Bijenhouden.nl

In het blad Bijenhouden bespreekt Bart de Coo regelmatig iets wat met bijen en Nederlandse taal te maken heeft. In het nummer van november 2016 bespreekt hij een gedicht. In zijn na-overpeinzingen gebruikt hij het woord gebenedijd. Ik kende het woord niet. Ik dacht eerst aan een schrijffout maar het woord kwam nog een keer voor en dus heb ik het woord opgezocht. Gezegend. Bart, bedankt voor de verrijking van mijn woordenschat. En voor de mooie uitleg van het gedicht natuurlijk. Normaal gesproken verdiep ik me nooit in dat soort dingen maar nu dus wel. We zijn er gebenedijd mee, dat Bart zijn kennis hierover met ons deelt.

Bedankt, Wim. C'est sympa.

'Benedijden' is een vernederlandsing van het Latijnse 'bene dicere', wel spreken, het goede zeggen, oftewel 'zegenen'. De naam 'Benedictus' heeft er alles mee te maken. Misschien heb je ook wel eens gehoord van 'vermaledijd', wat dus 'slecht spreken' of 'het kwade zeggen', 'vervloeken' betekent.

Zeer incidenteel krijg ik reacties op mijn schrijfsels, waardoor ik mij wel eens afvraag of iemand ze wel eens leest. Maar ja, wat valt er ook op te reageren? Ondertussen werk ik stug door en zit ik eindeloos te schaven aan mijn stukken.

Ik ben nu bezig aan de laatste aflevering van 'Bijenbellettrie', die zal gaan over een gedicht van de Vlaming Maurice Gilliams. Ik lees het talloze keren over, terwijl ik iedere keer de tekst weer kleine beetjes aanpas. Ik hoop dat ik de zwijgende lezers er een plezier mee doe.

Groet,

Bart

Bart de Coo schreef:Ik ben nu bezig aan de laatste aflevering van 'Bijenbellettrie', die zal gaan over een gedicht van de Vlaming Maurice Gilliams. Ik lees het talloze keren over, terwijl ik iedere keer de tekst weer kleine beetjes aanpas. Ik hoop dat ik de zwijgende lezers er een plezier mee doe.

Groet,

Bart

Bart.

Het was interessant om te lezen hoe je zo'n, in dit geval zwaarmoedig gedicht moet begrijpen. Ik had eerder niet zoveel met gedichten, maar met deze uitleg er bij is het best wel leuk. Vooral wat de honing doet met dit gedicht.

Vredeswens van het Engelenkoor.

Aan des imkerdichter in ons lijfblad verwoorde sentiment,
maak ook ík welwillend met WELBEHAGEN 'n compliment,
al heb ik niet zo veel op met mystieke moderne poëzie
en luister liever naar 't opwekkende lied van vogel en bie.

Des mensen gewone dagelijks leven is al moeilijk genoeg,
zeker na al dat droevig radionieuws van 's morgens vroeg;
nauwelijks wordt er meer zelf hardop gezongen en gefloten;
daarom schrijf ik ze maar:de klinkers;volijverig, onverdroten.

Ik wens hemelse vrede in het hart
van ieder die lijdt aan zielesmart. Zj.

Welbehagend betekent: goedwillend,welwillend(= het goede willend) volgens
de Latijnse vertaling van "bonae voluntatis" in Lucas 2.14
"Gloria in altissimis Deo et in terra pax hominibus bonae voluntatis".

a,e,i, o, u, zijn klinkers, de rest van het alfabet bestaat uit medeklinkers.
bie = bij

Even 'n opfrissertje. Valt het jullie óók op dat het kerklatijn
veel overeenkomsten heeft met het Nederlands en Engels ?
We klagen wel eens dat het Nederlands steeds meer verengelst
en de Angelsaksen klagen dat het Engels zo verlatiniseert is.
Hoe komt dat ?
We hebben het te danken aan de Pax Romana, de eeuwenlange vrede in Europa
en het Midden-Oosten, die in stand gehouden werd tijdens de overheersing
door de Romeinen tot ongeveer 500 na Christus.
Er heerste betrekkelijke rust en welvaart vanuit de huidige tijd bekeken.
De Romeinen brachten ons landbouwkennis, waartoe ook de BIJENTEELT behoorde.

Nu de Nederlands klinkende woorden van de engelenzang achterstevoren.

Voluntatis is verwant met ons volontair. 'n Volontair is iemand die vrijwillig werkt,
dus uit vrije wil en gratis en eervol. "Ehrenambtlich arbeiten"noemen Duitsers dat.
Bonae is verwant met "bonus" (= vergoeding !!). Zie ook het "bene"van gebenedijd.
Hominibus is een verbuiging van het woord homo ofwel mens; denk aan Homo sapiens.
Pax tref je onder andere aan in "Pax Romana" en "Rust in vrede, in pace".
Terra of tarra betekent aarde.
In is in.
Deo komt van het Griekse woord Theos dat je aantreft in Theologie of Godgeleerdheid.
Altissimis tref je aan in het woord "alt". Die kan nog hoger zingen dan een sopraan.
Gloria kennen we van glorierijk ofwel roemrijk,
bijvoorbeeld; een roemrijke dichter. Zj.

bee-tree schreef:..............Altissimis tref je aan in het woord "alt". Die kan nog hoger zingen dan een sopraan..............

Sorry maar een sopraan zingt een toontje hoger dan een alt, van hoog naar laag deelt men de zangstemmen als volgt in:

Soprano leggiero, een uiterst zeldzame, zeer hoge stemsoort
Coloratuursopraan, een bijzonder beweeglijke en hoge sopraan
Sopraan en castraat
Mezzosopraan
Alt
Contra-alt
Contratenor, een mannelijke zanger die in het sopraan- of altregister zingt door middel van falset [kopstem]
Haute-contre [hoge Tenor]
Tenor
Lage tenor
Bariton
Bas-bariton
Bas
Contrabas
Basso profundo
voor verdere uitleg zie hier

Bron Wikipedia

Erick, tussen de Sopraan en Basso profundo mis ik in jouw lijst de Excellentie,
dus de hemelse zanger of zangeres.

Ex caelis betekent : uit de hemel. Caelestis betekent: van de hemel.
Behalve "Gloria in altissimis Deo" wordt er ook "Gloria in excelsis Deo" gezongen.

Nog steeds zijn de meningen van de vertalers verdeeld of
"in altissimis en in excelsis" plaatsaanduidingen zijn of kwalificaties (= eigenschappen)

De vraag is dus : betekent "in altissimis"... "in het hoogste van het hoge"
en betekent "in excelsis" : "buitenhemels",
dus is de vraag : zijn het bepalingen van plaats ?

Of betekent "in altissimis" : "in de allerhoogste",
en betekent "in excelsis" "in de hemelse of hoogwaardige",
dus is de vraag : zijn het eigenschappen (=kwalificaties)?

Kerkvader Hiëronymus , in 347 n.Chr. geboren in Strigova Kroätië
en in 420 gestorven in Bethlehem, tijdgenoot van Kerkvader Ambrosius van Milaan,
vertaalde het Griekse uphistos in "in altissimis" met de betekenis "in het hoge der Hoghe",
dus met een dubbele betekenis. Dat maakt vertalen nog moeilijker dan 't al is.

Het probleem is dat in de oorspronkelijke Hebreeuwse handgeschreven teksten
door de tand des tijds en slordigheid, komma's en andere interpuncties
ontbreken. Bovendien was perkament kostbaar en daardoor moest er dicht op elkaar
en bondig geschreven worden. En de ganzenveer raakte snel leeg en hobbelde
door slijtage en als gevolg van perkament van minder goede kwaliteit.
En tegen het gebruik van hoofdletters werd ook toen gezondigd Zj.

Wim Joosten schreef:In het blad Bijenhouden bespreekt Bart de Coo regelmatig iets wat met bijen en Nederlandse taal te maken heeft. In het nummer van november 2016 bespreekt hij een gedicht. In zijn na-overpeinzingen gebruikt hij het woord gebenedijd. Ik kende het woord niet. Ik dacht eerst aan een schrijffout maar het woord kwam nog een keer voor en dus heb ik het woord opgezocht. Gezegend. Bart, bedankt voor de verrijking van mijn woordenschat. En voor de mooie uitleg van het gedicht natuurlijk. Normaal gesproken verdiep ik me nooit in dat soort dingen maar nu dus wel. We zijn er gebenedijd mee, dat Bart zijn kennis hierover met ons deelt.

Vanmorgen sloeg de schrik me om het hart.
Mijn berijmd bericht waarin "mystieke moderne poëzie" staat,
heeft niets te maken met het HELDERE gedicht van Ida Gerhardt "De bijen"
in ons lijfblad "Bijenhouden" van november jongstleden,
maar met het MISTIGE "Herfst" van Maurice Williams in "Bijenhouden" van december.

Ik was op zoek naar ze om vooral het gedicht van Maurice nog eens te bestuderen,
maar nu met meer WELBEHAGEN. Ik denk dat het GEBENEDIJDER genoemd mag worden
dan wat ik er over heb gezegd(= gedijd) met de zin :
"Ik heb niet veel op met mystieke moderne poëzie".

Ik geef enkele voorbeelden: Met "Het dorp gloeit in zijn klokken van october"
kan hij Campanulabloemen en andere klokvormige bloemen bedoeld hebben.

De versregel "De honing druipt vermoeid in aarden potten" kan alleen maar betekenen
dat Maurice moe werd van het vullen van (grote) kruiken met méér dan RIJPE zomerhoning.
Hij zal best tevreden zijn geweest tijdens het vullen van de aarden potten,
maar nog tevredener toen het karwij geklaard was.
Zelf ben ik wel eens in slaap gevallen tijdens het bottelen
en verwenste dat de stroperige, traag vloeiende honing.

"En eenzaam duurt het gemaal der molenstenen"
"en zoemt" zou ik achter "duurt" gezet hebben.
Tot in de zestiger jaren klonken van een watermolen in mijn
geboortedorp sonoor en melancholiek de molenstenen. Mij klonk het aangenaam
in de oren; er was nog geen lawaaierig verkeer bij die molen. Zj.

P.S. Erick, sorry dat ik je nu pas bedank voor het "muzikaal leerzaam intermezzo".
Kun jij misschien uitzoeken hoe hoog de geluidsfrequentie en toonsoort zijn
van 'n bijenkoningin die TUUT en van eentje die KWAAKT.
Ik noem de tuutster mezzo-sopraan en de kwaakster contra-bas.

bee-tree schreef:..........P.S. Erick, sorry dat ik je nu pas bedank voor het "muzikaal leerzaam intermezzo".
Kun jij misschien uitzoeken hoe hoog de geluidsfrequentie en toonsoort zijn
van 'n bijenkoningin die TUUT en van eentje die KWAAKT.
Ik noem de tuutster mezzo-sopraan en de kwaakster contra-bas.

Helaas voorlopig geen tijd.

Erick, ik heb begrip . We hebben het allemaal druk; ik ben nog steeds
wenskaarten aan het schrijven; kom er niet doorheen; er zijn nog wat adressen zoek.

Op mijn wenskaarten schrijf ik meestal 'n gedicht. Op de kaart voor 2017
heb ik voor enkele mensen de archaïsche wens "Gebenedijd Nieuwjaar" geschreven.
Vanavond en komende nacht trekken we in de buurt rond; de ouderen bezoeken elkaar.
Er wordt dan ook over de bijen gepraat. Ik hoop in de gelegenheid te zijn enkele
versregels van Ida Gerhardt te citeren en van Maurice Williams.

Ter zake van jouw "Helaas voorlopig niet". Ik heb al 'n antwoord opgedoken.
De toonhoogte van een tutende bijenkoningin is 1200 Herz.
De geluidsfrequentie van een kwakende koningin is 1000 Herz. Zjef

P.S. Er staat 1200 Herz, dus geen 12000.
Voor het verschijnsel "Tuten en kwaken" zie J.Speelziek cum suis, Imkersencyclopedie,
isbn 90 210 0590 5 blz. 195, Zomer en Keuning Boeken B.V. 1987
Een prettige jaarwisseling gewenst en een gunstige uitwintering voor jou en de bijen,
dus "gooie roetsj int nuut joar".