen worden gelokt. De bloemen ontstaan in de oksels van de bladeren; als het donkerder wordt, gaan zij dicht.
De kroonbladen zijn vergroeid tot een trechter. De nauwe trechterhals ontstaat door de 5 meeldraden, die onderin met de kroon vergroeid zijn en strak om de stijl zitten.
Aan de voet van het bovenstandig vruchtbeginsel (de verdikking van de stijl), geheel onder in de bloem, bevinden zich 5 nectariën, die alleen langs de vijf vernauwingen van de meeldraden bereikt kunnen worden; alleen grote bestuivers kunnen er bij, vooral hommels.
De helmknoppen leveren haar Pollen af aan de buitenzijde. Pollen komen daardoor ook op de binnenzijde van de kelk terecht; 's avonds sluit de kroon zich waardoor meeldraden en binnenzijde van de kroon tegen de stempel drukken en zo, indien overdag geen bestuiving heeft plaats gevonden, treedt alsnog zelfbestuiving op.
Bestuivers gaan de bloemkelk binnen en worden overal met pollen bedekt. Bijen worden aangetrokken door het honingmerk; de gespikkelde vlekken op de binnenzijde van de bloem.
Hommels oriënteren zich op de vorm van de bloem en worden geprikkeld door de dieptewerking van de kelk; zij gaan rechtsreeks op de nectar af. Bijen verzamelen alleen pollen.
( gegevens vooral ontleend aan: H. Kugler, Blütenökologie; 1970)
hennie oes