Geen leven zonder insecten
Geplaatst: vr 30 dec 2005, 21:47
Uit het Nederlands Dagblad vandaag
Insecten zijn overal. Voor de meeste van ons zijn bet lastige dieren die we bet liefst dood meppen. Entomologen of insectendeskundigen genieten van de pracht van dit nietig leven. Marcel Dicke is zo'n liefhebber en wil dat met anderen delen. Volgens de Wageningse hoogleraar insectenkunde is er zelfs geen leven mogelijk zonder insecten.
Hij schreef een luchtig boek over de rol van insecten in ons dagelijks bestaan, "Twee vliegen in een klap".
DOOR PETER DE JAEGER
Het begint al op school. Wie is er niet opgegroeid met proefjes met bananenvliegen tijdens de biologieles. Kruisingen tussen vliegen met witte en rode ogen leerden ons over erfelijkheid.
Vliegen hebben in de ontwikkeling van de biologie op meer plekken een rol gespeeld. Tot midden zeventiende eeuw dacht men in Europa dat alle leven spontaan ontstond. Serieuze wetenschappers geloofden dat vliegen werden geboren uit vlees. De Italiaan Redi maakte daar een eind aan. In experimenten Legde hij vlees open en bloot op tafel of onder een glazen stolp. Alleen in het eerste geval kropen er vliegen uit het vlees. Zij kwamen uit eieren die door eerdere bezoekers waren gelegd.
Insecten zijn zelfs doorgedrongen tot de politiek. Tot in de negentiende eeuw bepaalden luizen wie er burgemeester werd van het Zweedse dorp Hurdenborg. De kandidaten gingen bij elkaar zitten en drapeerden hun lange baarden over de tafel. De gemeentesecretaris plaatste een hoofdluis midden op tafel. Degene bij wie de luis in de baard kroop, werd de nieuwe burgervader.
Ook nu nog bepalen insecten politiek gedrag. Dicke refereert aan een bezoek in 2000 van Madeleine Albright, de toenmalige minister van buitenlandse zaken, aan PLO-Leider Yasser Ararat Bij haar bezoek had ze een hoornaar op haar revers gespeld. Volgens Dicke was de gekozen broche geen toeval. Het was een verwijzing naar bijbelteksten waarin aan de Israëlieten wordt gemeld dat God hoornaars zal sturen om de lokale bevolking te verdrijven. De speld suggereerde dat je moest oppassen voor Albright's vliegvermogen.
De bewondering voor insecten is ook doorgedrongen tot techneuten. Vliegtuigbouwers kijken af en leren van de verbazingwekkende vleugelslag en het vliegvermogen van insecten. Een mug haalt met gemak duizend vleugelslagen per seconde. dat gezoem houdt ons uit de slaap, maar prikkelt aërodynamische onderzoekers. Naast mechanisch wordt veel neurobiologisch onderzoek aan insecten gedaan. Zo zijn er robots in ontwikkeling met neurologische net- werken en uitgerust met de supergevoelige zintuigen van insecten. Deze roboflies kunnen worden ingezet bij de ontwikkeling van mini-spionage- vliegtuigen. die voor het eerst zijn gebruikt bij de aanval op Afghanistan.
Ook levende insecten worden ingezet bij biologische oorlogsvoering. Dat is in 1952 voor het eerst gebeurd in Noord-Korea. Daar werden door de Verenigde Staten besmette insecten uitgezet om de pest, cholera en tyfus te verspreiden.
In de nasleep van een oorlog kunnen sluipwespen worden getraind om landmijnen te herkennen en op te sporen. Bestuurbare kakkerlakken, in Japan ontwikkeld, kunnen op voor mensen gevaarlijke plekken komen.
Iets anders zijn insecten als inspiratiebron voor onze cultuur. shakespeare schreef erover, ze figureren in de Faust van Goethe. En William Blake schilderde de Geest van een Vlo. In de opera Damnation de Faust van Hector Berlioz komt het lied van de vlo voor. De Italiaanse componist Ghedini schreef een opera met een vlo in de hoofdrol: La Pulce d'Oro. Insecten spelen ook de hoofdrol in films: The Ay van David Cronenberg, waarin een mens verandert in een vlieg, Eight legged freaks en Starship Troopers.
Angst Van de lichaamsbouw klopt meestal geen vezel, maar de beesten worden opgevoerd om de diep gewortelde angst bij de mens voor insecten te voeden, meent Dicke. Op zich niet verwonderlijk, als je weet dat veel ziekten worden overgebracht door insecten. De rattenvlo was de verspreider van<
Insecten zijn overal. Voor de meeste van ons zijn bet lastige dieren die we bet liefst dood meppen. Entomologen of insectendeskundigen genieten van de pracht van dit nietig leven. Marcel Dicke is zo'n liefhebber en wil dat met anderen delen. Volgens de Wageningse hoogleraar insectenkunde is er zelfs geen leven mogelijk zonder insecten.
Hij schreef een luchtig boek over de rol van insecten in ons dagelijks bestaan, "Twee vliegen in een klap".
DOOR PETER DE JAEGER
Het begint al op school. Wie is er niet opgegroeid met proefjes met bananenvliegen tijdens de biologieles. Kruisingen tussen vliegen met witte en rode ogen leerden ons over erfelijkheid.
Vliegen hebben in de ontwikkeling van de biologie op meer plekken een rol gespeeld. Tot midden zeventiende eeuw dacht men in Europa dat alle leven spontaan ontstond. Serieuze wetenschappers geloofden dat vliegen werden geboren uit vlees. De Italiaan Redi maakte daar een eind aan. In experimenten Legde hij vlees open en bloot op tafel of onder een glazen stolp. Alleen in het eerste geval kropen er vliegen uit het vlees. Zij kwamen uit eieren die door eerdere bezoekers waren gelegd.
Insecten zijn zelfs doorgedrongen tot de politiek. Tot in de negentiende eeuw bepaalden luizen wie er burgemeester werd van het Zweedse dorp Hurdenborg. De kandidaten gingen bij elkaar zitten en drapeerden hun lange baarden over de tafel. De gemeentesecretaris plaatste een hoofdluis midden op tafel. Degene bij wie de luis in de baard kroop, werd de nieuwe burgervader.
Ook nu nog bepalen insecten politiek gedrag. Dicke refereert aan een bezoek in 2000 van Madeleine Albright, de toenmalige minister van buitenlandse zaken, aan PLO-Leider Yasser Ararat Bij haar bezoek had ze een hoornaar op haar revers gespeld. Volgens Dicke was de gekozen broche geen toeval. Het was een verwijzing naar bijbelteksten waarin aan de Israëlieten wordt gemeld dat God hoornaars zal sturen om de lokale bevolking te verdrijven. De speld suggereerde dat je moest oppassen voor Albright's vliegvermogen.
De bewondering voor insecten is ook doorgedrongen tot techneuten. Vliegtuigbouwers kijken af en leren van de verbazingwekkende vleugelslag en het vliegvermogen van insecten. Een mug haalt met gemak duizend vleugelslagen per seconde. dat gezoem houdt ons uit de slaap, maar prikkelt aërodynamische onderzoekers. Naast mechanisch wordt veel neurobiologisch onderzoek aan insecten gedaan. Zo zijn er robots in ontwikkeling met neurologische net- werken en uitgerust met de supergevoelige zintuigen van insecten. Deze roboflies kunnen worden ingezet bij de ontwikkeling van mini-spionage- vliegtuigen. die voor het eerst zijn gebruikt bij de aanval op Afghanistan.
Ook levende insecten worden ingezet bij biologische oorlogsvoering. Dat is in 1952 voor het eerst gebeurd in Noord-Korea. Daar werden door de Verenigde Staten besmette insecten uitgezet om de pest, cholera en tyfus te verspreiden.
In de nasleep van een oorlog kunnen sluipwespen worden getraind om landmijnen te herkennen en op te sporen. Bestuurbare kakkerlakken, in Japan ontwikkeld, kunnen op voor mensen gevaarlijke plekken komen.
Iets anders zijn insecten als inspiratiebron voor onze cultuur. shakespeare schreef erover, ze figureren in de Faust van Goethe. En William Blake schilderde de Geest van een Vlo. In de opera Damnation de Faust van Hector Berlioz komt het lied van de vlo voor. De Italiaanse componist Ghedini schreef een opera met een vlo in de hoofdrol: La Pulce d'Oro. Insecten spelen ook de hoofdrol in films: The Ay van David Cronenberg, waarin een mens verandert in een vlieg, Eight legged freaks en Starship Troopers.
Angst Van de lichaamsbouw klopt meestal geen vezel, maar de beesten worden opgevoerd om de diep gewortelde angst bij de mens voor insecten te voeden, meent Dicke. Op zich niet verwonderlijk, als je weet dat veel ziekten worden overgebracht door insecten. De rattenvlo was de verspreider van<