raam om natuurraat te slingeren

[cefas]

Van korf- en toplatimkers hoor (of zie) ik nog wel dat de honing uit de raat geperst moet worden Maar.... in Schotman is er sprake van een raampje ter grootte van een honingraam waarin je natuurraat kunt klemmen om het zo te kunnen slingeren. Is dit niet handig? Ik zal het nog even opzoeken, maar volgens mij wordt het nergens te koop aangeboden. Ik zag er geen plaatje van, maar volgens mij gaat het om een honingraamgroot 'kooitje' in het honingraam. (Kan het nog vager...) Heeft iemand meer informatie, eventueel met een plaatje?
Cefas

[J.L.Trip]

Het gaat waarschijnlijk om een "labordoos"
Joustra schrijft in zijn boek uit 1941:"De gazen doos (Labordoos) wordt nu open neergelegd en gevuld met stukken .........enz.

[Bart de Coo]

Goed geheugen, Jan! Ik kwam die 'labordoos' onlangs tegen en ik had niet gedacht dat er nog meer mensen zouden zijn die die kreet zouden kunnen thuisbrengen. Jij dus.

De labordoos wordt voor het eerst beschreven in het Maandschrift voor de Bijenteelt, november 1932, bladzijde 245 e.v. Het artikel krijgt een vette kop: 'Sensationele Nederlandsche vinding', een chapeau: 'Korfslingerhoning gelijkwaardig aan kastslingerhoning!' en een dubbele ondertitel: 'Groote perspectieven. Korfimkerij weer in het brandpunt van de belangstelling'. Asjeblieft.

De labordoos heeft een boekvorm, d.w.z. twee rechthoekige lijsten voorzien van gaas en aan twee lange zijden verbonden met scharnieren. De uitgesneden raat leg je in het opengeklapte 'boek'. Dan ontzegel je die. Vervolgens klap je het 'boek' dicht en je plaatst het 'boek' in de slinger. Natuurlijk heb je meerdere labordozen nodig, om je slinger in balans te houden, anders gaat je slinger wandelen.

Het ding en de naam 'labordoos' zijn bedacht door de heren De Boer en Lammerink. Het artikel is geïllustreerd met maarliefst vier foto's, wat een dure grap geweest zal zijn. Om in het boekdruktijdperk foto's te kunnen afdrukken, moest je namelijk 'clichés' laten maken, en die waren niet gratis. Er kon bovendien best wat tijd overheen gaan, voor je ze in je bezit had. De redactie van het Maandschrift pakte dus in alle opzichten flink uit.

Een maand later werd er meesmuilend op gereageerd in de brievenrubriek. Alsof De Boer en Lammerink iets nieuws hadden bedacht! Pha! Dat doe ik al jaren! Op die manier ongeveer. Ach ja, alle goede uitvindingen worden vaker gedaan, zullen we maar zeggen.

Ik ben van plan om er een dezer maanden eens een paar te gaan maken. Misschien dat ik een manier kan verzinnen om het eindresultaat op het forum te laten zien. Geduld.


Groet,


Bart

[Oude Essink]

meestal werd de honing in de raat uit de raampjes genomen en als raathoning verkocht; ook hedentendage brengt mooie raathoning ( d.w.z. honing in maagdelijke witte raat) aanzienlijk meer op, dan de uitgeslingertde honing in de pot. De raathoning hoeft niet uit raampjes te komen; je kunt ook vierkante segmenten uitsnijden en in folie bewaren of ook, brokken raathong in potten doen en aanvullen met uitgeslingerde honing ( bij voorkeur acacia om snelle versuikering tegen te gaan). Het verhaal over de z.g. labordoos is interessant; nooit van geweten.


hennie oes

[cefas]

Inderdaad, de labordoos! Schotman heeft het daarover. Nu ik een TBH heb (in het voorjaar in park Angerenstein, Arnhem), moet ik me eens goed gaan voorbereiden op alle foefjes. Als je zo'n doos gaat maken, wil ik 'm zien Bart! Ik zie in het buitenland trouwens wel nog eens raathoning, maar hier nooit. Kijk ik niet in de juiste winkels?

[dree]

Op een duitse site vond ik een paar jaar geleden een eenvoudige slinger die speciaal was ontworpen voor tbh's en andere natuurbouw kasten in de 3e wereld. Het ging om een tafelmodel. De raten werden horizontaal geplaatst. Ik heb er afbeeldingen van maar heb geen idee hoe ik ze hier kan plaatsen. De naam van het ding was "worldextractor", maar googelen daarnaar leverde niets op.
Groet,
Andreas

[Wim Joosten]

Ik heb het artikel uit de groentjes (november 1932) gekopieerd:

De maand waarin onze Vereeniging haar 35-jarig bestaan herdacht, heeft ons verrast met een zeer bizondere vinding van Dr. de Boer, Directeur van het Ned. Honigcontrôlestation en dhr. Lammerink controleur van dat station, waardoor de Nederlandsche bijenteelt een nieuwe phase van ontwikkeling tegemoet gaat en de mogelijkheden nog niet geheel te overzien zijn. Aan Dr. de Boer en zijn controleur brengen wij hier hulde voor hun voortdurende zorg, om uit het bedrijf te maken, wat er maar eenigszins uit te maken is. Hopen wij, dat wij die zorg weten te waardeeren, door ook er toe mede te werken, dat de door deze vinding groote hoeveelheid te winnen 1e kwaliteit slingerhonig slechts onder het Rijksmerk in den handel gebracht wordt. Men leze verder het betreffende artikel in dit Groentje.
RED.

Het is hier te lezen.
http://www.bijen.info/forumzoek/topic.asp?TOPIC_ID=8596

Korfslingerhonig gelijkwaardig aan Kastslingerhonig!


SENSATIONEELE NEDERLANDSCHE VINDING.
Dr. de Boer en dhr. Lammerink lossen op verbluffend eenvoudige wijze eenige van de grootste vraagstukken op bijenteeltgebied op.
GROOTE PERSPECTIEVEN.
Korfimkerij weer in het brandpunt van de belangstelling.


Met bizonder veel genoegen kunnen wij hierbij eene mededeeling doen, die overal in Imkerskringen groot opzien zal baren en niet in liet minst in de kringen van onze eenvoudige korfimkers met gejuich zal worden begroet.

Wij mogen het hier wel verklappen, dat de zorg voor onze korfimkers, ons het meest heeft bezig gehouden. Wij weten maar al te goed, dat juist zij het zijn, die onder de meest moeitevolle omstandigheden leven en vaak moeite hebben om het hoofd boven water te houden, zoodat velen er het bijltje al bij hebben neergelegd of althans zeer belangrijk hun bijenstand, die voorheen nogal een vrij belangrijk deel van hun inkomen uitmaakte, hebben ingekrompen.

De oorzaak was, dat zij hun product slechts tegen miniem lage prijzen van den hand konden doen en het bedrijf dus niet loonend was. Door het practisch sluiten van de grenzen voor onzen honig werden de korfimkers opnieuw getroffen door Duitschland.

Wij wisten wel een middel en dat is, gaat zoo spoedig mogelijk over tot den lossen bouw. Dan oogst ge meer en betere raathonig, dan kunt ge de beter betaalde slingerhonig oogsten, dan kunt ge meer voor Uw bedrijf maken.

Maar wij kunnen moeielijk beschikken over den geldbuidel van een ander en er zijn er heel wat onder onze leden, die geen geld voor kasten en kunstraat enz. kunnen missen en daarom ook al aan het aartsvaderlijk bedrijf vasthielden. Pogingen zijn aangewend om goedkoope kasten te maken om die binnen het bereik te brengen van den minst bedeelde, doch al begint de zaak zich te wijzigen, er is nog geen sprake van, dat binnen afzienbaren tijd de losse bouw het alleenrecht heeft.

Met één slag zijn al die vraagstukken op den achtergrond gebracht door de buitengewoon ingenieuse vinding van Dr. de Boer en dhr. Lammerink, die zich daardoor voor de korfimkers — en voor hen niet alleen — buitengewoon verdienstelijk hebben gemaakt.

Het is hun gelukt een toestelletje uit te denken, waardoor het mogelijk is den korfhonig (zomer- en heidehonig) tot een gelijkwaardig product te maken aan de
slingerhonig, die uit de losse bouw komt. Op verbluffend eenvoudige wijze is het mogelijk korfhonig te slingeren zonder dure machine's, zonder den honig te breken, zonder een enkele andere kunstbewerking te doen ondergaan dan slingeren (heidehonig natuurlijk ook met het Kolbtoestel voorbewerken).

Wie zich slechts even voor oogen stelt, wat daarvan het gevolg kan zijn, die zal met ons moeten beamen, dat het hier een buitengewoon sensationeele vinding betreft, waardoor de korfbijenteelt een geheel ander aanzien begint te krijgen en tevens het woningvraagstuk aan beteekenis gaat verliezen.

Als het mogelijk is uit de korven een gelijkwaardig product te krijgen als uit de kasten, dan gaan we weer een nieuwe phase van omwikkeling van de bijenteelt in en wij aarzelen niet om deze nieuwe vinding ie noemen één van de voornaamste van de laatste 100 jaar.

Wij wenschen Dr. de Boer, zoowel als dhr. Lammerink. den controleur van liet Ned. Honigcontrôlestation geluk met deze vinding, maar niet minder feliciteeren wij onze korfimkers, die in deze beide bijenliefhebbers de beste vertegenwoordigers van hunne belangen hebben gevonden.
Laten wij nu het woord aan de uitvinders.
JOH. A. JOUSTRA.

HET CENTRIFUGEEREN (SLINGEREN) VAN KORFHONIG.

Door Dr. H. W. de Boer en B. H. Lammerink.

Een der groote voordeelen, welke de bijenteelt met lossen bouw (naast andere voordeden) biedt, is wel, dat de honig uit bijenkasten centrifugeerbaar is, dat zoowel uit de honigkamerramen als, indien dit noodig wordt geacht, uit de broed-kamerramen de honig door middel van een centrifuge (honigslinger) kan worden gewonnen.

Deze gecentrifugeerde honig bevat weinig stuifmeel en bevat geen lichaamssappen van bijenlarven, is daardoor helderder en over het algemeen beter houdbaar dan pershonig; bovendien kristalliseert slingerhonig minder spoedig dan pershonig, wat zijn oorzaak waarschijnlijk heeft in het „zuiverder" zijn van de slingerhonig, n.l. het minder bevatten van allerlei microscopisch kleine partikeltjes, die voor een deel als punten van uitgang voor de kristallisatie kunnen dienen. Over het algemeen heeft slingerhonig eigenschappen, welke dezen als consumptie-honig naast,pershonig meerwaardig maken.

Aangezien naar, in Nederland gewonnen, pershonig weinig vraag is, zou het in het belang van den Nederlandschen iemker in het algemeen zijn, indien ook de honig, gewonnen in korven, zou kunnen worden gecentrifugeerd en indien de kwaliteit van dezen honig kon worden opgevoerd, zoo mogelijk gelijk gemaakt aan die van kast-slingerhonig.

In enkele streken van ons land wordt thans reeds korfhonig geslingerd, door den uitgebroken honig min of meer fijn te breken en door centrifugeeren den vloeibaren honig te scheiden van de vaste wasdeelen; deze honig is weliswaar beter van kwaliteit dan pershonig, doch door het breken (grof maken) der raten, worden vele stuifmeelcellen stukgemaakt en vele waswandjes der cellen te fijn gebroken, zoodat de aldus verkregen honig, ook na zeven troebel is en al zeer spoedig door intredende kristallisatie ondoorzichtig en gedeeltelijk vast wordt. Deze centrifge-honig uitgebroken (gemalen) korfhonig is een tusschenproduct tusschen kast-slingerhonig en korf-pershonig.

Wij hebben daarom uitgezien naar de mogelijkheid om korfhonig te slingeren, zoo, dat het product gelijk wordt aan dat van gewone slingerhonig.

Wij meenen de oplossing te hebben gevonden op zeer eenvoudige wijze en doen hiervan mededeeling, nadat wij ons op twee verschillende iemkersbedrijven hebben overtuigd van de uitstekende wijze, waarop met behulp van de door ons geconstrueerde, wel buitengewoon eenvoudige inrichting, korfhonig kan worden geslingerd, welke gelijkwaardig is aan gewone centrifugehonig (slingerhonig).

Het door ons geconstrueerde hulpmiddel bestaat uit een platte doos, zooals de foto duidelijk aangeeft, gemaakt van hout, met twee zijwanden van stevig gaas; deze doos bevat aan den eenen lengte-kant twee scharnieren, aan den anderen kant twee haakjes, zoodat de doos als een boek kan worden geopend en gesloten; de dikte van de doos is zoo, dat een flinke honigraat nog juist zonder al te veel beschadigd te worden, tusschen de beide gazen wanden past. De doos heeft verder de afmetingen van een broedkamerraam.


Labor-doos voor het slingeren van korfhonig.

Gebruiksaanwijziging:

Breek de raten uit de korven op voorzichtige en zindelijke wijze, of nog liever: snij ze uit. Snij uit deze raten zooveel mogelijk stukken, welke ongeveer in de doozen passen (de overblijvende stukken worden later passend en aansluitend in de doozen gelegd). Leg deze stukken raat in de doozen; ontzegel daarna met een ontzegelvork de raten aan den eenen kant. Sluit daarna de doos en leg deze op de andere zijde, waarna de doos weer geopend wordt. Nu ligt de andere, nog niet ontzegelde kant van de honigraat boven; ontzegel ook die kant, sluit de doos weer en plaats deze in de centrifuge, op dezelfde wijze als een broedkamerraam in de centrifuge wordt gezet.


Het ontzegelen van den korfhonig in de Labor-doos.

Indien in de korf hoofdzakelijk heidehonig aanwezig is, is de werkwijze eenigszins anders en wel als volgt:

Vul de doozen met passende grootere of kleinere stukken honigraat; ontzegel deze aan eene zijde en bewerk die zijde met het toestel van Kolb; centrifugeer thans deze eene kant der raten grootendeels leeg.



Neem nu de doozen weer uit de centrifuge en doe deze zoo open, dat thans de andere zijde boven komt te liggen; ontzegel ook die kant, bewerk de honig met het toestel van Kolb en centrifugeer.

Niet alleen is zomerhonig op deze wijze geheel uit de honigraten van een korf te slingeren, doch ook heidehonig is, indien men het toestel van Kolb op de juiste wijze gebruikt, met behulp van deze centrifuge-doozen bijna geheel uit de raten te verwijderen.

Bovendien hindert het niet zoo erg, indien een raat iets beschadigd wordt, immers de leeggeslingerde stukken honingraat zijn bestemd om verder tot bijenwas te worden verwerkt.

Onze ondervinding is, dat met behulp van deze centrifuge-doozen, honing zelfs heidehoning, gemakkelijk uit korven als slingerhoning kan worden gewonnen en wel kan honig worden gewonnen van eene kwaliteit, die geheel gelijk is aan die van slingerhonig uit kasten, aangezien de raten niet gemalen of gebroken worden en het stuifmeel in de raten blijft.

We weten allen, dat uit broedkamerramen met nogal veel stuifmeel, toch normale slingerhonig kan worden gewonnen, omdat het stuifmeel geheel in de cellen achterblijft; dit geschiedt ook met het stuifmeel van de stukken honingraat uit de korven, welke in de centrifuge-doozen worden geplaatst. Zooals alle productiemethoden, moet ook deze wijze van winning van korfhonig met de noodige zindelijkheid en voorzichtigheid worden uitgevoerd. Hoe minder de raten worden gebroken dus hoe meer deze met een scherp mes in de benoodigde groote stukken worden verdeeld, hoe beter het is.

Voor een centrifuge waarin drie ramen kunnen worden geslingerd, heeft men vanzelfsprekend drie van deze centrifuge-doozen noodig.

Wij raden echter aan, indien het bedrijf niet al te klein is, 2 of 3 stellen van deze aan te schaffen. De prijs behoeft geen bezwaar te zijn, daar de doozen door hunne eenvoudige constructie, slechts een luttel bedrag kosten.

Indien men echter beschikt over 2 of 3 stel doozen kan één persoon de raten in passende stukken snijden en in de doozen leggen; een tweede persoon kan de raten ontzegden op de door ons aangegeven wijze en een derde persoon kan centrifugeeren.

Door deze arbeidsverdeeling kan de centrifugeerende man onafgebroken aan het werk blijven en in eenige uren kunnen honderden ponden slingerhoning van uitstekende kwaliteit uit een aantal korven worden gewonnen.

Wij hebben deze centrifuge-doos genoemd de Labor-doos; „labor" beteekent: werk, arbeid, wij hopen, dat de korfimker aan den arbeid zal tijgen, dat hij niet zal zeggen: „het zal wel niet kunnen", of „ik vrees dat liet niet kan" doek dat hij zal probeeren. Wij twijfelen er niet aan dat de korfimker er in zal sagen, volgens de door ons aangegeven methode, slingerhoning van uitstekende kwaliteit uit zijne korven te winnen.



DE LABOR-DOOS NIET NIEUW.


Uit verschillende mededeelingen blijkt ons, dat de Labor-doos, waarover wij in het vorig nummer zoo'n enthousiast schrijven plaatsten, niet nieuw is. Toen het Orgaan werd afgedrukt bevonden wij ons in Noord-Brabant, alwaar dhr. Lauwers, de Voorzitter van den Brabantschen bijenhoudersbond ons mededeelde, dat hij al sedert een jaar of 12 die doos gebruikte.
Later vernam ik, dat zij ook reeds in Duitschland bekend was en dhr. v. Giersbergen deelde mij mede, dat die vinding niet alleen niet nieuw, doch nog zeer primitief was. Ook dhr. Buitenhof te Eerbeek zou zijn korfhoning reeds jaren op deze wijze bewerken. Dhr. Mebelder te Doetichem heeft om het heele geval hartelijk moeten lachen, evenals dhr. Raad te Hilversum, terwijl dhr. Dames in Leeuwarden mij bericht dat hij steeds zoo'n doos bij het slingeren gebruikt. Dhr. Kos te Aalten gebruikt die doos al sedert 17 jaar. De laatste geeft nog enkele waardevolle aanwijzingen, welkt wij t.z.t. zullen mededeelen.
Dhr. Raad heeft deze doos reeds beschreven in "Onze Tuinen" van 19 October 1923 blz. 61 en 62 met foto o.a. schrijft hij daarin:Dit instrument stelt ook korfimkers in staat hun uitgesneden raten te slingeren. Dhr. Mebelder deelt mede, dat in de prijscourant van fa. Wille i. Sa. deze doos voorkomt (1907) en ook dhr. Raad heeft die doos er in aangeboden gezien. Deze laatste adviseert veel Hollandsche en Buitenlandsche prijscouranten aan te vragen, omdat men er veel uit leeren kan en wellicht een instrument erin vindt, dat ons goedgevonden toeschijnt. Dhr. W. A. van Elmpt te Soest schrijft ons, dat dit instrument, geheel van gaas, door dhr. v. G. op de opleidingscursssen werd gedemonstreerd en hijzelf dit toestel een vorig jaar op eene lezing te Soest ter sprake bracht.

Het betreft hier dus geen nieuwe vinding; zij is zelfs al betrekkelijk oud. Mij was zij niet bekend en ook aan Dr. de Boer was zij dit niet. Maar zoowel Dr. de Boer als ondergeteekende en ook vele anderen zien in dit instrument een uitstekend middel, om de korfimkers er boven op te helpen.
Met verbazing vernemen wij dan ook, dat zoo'n uitstekend hulpmiddel wel aan enkelen bekend was en ook door hen werd toegepast, doch blijkbaar te weinig waarde hechtten aan het groote voordeel, dat dit instrument den korfimker zou kunnen bieden. Het is ons n.l. bekend, dat enkele groot-imkers na het bekend worden hun korfhonig op deze wijze behandelden en dagelijks een paar honderd pond van 1e kwaliteit slingerden. Of zit hem de kneep hierin, dat sommige belanghebbenden liever niet zagen, dat dit instrument in grooter kring bekend werd?
Een inzender schrijft me n.l. "Eenige jaren geleden heb ik enkele jaren achter elkaar korfhonig voor een opkooper geslingerd, doch die opkooper gaf mij de raad om dit middel niet publiek te maken, omdat er toch al overproductie van slingerhonig is en men zijn honig toch al slecht kwijt kan".
Concurrentievrees mag den echten imker niet weerhouden om iets, dat hem waardevol toeschijnt, bekend te maken. En wat zou het? Millioenen K.G. honig worden jaarlijks van buiten in ons land ingevoerd. Onze korfimkers zitten met een prima product, doch hun ontbrak het aan de noodige instrumenten, om hun product als 1e kwaliteit consumptiemiddel te verwerken. Al hebben enkelen zich dan ook al vroolijk gemaakt over deze "vinding" er is mede bereikt, dat zij thans in meer dan 8000 imkersgezinnen bekend werd en naar wij hopen door onze korfimkers geregeld zal worden toegepast.
Om alle misverstand weg te nemen, zij hier nog gemeld, dat wij positieve voorstanders zijn van den lossen bouw. Dat, indien wij voor de keuze geplaatst werden, korven of kasten, wij zonder eenige aarzeling de laatste zouden kiezen. Maar wij vinden het een gelukkig feit, dat nu algemeen bekend is geworden, dat ook de minder bedeelde imkers in de gelegenheid zijn, met goedkoope middelen een eersteklas product te oogsten. Het zal dan tenslotte uit zijn met de bewering, dat Nederland niet voldoende in eigen productie kan voorzien en dat het grootste gedeelte van onzen honig als consumptiehonig ongeschikt is.
JOH. A. JOUSTRA.

[cefas]

Hartstikke bedankt voor de leuke bijdrage!
Cefas

[Oude Essink]

Breek de raten uit de korven op voorzichtige en zindelijke wijze, of nog liever: snij ze uit. Snij uit deze raten zooveel mogelijk stukken, welke ongeveer in de doozen passen (de overblijvende stukken worden later passend en aansluitend in de doozen gelegd). Leg deze stukken raat in de doozen; ontzegel daarna met een ontzegelvork de raten aan den eenen kant. Sluit daarna de doos en leg deze op de andere zijde, waarna de doos weer geopend wordt. Nu ligt de andere, nog niet ontzegelde kant van de honigraat boven; ontzegel ook die kant, sluit de doos weer en plaats deze in de centrifuge, op dezelfde wijze als een broedkamerraam in de centrifuge wordt gezet.

Als ik nu mijn ogen sluit om een beeldende voorstelling te krijgen van "hoe het eraan toegaat" , dan zie ik een onnoembaar geklieder voor mij.

[Bart de Coo]

Als ik nu mijn ogen sluit om een beeldende voorstelling te krijgen van "hoe het eraan toegaat" , dan zie ik een onnoembaar geklieder voor mij.

Ik ben toevallig bezig om zes van deze dozen te maken. We zullen zien, Hennie. Ik had nou juist zo gehoopt dat er allemaal zindelijk aan toe gaat op deze manier. Maar ik zal tegen die tijd vast en zeker wat foto's plaatsen.

Op een duitse site vond ik een paar jaar geleden een eenvoudige slinger die speciaal was ontworpen voor tbh's en andere natuurbouw kasten in de 3e wereld. Het ging om een tafelmodel. De raten werden horizontaal geplaatst. Ik heb er afbeeldingen van maar heb geen idee hoe ik ze hier kan plaatsen. De naam van het ding was "worldextractor", maar googelen daarnaar leverde niets op.

Ik weet precies wat je bedoelt. Ik heb die foto's ook gezien. Ik ben alleen vergeten waar.

Bart