Resistentie mijten Apistan versus wintersterfte

[Gerard Boswinkel]

Hoi Romée en andere geïnteresseerden,

In de topic 'Celler Rotation' vroeg jij mij om een nieuw discussie onderwerp te starten waarbij wij de Apistan resistentie van de varroamijt versus de wintersterfte verder kunnen bediscussieren. Nou hier dan de start van deze discussiereeks. Ik heb de aftrap genomen en copieer voor het gemak even mijn laatste bijdrage uit het item 'Celler rotation'. Ik ben erg benieuwd naar jou antwoord.

Hoi Romée,

Even nog een reactie op jou voorlaatste stukje. Jij schreef:


citaat:
--------------------------------------------------------------------------------
Wel kwam in 30% van de volken in zekere mate nosema voor. Bovendien is nosema ceranea in de Bondsrepubliek aanwezig. De rol van nosema zal zeker verder onderzocht worden.
--------------------------------------------------------------------------------



Voor jou heb ik er even 'Bijenhouden met succes' van Van Gool er op nageslagen. Hij schrijft in dat boek: Vaststaat dat de nosema-parasiet een echte zwakte-parasiet is.

Hier lijkt mij sprake van een kip-en-het-ei verhaal. Waardoor wordt die nosema veroorzaakt? Door de mijten?? Door de virussen??

Mijn ervaring is dat een goede mijtenbestrijding noodzakelijk is. Romée, kun jij mij een verklaring geven voor het feit dat de massale wintersterfte samenvalt met het resistent worden van de mijten tegen Apistan?? Ter ondersteuning nog even een draadje van Bob de Graaf uit het verleden. Tot op heden heeft mij niemand die verklaring kunnen geven.

http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.a ... b,de,Graaf

In bovenstaand draadje spreekt Bob ook al over dode volken rond Landgraaf.

Groeten...........

Gerard Boswinkel

[Romée van der Zee]

Hoi Romée en andere geïnteresseerden,

..... knip

Mijn ervaring is dat een goede mijtenbestrijding noodzakelijk is. Romée, kun jij mij een verklaring geven voor het feit dat de massale wintersterfte samenvalt met het resistent worden van de mijten tegen Apistan??

..... knip

Nee Gerard, dat kan ik niet. Was het maar zo eenvoudig.
In mijn onderzoek vond ik steeds dat aanzienlijke sterfte zich ook voordeed bij imkers die niet met apistan, maar met andere middelen bestreden. Het is wel zo, dat het sterftepercentage bij de met apistan behandelde volken relatief groter was. Dat zal zeker te wijten zijn aan resistentie. Ik heb overigens de indruk (uit reacties tijdens mijn lezingen) dat het aantal apistangebruikers het afgelopen jaar weer is toegenomen. Ik hoop dat dit jaar te kunnen vaststellen. Dat is jammer want de resistentie heeft enkele jaren nodig om weer te verdwijnen en op deze manier wordt dat proces vertraagd.

Een falende varroabestrijding is onvoldoende verklaring voor de huidige bijensterfte. Varroabestrijding zal zeker een rol spelen, al staat niet vast welke.
Een andere rol speelt de imkerpraktijk. Imkers die meer volken verzorgen hebben minder sterfte. Net als de imkers die meedoen aan monitorprojecten. Maar ook hier geldt, het is geen afdoende verklaring. Ik kan nog wel meer factoren noemen. Op dit ogenblik staat de vraag centraal of het de interactie tussen deze bekende factoren is die leidt tot sterfte of dat gedacht moet worden aan nog niet herkende nieuwe factoren. Daar wordt stevig onderzoek naar gedaan. Zeker is dat de afgelopen 5 jaar de nosema ceranae in een groot deel van Europa en de USA haar intrede heeft gedaan. Wellicht speelt dit een belangrijke rol. Maar ook daarvoor geldt dat deze vorm van nosema in Duitsland pas sinds kort wordt aangetroffen terwijl de sterfte al enige jaren aan de gang is. Hoe goed is daar in het recente verleden naar gekeken? Daar houd ik mij op dit ogenblik mee bezig.
Romée


monitoring bijen en imkers op: http://www.beefriends.org

[Gerard Boswinkel]

Hoi Romée,

Bedankt voor je antwoord. Echter, en ik heb dat al meerdere malen gemeld, de massale sterfte van de bijenvolken is pas begonnen nadat we in Nederland te maken kregen met de Apistan resistente mijten! Als onderzoeker ga je dan op zoek naar de omstandigheden die veranderd zijn voor en na de massale sterfte. Het enige dat ik dan kan bedenken is die resistentie.

Verder schrijf jij:

Een andere rol speelt de imkerpraktijk

Ook het gebruiksgemak van Apistan valt onder imkerspraktijk. Jij weet als geen ander dat de meeste imkers van gemakkelijke dingen houden. Als ze top koninginnen goedkoop kunnen betrekken, zullen ze deze kopen en niet de moeite nemen ze zelf te telen. Voor varroabestrijding geldt dat even zo. En wat is er nu gemakkelijker dan na de dracht even twee stripjes in je volken te hangen en deze na zes tot acht weken weer te verwijderen? Bij mierenzuur en Thymovar is een stuk meer fingerspitzengefühl vereist.

Dan nog even wat anders. Jij hebt zeer zeker ook de presentatie van Lonne Gerritsen gehoord tijdens die internationale wintersterfte bijeenkomst in Wageningen. In tegenstelling tot jou enquette, komt zij na onderzoek wel tot de conclusie dat het tijdstip van varroabestrijding van invloed is op de langlevendheid van winterbijen.

Lonne heeft vier groepen van 6 volken geselecteerd. In de eerste groep werd de varroa bestreden voor 4 juli. In een tweede groep is de varroa bestreden tussen eind augustus en begin september. De varroabestrijding van de derde groep is beëindigd op 1 oktober en van de vierde heeft geen varroabestrijding ondergaan. Lonne vond dat gezonde winterbijen pas ontstonden nadat de varroamijt bestreden was. Verder werd in de volken uit groep 3 en 4 significant langer en meer broed gevonden dan in groep 1. Dit komt overeen met de waarnemingen van bijna alle imkers die te maken hebben gehad met wintersterfte. In de volken bevindt zich nog een broednest. Lonne zegt dus eigenlijk dat er een verband bestaat tussen varroabesmetting en wintersterfte.

Het onderzoek van Lonne zal binnenkort wel in Bijenhouden worden gepubliceerd.

Groeten..............

Gerard Boswinkel

Gerard Boswinkel

[Romée van der Zee]

Echter, en ik heb dat al meerdere malen gemeld, de massale sterfte van de bijenvolken is pas begonnen nadat we in Nederland te maken kregen met de Apistan resistente mijten! Als onderzoeker ga je dan op zoek naar de omstandigheden die veranderd zijn voor en na de massale sterfte. Het enige dat ik dan kan bedenken is die resistentie.

Ik val in herhaling. Als je veronderstelling juist was, dan zou er geen massale sterfte geweest moeten zijn bij imkers die in die tijd andere middelen gebruikten. En dat is niet zo.

Ook het gebruiksgemak van Apistan valt onder imkerspraktijk. Jij weet als geen ander dat de meeste imkers van gemakkelijke dingen houden. Als ze top koninginnen goedkoop kunnen betrekken, zullen ze deze kopen en niet de moeite nemen ze zelf te telen. Voor varroabestrijding geldt dat even zo. En wat is er nu gemakkelijker dan na de dracht even twee stripjes in je volken te hangen en deze na zes tot acht weken weer te verwijderen? Bij mierenzuur en Thymovar is een stuk meer fingerspitzengefühl vereist.

Ja, dat schreef ik ook. De imkerpraktijd is zeker een belangrijke factor, maar geen afdoende verklaring.

Dan nog even wat anders. Jij hebt zeer zeker ook de presentatie van Lonne Gerritsen gehoord tijdens die internationale wintersterfte bijeenkomst in Wageningen. In tegenstelling tot jou enquette, komt zij na onderzoek wel tot de conclusie dat het tijdstip van varroabestrijding van invloed is op de langlevendheid van winterbijen.

De presentatie van Lonne ging daar niet over, maar over monitoring. Haar onderzoek ken ik al langer en ik vind het het waardevol. Ik sta geheel achter de uitkomst zoals jij die weergeeft. Veel imkers bestrijden te laat en ondervinden later de gevolgen.
Dat leidt tot bijensterfte. Jij gaat er te snel van uit dat de massale bijensterfte zich voornamelijk voordoet bij deze imkers, maar ik ken geen onderzoek dat dat bevestigt. Integendeel. Je probeert het probleem terug te brengen tot één factor. Had je maar gelijk.
Romée







monitoring bijen en imkers op: http://www.beefriends.org

[Jelte Pieter Dijkstra]

Laten we het onderzoek van Mevrouw Gerritsen er eens bijpakken:

Citaat van de poster: Vroeg of laat bestrijden van Varroa destructor: effecten op winterbijen

Doel onderzoek: te bepalen wanneer de meeste winterbijen worden gevormd in Nederland en hoe verschillende tijdstippen van varroabehandleing de overleving van winterbijen beinvloeden.

Ik zeil maar meteen door naar de conclusies:

1) In gezonde volken worden de meeste winterbijen gevormd tussen half september en half oktober, in met varromijt bsmette volken is dat later.

2) Als volk besmet zijn met varroamijten tot laat in de herfst dan produceren ze meer broed over een langere periode

3)Maar enkele bijen uit een geinfecteerd volk overleven de winter, wat resulteert in een wintersterfte van 67% en hele kleine volken in het voorjaar

4)Het is duidelijk dat gezonde winterbijen pas ontstaan nadat de varroapopulatie geminimalseerd is.

JP

[Gerard Boswinkel]

Hoi Romée en Jelte,

@ Jelte: Bedankt voor het samenvatten van de poster van Lonne
Gerritsen. Onderzoek van Lonne toont naar mijn mening duidelijk aan dat het ontstaan van winterbijen afhankelijk is van het aantal varroamijten in de herfst. Voor wie de hele poster wil lezen hierbij een link

http://documents.plant.wur.nl/ppo/bijen/vroeglaat.pdf

Als je veronderstelling juist was, dan zou er geen massale sterfte geweest moeten zijn bij imkers die in die tijd andere middelen gebruikten. En dat is niet zo.

@ Romée: Dat kan misschien wel zo zijn maar in het monitoringsonderzoek van Lonne Gerritsen kwam naar voren dat volken die besmet waren met nosema beter uitwinterden dan volken die geen nosema hadden[:o)]. Dat geloof jij toch ook niet of wel soms?

Naar mijn bescheiden mening is varroa dé hoofdoorzaak van wintersterfte! Dat daarnaast nosema, virussen ook een invloed hebben geloof ik graag maar deze kunnen pas toeslaan als het volk zwaar is besmet met varroa.

Nogmaals wil ik Lonne Gerritsen aanhalen, die tijdens de jaarvergadering van de BBV een presentatie hield. Zij zei:"Uit de literatuur is bekend dat volken die besmet zijn met varroa

- bijen hebben een lager gewicht
- het immuunsysteem van de bijen is aangetast
- de eiwitreserves van de bijen is lager.

Zeker is dat de afgelopen 5 jaar de nosema ceranae in een groot deel van Europa en de USA haar intrede heeft gedaan. Wellicht speelt dit een belangrijke rol.

In een recent nummer van de DBJ stond een kaartje van Duitsland met daarop de plaatsen waar in 2005 of 2006 (dat weet ik niet meer precies) de nosema ceranae aangetroffen was. Nou ik kan je vertellen dat in een groot aantal 'Bundesländer' deze parasiet nog niet was aangetroffen. Dus dat dat een oorzaak is, betwijfel ik sterk.

Groeten.............

Gerard Boswinkel

[Jelte Pieter Dijkstra]

monitoringsonderzoek van Lonne Gerritsen kwam naar voren dat volken die besmet waren met nosema beter uitwinterden dan volken die geen nosema hadden. Dat geloof jij toch ook niet of wel soms?

Is hiervan ook iets op papier??

jp