Een practische kijk op Varroatolerantie

[Jelte Pieter Dijkstra]

In Bijen is laatst een oproep gedaan aan imkers die varroatolerantie bij hun volken bespeuren. Ik ben benieuwd wie zich heeft gemeld; we zullen het t.z.t. zien. Op het forum zijn er verschillende imkers; o.a. Maarten Kleijne, Romeé van der Zee, Piet Jager, Joost Peschier, Ed Pieterse en ikzelf die zich tevens met dit onderwerp intensief bezighouden. Deze imkers kijken of varroatolerantie op hun bijen van toepassing is en sommige van hen doen dit al geruime tijd. Door de opzet van Bijen is een snelle communicatie en uitwisseling van gegevens practisch onmogelijk. Het forum is dus het ideale medium.
Nu het imkerseizoen in volle gang is, zou ik graag met deze imkers en andere forumers dit seizoen informatie en ervaringen m.b.t. de varroatolerantie bij bijenvolken willen uitwisselen. (Een eerder poging is door Piet Jager eens gedaan, maar dat was aan het einde van het seizoen en wellicht te laat, en mondde helaas uit in een stil zwijgen.)
Ik heb mij voorgenomen om eerst in een korte inleiding de lijnen uit te zetten hoe ik mij deze uitwisselingen van informatie en ervaringen voorstel. Vervolgens zal ik zelf een eerste poging wagen om mijn ervaringen tot nu toe op '˜schrift te stellen'.

Inleiding

Varroatolerantie
Boven genoemde imkers hebben een '˜imkerstrategie' opgesteld die ervoor moet zorgen om varroatolerantie bij bijen aan te tonen. Vaak houdt deze strategie geen strategie in. Bestrijdingsmiddelen worden meestal achterwege gelaten. Chemische bestrijdingsmiddelen, maar ook '˜biologische bestrijdingsmethodes brengen buitengewoon veel nadelen met zich mee.
Op het forum is uitgebreid gedebatteerd over de vraag hoe een dergelijke varroatolerantie tot stand zou kunnen komen. Zo is de gedachte dat bestrijden varroatolerantie remt. De discussie over de oorzaken is op dit moment vrijwel uitgekrisstaliseerd (maar niet achterhaald) en ik denk dat het nú veel interessanter is om '˜in het veld' te kijken. Kijken wat de werkelijke stand van zaken is m.b.t. de varroatolerantie. Ondanks er misschien geen harde feiten kunnen worden geleverd is het van belang om ervaringen door te spelen.
In principe maakt het niet uit als dit allemaal losstaande ervarinkjes zijn of dat er verschillende bijenrassen worden gebruikt of dat er dus verschillen in waarnemingen zouden zijn. De tijd zal het leren of er aan het einde van het bijenzeisoen een (kleine globale) rode draad door het geheel valt te spinnen. Wat zijn duidelijke overeenkomsten en wat de duidelijke verschillen? Wat zouden de aandachtspunten in een volgend seizoen moeten zijn? Watvoor koers moet worden gevaren m.b.t. varroatolerante volken? Zijn er echt aanwijzingen te noemen die duiden op (een duurzame) varroatolerantie? Dat zijn zeer intrigerende vragen.

Het nut
Is het van belang dat Nederlandse imkers zich bezig houden met varroatolerantie? Mijn inziens moet het antwoord '˜ja' luiden. In deze uitwissling wil ik liever niet ingaan op de voordelen die het achterwege laten van chemische middelen met zich meebrengt. (Dit is natuurlijk wel het hoofddoel en de voordeelen zijn legio te noemen.) Het gaat mij om de noodzaak van het opspeuren van varroatolerantie volken in Nederland of juist elders, buiten Nederland.
Ondanks dat grote bijenorganisaties en '“instituten zich tevens bezighouden met varroatolerantie zijn die voor ons als Nederlandse imker een vergezicht, althans voor de imker die gericht is op de Nederlandse Bij. Voor de Nederlandse Bij is het natuurlijk onmogelijk om gewenst teeltmateriaal van buitenaf te betrekken. De imker van dit ras zal dus zeker met de varroatolerantiemogelijkheden van deze bij aan de slag moeten gaan.
Buckfast- en Carnica-imkers zijn minder voor de dit argument vatbaar. Toch ook zij hebben vaak door jarenlange en gedegen teelt de gewenste eigenschappen in hun bijen vastgelegd. Deze eigenschappen zijn vaak uniek. Als deze imkers materiaal van verre aan moeten/zullen trekken zullen de eigenschappen (deels) verloren gaan. Ook zij heb