Beroker uit de oudheid

[Bart de Coo]

Op de bijgeleverde foto zie je een bladzijde uit een Engels boekje over de historische imkerij in Groot-Brittanië. Ik vond het via: www.martinanewton.com.

Je ziet een tekening van een beroker uit de oudheid, zoals die ook al beschreven werd door Columella in de eerste eeuw na Christus. Hij werd gevuld met gedroogde koeienmest. Die stak je aan en vervolgens blies je in de grote opening. Door de kleine gaatjes kwam dan de rook naar buiten waarmee je de bijen kon kalmeren.

Een paar weken geleden bezocht ik het archeologisch museum in Skopje, Macedonië. Ik mocht er snotdomme geen foto's maken. Het museum was nog zo nieuw, dat de collectie eerst gecatalogiseerd moest worden. Vandaar. In dat museum hadden ze zo'n beroker, een originele dus van een paar eeuwen van voor de jaartelling, helemaal puntgaaf. Tot mijn verbijstering kon een medewerker van het museum precies vertellen wat het voor ding was. Dus ik zeg tegen die man 'respect!' Daar kon die smakelijk om lachen. Hij zei er gelijk achteraan 'it's just a theory.' Want hij vertelde ook dat er wellicht insecten in het algemeen mee verjaagd werden, dus niet alleen bijen.

Misschien moest ik maar eens eentje namaken.

Groet,

Bart

[Bart de Coo]

En kijk eens waar mijn oog op valt. Dit illustreert mooi hoe je kunt worstelen met historische teksten over de bijenteelt. Er kunnen jaren overheen gaan voordat je eindelijk snapt wat er staat.

In het fragmentje dat met de tweede alinea begint, wordt deze oeroude beroker gewoon beschreven. Het fragment komt dus uit het Bieboek van Jacob Cats, een werkje dat nooit voor publicatie bestemd is geweest en dat Cats waarschijnlijk voor zijn eigen lol op zijn ouwe dag heeft zitten overschrijven van anderen. Het moet tussen 1650 en 1660 (over-)geschreven zijn en het werd pas eind achttiende eeuw voor het eerst gepubliceerd.

[Hans van der Post.]

Goed Bart die spitterij!

[Bart de Coo]

Ja hoor, daar is weer een beschrijving. Wat ontzettend leuk is dit. Eindelijk snap ik wat er staat. Merk op dat de auteur een reden geeft voor de merkwaardige vorm van het toestel.

'Daar toe gebruikt men een Rookvat, het zy aarden, het zy van koper, met een engen hals, zynde boven vol gaten, om geene vlam te veroorzaken, en de Byen te doden, die’er ook niet in konnen vallen. Dit Rook-vat moet buiten by de Byekorf gehouden, en de rook met een Ganze-vlerk daar in gedreven worden.'

Afkomstig uit de eerste druk van 'De grote Chomel', 1743.

Groet,

Bart

[pflipp]

Bart,

Je hoeft die berokers niet na te maken. Tegenwoordig kun je die dingen per twee kopen, plastic uitvoering, en heten ze 'Crocs'.

Duurt even voor ze goed branden, maar daarna een zeer bevredigende aanhoudende kolom rook

[FrancA]

Bart,

Je hoeft die berokers niet na te maken. Tegenwoordig kun je die dingen per twee kopen, plastic uitvoering, en heten ze 'Crocs'.

Duurt even voor ze goed branden, maar daarna een zeer bevredigende aanhoudende kolom rook

[Bart de Coo]

Ik had echt even hoop. Een paar uur lang leefde ik in de veronderstelling dat je het meende. Ik heb serieus zitten googelen en iedere keer kreeg ik natuurlijk alleen maar sites naar die plastic nepklompen met gaatjes. Totdat het kwartje viel en ik achterbleef met een wat bescheten gevoel.

[pflipp]

Sorry Bart, ik had nog even getwijfeld hoe ie over kwam, maar ik dacht, ach het zal toch niet tot zo veel verwarring leiden, toch? Wel dus. Volgende keer wacht ik wel tot 1 April. Fijne dagen!

[Bart de Coo]