Varroa-resistentie / lezing en onderzoek

[Piet Jager]

Lezing Varroaresistentie

Op 7 febr. 2006 gaven Ed Pieterse en zijn collega, op uitnodiging van de VBBN-afdeling Voorthuizen, een lezing aan de hand van beamerbeelden over de ontwikkeling van het onderzoek naar varroaresistentie van de stichting '˜De duurzame bij'.

Uit onderzoek werden de verschillen tussen de bijenrassen met betrekking tot varroaresistente eigenschappen door middel van grafieken duidelijk in beeld gebracht.

Er werd veel aandacht geschonken aan de Primorsky bij met betrekking tot haar herkomst, raszuiverheid, locale verschillen, broednestontwilkkeling, zwermdrift en haar specifieke eigenschappen tav het overleven van een varroabesmetting.

Samenvattend, zijn de Russen redelijk bestand tegen varroamijten. De zuivere Russen overwinteren goed, zijn zachtaardig, goede honingproducenten en genetisch identificeerbaar. In meer guur weer werken ze zelfs goed en zetten geen bovenmatige propolis aan. Zij bouwen veel koningincellen zonder ooit te zwermen. Één nadeel is dat de koninginnen gewoonlijk donker gekleurd zijn, waardoor ze moeilijker zijn te vinden! Merken zou daarom raadzaam kunnen zijn.

Dit jaar gaat de Stichting proeven nemen met SMR-moeren. Deze SMR-moeren zijn niet Russisch en worden momenteel ergens in een teeltprogramma als zuiver levende bron van genetisch materiaal bewaard. Het is een lijn van Dr. John Harbo van het Laboratorium van Baton Rouge, die door hem uit de binnenlandse voorraad bijen is ontwikkeld en weerstand tegen varroa mijten toont. Van deze SMR-moeren gaat een remmende invloed uit op de voortplanting van de varroamijt. Hoe dat inter-actieve proces binnen de cel verloopt is (nog!) niet bekend, maar vastgesteld werd dat a.) de mijt in de cel soms dood gaat naast de larve b.) of waarbij de mijt blijft leven naast de larve, maar geen eitjes legt c.) of waarbij de mijt eitjes legt, die niet uitkomen d.) Of waarbij de jonge mijten te laat tot ontwikkeling komen en met het uitlopen van het broed sterven.

Een niet onbelangrijke bijkomstigheid (plus) is dat op ca de vierde dag van het gesloten broed de werkbijen de vruchtbare varroa's op de een of ander manier in het gesloten broed weten te detecteren en dit broed gaan trekken. We noemen dit verschijnsel dan ook wel SMR-plus. Op de bodem van de lege cellen zie je dan in de hoeken 2 kleine 'hoopjes' uitwerpselen van de larven liggen als grijswitte stippen. Dit verschijnsel van voortijdige lege broedcellen wordt ook wel varroa-hagelschot genoemd, dit in tegenstelling tot genetisch-hagelschot hetgeen veroorzaakt wordt door inteelt. Al met al lijkt het een hoopgevende ontwikkeling te zijn naar varroaresistente bijenvolken. Maar er is nog een lange weg te gaan!

De stichting '˜De duurzame bij' heeft t/m 2008 de beschikking over het bevruchtingsstation Neeltje Jans gekregen om samen met Duitse Primorsky collega-onderzoekers verder te kunnen werken aan de ontwikkeling van een duurzame (varroaresistente) bij.

We mogen alle medewerkers van de Stichting van '˜De duurzame bij' wel complimenteren met hun volharding, creativiteit, inzet, materiaal, kapitaal en de talloze vrije uren, die zij op vrijwillige basis hier insteken. Ze zijn begonnen in 2001 en gaan nu hun 5e jaar in. Hopelijk voor hen en voor ons het jaar van de waarheid.

!Piet

[Piet Jager]

SMRd'“bijenvolken: De doorbraak in varroa-tolerantie

Het schijnt dat de remmende invloed van mijtreproductie een genetisch overerfbare eigenschap is, die resulteert in varroa-verdraagzame bijen. Deze eigenschap, genoemd SMR, is gevonden bij slechts één van verscheidene Afrikaanse bijenvolken, die in potentie bij selectieprogramma's in gebruik zijn. Gelukkig is deze eigenschap wijdverspreid in de bijenvolken van de V.S en is daarom gemakkelijk beschikbaar in de huidige genenpool. Maar om met een selectieprogramma te beginnen, moet er wel een technologie zijn om de eigenschap te meten. Een zeer korte samenvatting van het werk dat door Dr. Harris samen met Dr. John Harbo is gedaan, vind je in onderstaand - door mij vertaalde - artikel uit 2001.

"Alle vrouwelijke Varroa's in een bijenvolk planten zich niet terzelfder tijd voort. Over het algemeen wordt één derde van de mijten op de volwassen bijen gevonden en de rest in de broedcellen van de bijen. Ongeveer 15 tot 25 % van mijten dat het broed ingaat plant zich in feite niet voort. Dit kunnen mijten zijn die reeds sterven voordat zij eieren leggen of eieren leggen waar slechts 1 mannetje en geen vrouwtjes uitkomen of eieren leggen waarvan het nageslacht te laat tot rijping komt en sterft bij het uitlopen van het broed.

Één of elk van deze categorieën kunnen in elk bijenvolk worden gevonden. Het aantal van zich niet-reproducerende mijten in een bijenvolk wordt gevonden door ongeveer 30 afzonderlijk geinfecteerde broedcellen te onderzoeken en het registreren van het reproductieve succes van elk wijfje, dat daar gevonden wordt.

Verscheidene milieuvariabelen beïnvloeden echter het percentage van niet-reproducerende mijten (van NR%). Deze omvatten temperatuur en vochtigheid (verhoging NR%), seizoen (hogere NR% in de zomer) en klimaat (grotere NR% in de keerkringen). NR-mijten hebben vaak ook geen sperma (zijn niet gekoppeld) en in sommige gevallen worden dode mijten gevonden, die tijdens de overgang van de larve naar het popstadium geklemd raken tussen de celwand en de cocon, als het ware 'gevangen door de cocon'

[Piet Jager]

SMR KONINGINNEN
door: John Harbo

Aangezien de varroa zich wereldwijd in de bijenvolken begon te verspreiden, is het telen van bijenvolken met weerstand tegen de Varroa (Varroa destructor) een doel geweest. Af en toe scheen dit doel onbereikbaar. Nochtans, weten wij nu dat er weerstand tegen Varroa in honingbijen bestaat en het schijnt om meer dan één vorm te gaan.
Dit artikel beschrijft één mechanisme van weerstand, dat wij in de afgelopen zeven jaar hebben bestudeerd. Het is een eigenschap van de honingbij, die de reproductie van Varroamijten onderdrukt. Wij noemen de eigenschap SMR. Het gen of de genen die deze eigenschap beïnvloeden zijn waarschijnlijk aanwezig in bijenvolken over de hele wereld, en wij gebruikten traditionele teeltprogramma's om de frequentie van deze genen in onze lokale bijenvolken te verhogen. Wij zullen de eigenschap SMR beschrijven en zullen uitleggen hoe de telers en bijenhouders kunnen profiteren van het bezitten van deze eigenschap in hun bijenvolken.

Beginnen met een teeltprogramma
Ons doel was honingbijen te produceren die genetisch bestand zijn tegen Varroa en wij definieerden mijtweerstand in honingbijen als een langzamere groei of daling van de mijtbevolking in een bijenvolk. Daarom begonnen wij manieren te ontwikkelen om een mijtbevolking te meten. Wij maten ook vier kenmerken van honingbijen die andere onderzoekers met mijtweerstand hadden verbonden. Dit waren hygiënisch gedrag (de bijen openen cellen met dood of ziek broed en verwijderen de inhoud), poetsgedrag (bijen bijten of verwijderen mijten op volwassen bijen), tijdsduur van het gesloten broed (mijten hebben minder tijd om zich te reproduceren), en mijten die zich niet reproduceren (de mijten gaan de broedcel in, maar produceren geen nageslacht). Dit eerdere werk werd gedaan om aan te tonen welk ras, met om het even welk van de vier kenmerken, met de groei van mijtbevolking in onze bijen met elkaar in verband kon worden gebracht.
.
In onze testgroep van ongeveer 60 volken (testkoninginnen van de V.S., meestal van Louisiane), was het niet-reproduceren van mijten het enige kenmerk, dat met het aantal mijten in het volk aan het eind van de test correleerde. Om het niveau te schatten van het niet-reproduceren van mijten in een volk, onderzochten wij minstens 20 mijt-geïnfecteerde cellen met werksters in het popstadium (paarse ogen of ouder). Een raming van 80% niet-reproducerende mijten in een volk betekende, dat we in dat onderzochte volk in 16 van de 20 mijt-geinfecteerde cellen mijten hadden gevonden, welke zich niet reproduceren. In onze tests in Louisiane en Michigan, weken de volken met een hoger percentage van non-reproducing maar weinig af.

Wij leerden toen dat non-reproducing van mijten een erfelijke eigenschap van de honingbij was. Wij schatten de erfelijkheid voor deze eigenschap in door de mijtreproductie te meten in een groep volken, die een genetische verwantschap kenden. Wanneer de metingen van een eigenschap meer gelijkaardig zijn onder volken die genetisch verwant zijn dan onder volken die niet verwant zijn, dan heeft de eigenschap een genetische component. Als verwantschap geen effect heeft op het zich manifesteren van de eigenschap dan is de eigenschap niet erfelijk en de selectie voor de eigenschap zou dan niet mogelijk zijn.

Erfelijkheid in de honingbij was voor ongeveer 44% de oorzaak van het verschil dat wij in mijtreproductie waarnamen. Milieu factoren zoals temperatuur, verhuizing van mijtenpopulaties, volklocatie, metingenfout, enz. zijn waarschijnlijk verantwoordelijk voor de andere 56%. Nochtans, is een erfelijkheidsniveau van 44% hoog genoeg om voor te stellen dat het selectief telen van de eigenschap zou moeten slagen, en het te doen. Met het selectief telen verminderden wij dan de mijtreproductie in werksterbroed met minder dan 10%. Daarna, gebruikten wij de term ' onderdrukken van de mijtreproductie ' (SMR), als een verwijzing naar een kenmerk van de honingbij en de term ' non-reproduction ' als een omschrijving bij de mijten.

Non-reproducing mijten zijn gemeld in bijenbevolking over de hele wereld. Na het onderzoeken van natuurlijke weerstand tegen Varroa bij honingbijen in Tunesië, Uruguay, Argentinië en Brazilië, werd weerstand geassocieerd met een hoog voorkomen van non-reproducing bij mijten. Aan deze resistente populaties zou de eigenschap SMR bij de honingbij als mogelijke oorzaak ten grondslag kunnen liggen. Aldus, kan de eigenschap SMR wijdverspreid en vrij gemeenschappelijk zijn. Men kon de eigenschap SMR in de wereld overal waarschijnlijk vinden door elk van 30 koninginnen met enige darren te bevruchten bijeengezocht uit 30 niet-verwante volken. De inseminaties met slechts 1 dar zijn goed voor het ontdekken van eigenschappen in één volk, maar daarna zijn gewoonlijk meervoudige bevruchtingen te verkiezen.

P.S. - (Meer achtergronden over SMR-koninginnen kun je lezen op onderstaande link)

Free wisdom: http://www.beeculture.com/storycms/inde ... cordID=152

!Piet

[Ria van den Berg]

Beste Piet,

De artikelen waar je mee bezig bent zijn al van 2001, intussen is er wel verder gekeken.
S.M.R. berust voor een groot deel op het hygienisch gedrag van de bijen t.o.v. de varroamijt. De mijten die dus nog gevonden worden, zijn degenen die niet "gevaarlijk" voor de bijen zijn. Een paar jaar geleden deed Jeff Harris mee aan een bijenhoudersworkshop hier en vertelde over het intensieve onderzoek dat nodig was om S.M.R. te vinden. Een enorm aantal cellen moest worden opengemaakt en onderzocht. Hij was toen gepuzzeld (Nederlands ?) hoe het hagelschotbroedpatroon van zuivere SMR koninginnen te verklaren was, want het was geen inteelthagelschot. Marla Spivak, van de Minnesota Hygienic Line, geselecteerd op het verwijderen van met AVB geinfecteerde larven, kon bij haar bijen geen statistisch betere omgang met varroa vinden. Zij is toen gaan kijken naar de SMR's en ze vond bij die bijen een sterk hygienisch gedrag t.o.v. de varroamijt. Dit verklaart ook het experiment waar ze koninginnen wisselden en het SMR gedrag met de koningin "meeging". Ik heb een kort artikeltje van een lezing die ze vorig jaar op de Canadian Honey Council vergadering gaf en kan dat naar je doorsturen als je geinteresseerd bent.


vanuit de Peace River Vallei, Ria van den Berg
leven op een imkerij in Canada : http://www.vandenbergfamily.ca

[Piet Jager]

Zij is toen gaan kijken naar de SMR's en ze vond bij die bijen een sterk hygienisch gedrag t.o.v. de varroamijt. Dit verklaart ook het experiment waar ze koninginnen wisselden en het SMR gedrag met de koningin "meeging".

Dag Ria,

Dit zou tevens een verklaring kunnen zijn voor het vertraagd/delayed (na ca 5 a 6 weken) op gang komen van haar SMR-eigenschap. Ik zie jouw artikel met belangstelling tegemoet!

P.S. - Rothenbuhler heeft ontdekt dat hygiënisch gedrag op twee genen berust. Wanneer beide genen in dubbel recessieve vorm in een volk aanwezig zijn, dan wordt ziek broed herkend en verwijderd. Op mijn site vind je een voorbeeld van genetische selectie bij vererving van hygiënisch gedrag.

!Piet

[Piet Jager]

Onderstaand recent artikel in Apidologie van januari/februari 2006 is te vinden op onderstaande site en is 'free wisdom" Op de laatste link: Alle 21e eeuwse artikelen uit het archief van Apidologie
En....wie voor ons dat artikel wil vertalen: "Wij prijzen uwe naam en eren U in stilte"

!Piet

"The relationship between hygienic behavior and suppression of mite reproduction as honey bee (Apis mellifera) mechanisms of resistance to Varroa destructor" p. 31

(Het verband tussen hygiënische gedrag en onderdrukking van mijtreproductie als mechanismen van weerstand van de honingbij tegen de Varroa destructor)

Abdullah Ibrahim and Marla Spivak
Published Online: 13 December 2005
Abstract | PDF file (106 KB) | References

http://www.edpsciences.org/articles/api ... tents.html

http://www.edpsciences.org/journal/inde ... 2=archives

[Ria van den Berg]

En....wie voor ons dat artikel wil vertalen: "Wij prijzen uwe naam en eren U in stilte"

!Piet

Ik wil het engels (niet de franse en duitse samenvatting) wel vertalen, maar het is 10 bladzijden, is dat iets voor het forum ?

vanuit de Peace River Vallei, Ria van den Berg
leven op een imkerij in Canada : http://www.vandenbergfamily.ca

[Piet Jager]

Ria,

Nee, inderdaad dat moeten we niet doen! Ik heb een betere oplossing!
Als je de samenvatting wil vertalen dan prijzen wij ons al gelukkig. Onderstaand de vertaling van Ria en mij.

Samenvatting

We (Ibrahim/Spivak) vergeleken de resistentie mechanismen tegen de Varroa destructor tussen bijen die geselecteerd waren op het '˜onderdrukken van mijtreproductie' (SMR) en '˜hygiënisch gedrag '˜(HYG).

Mijten die uit SMR- en HYG-volken kwamen, werden ingebracht in pas gesloten SMR- en HYG-werksterbroed en de besmette larven in het popstadium werden in testvolken of in een broedstoof gedaan.

SMR-volken verwijderden duidelijk meer besmette larven dan de HYG-volken. Het vermeerderingssucces (vruchtbaarheid en aantal levensvatbare vrouwelijke nakomelingen) van de mijten van beiden afkomstig, op de larven die niet waren verwijderd, was duidelijk lager in de SMR-volken.

In de broedstoof was de reproductie van mijten op de poppen van SMR-bijen ook lager en het laagst als de mijten uit SMR-volken ingebracht waren in SMR-broed.

Onze bevindingen gaven aan dat bijen geselecteerd op SMR, hygiënisch gedrag vertonen; volwassen bijen verwijderen selectief besmette poppen met mijten.

Bovendien is er een effect van SMR-larven, dat het vermeerderingssucces van de mijt vermindert, dat nader onderzoek vereist.

----------------------------------------------------------------------------------------------

Ziezo, wij en 'de duurzame bij' zijn weer helemaal 'bij'..!

Een plusje voor de SMR-bijen ..!

!Piet

[Jelte Pieter Dijkstra]

Wat zijn hyg volken?? Waar zijn deze volken op geselecteerd

JP

ps ik geef toe heb niet echt de tijd genomen op de artikelen door te spitten. Beetje lui dus.

[zoem zoem de bij]

hallo pieter

Dit zijn volken geselecteerd op hun hygienisch gedrag.


Groeten Peter