oud nieuws??? ALBUM der NATUUR 1853

[Æbe]

IETS OVER DEN LEEFTIJD DER BIJEN.
MEDEGEDEELD DOOR Prof. J. VAN DER HOEVEN.

"Over den ouderdom, dien de bijen bereiken, is men het niet eens. Het is echter waarschijnlijk, gelijk ook de proefnemingen van REAUMUR aantoonen, dat zij hierin op de overige insekten geene uitzondering maken, en dat, hoezeer een bijenstok vijf, tien of meer jaren duren kan, het echter volstrekt geen geloof verdient dat de bijen zelve dien leeftijd bereiken. zoo als. b. v. ARISTOTELES meende, volgens wien zij zes of zeven jaar oud worden. De koningin leeft langer dan de werkbijen."

Met deze woorden heb ik op eene andere plaats in het kort trachten zamen te vatten, wat mij door vergelijking van de verschillende schrijvers over dit onderwerp bekend was. Hierbij is echter niet bepaald aangewezen, hoe oud de bijen worden, wel dat zij niet zoo lang leven als ARISTOTELES meende, wiens gevoelen ook door VIRGILIUS is nagevolgd. Wij willen de woorden uit de Georgica van deze dichter. om voor al onze lezers verstaanbaar te zijn, uit de vertaling van DELILLE .hier inlasschen.
"Aussi, quoique le sort, avare de ses jours,
Au septieme printemps en termine le cours ,
Sa race est immortelle; et sous de nouveaux maitres ,
D'innombrables enfants remplacent leurs ancetres."

Onlangs kwam mij over dit onderwerp een opstel in handen. 't geen ik vertrouw dat aan de meeste lezers van het Album der Natuur onbekend zal zijn gebleven, en waarvan ik mij dus veroorloof den hoofdinhoud beknoptelijk mede te deelen.

De schrijver van dat opstel, de heer DESBOROUGH, heeft zich sedert jaren met de bijenteelt bezig gehouden, en is in het bezit van zoodanig een glazen bijenhuis, dat hem ten allen tijde de waarneming der insekten toelaat. Zijne opgaven verdienen derhalve vertrouwen, en zijn arbeid heeft daarenboven de aanbeveling van door de Entomologische Societeit te Londen bekroond te zijn. Maar 't geen mijns oordeels nog het meest vertrouwen in des schrijvers arbeid inboezemt, de wijze, waarop hij bij de oplossing van dit vraagstuk te werk gaat, is hoogst eenvoudig en de uitkomst, tot welke hij geraakt is, geheel binnen het bereik der beoordeeling van elken lezer, die hem in zijn betoog volgen wil.

Het is bekend, dat er bij de honigbij, gelijk bij andere gezellig levende vliesvleugelige insekten, drie vormen zijn, waaronder zich de soort vertoont: ik zoude mij misschien meer verstaanbaar uitdrukken als ik zeide, dat er drie soorten van bijen zijn, wanneer ik op deze wijze den naam soort niet in eene onwetenschappelijke beteekenis bezigde. Men heeft namelijk de koningin, de hommels of darren en de werkbijen. Wat den leeftijd betreft, dien de koningin bereikt, hieromtrent geeft de bijzonderheid opheldering, dat de oude koningin met den zwerm aftrekt.

Stel dus dat uit eenen korf in zeker jaar (A) geen zwerm voortkomt, dan heeft dit verschijnsel geene andere oorzaak, dan dat de oude koningin gestorven is en dat hare plaats door eene nieuwe koningin is in genomen, die zich aIleen in den korf bevindt. In 't volgend jaar (B) zal deze bijenstok een zwerm geven ; van dezen zwerm gaat wederom in een volgend. een zwerm uit (0) , en dus is de koningin van het eerste jaar (A) nog in leven en aan het hoofd van den zwerm. van het tweede.

De waarnemingen van den schrijver geven hem als gemiddelde uitkomst, dat de koningin drie of vier jaren oud kan worden. Hommels of darren worden niet in den korf gevonden, wanneer de koningin in de lente een begin maakt met eijeren te leggen. Elke hommel is in den vorigen herfst door de werkbijen meedoogenloos gedood of uit den korf verdreven. Wij kunnen dus de geboorte der. hommels met naauwkeurigheid opgeven, daar zij eerst in Mei, of het vroegst in het eind van April, 't geen slechts zelden het geval is, in de korven worden waargenomen: Er wordt nog broedsel van hommels (maskers of larven) tot in Augustus gezien. In September worden de hommels gedood. Hun leven duurt dus vijf, of, voor die,