Late aardhommelkoninginnen?

[Astrid Schoots]

De afgelopen dagen heb ik verschillende koninginnen van de aardhmmel gezien, die nog duidelijk op zoek waren naar nestelgelegenheid. Dus in ieder geval zonder stuifmeel aan de poten, maar ook; systematisch over de grond speuren en in donkere hoekjes onder een afdak zoeken naar muizenholletjes. Ik zag ook een moer een holletje in rul zand proberen uit te graven.
Is dit inderdaad nestzoek-gedrag, en is dat niet enorm laat in het seizoen?
Ik heb nu twee keer een vijfsterren-nestplaats aangeboden (natte honing, stuifmeel, nestmateriaal), maar na een nachtje opsluiten verlaten ze het weer zonder pardon.

Nog iets leuks: afgelopen week kwam ik bij een mevrouw die een varenplant wilde verhuizen. Er bleek een akkerhommelnestje in te zitten, waarop ze de bijenvereniging belde om raad. De enorme stronk was al los en het nest ten dode opgeschreven. Ik heb het nestklontje met moer en een paar minihommeltjes nu thuis in een koninginnenkastje staan, en ze hebben zich prachtig ingevlogen en komen alweer met stuifmeel thuis!!
Astrid

[Bart de Coo]

Ik bezit het boekje Hummeln van Eberhard von Hagen. Ik geloof dat ik het lang geleden besteld heb bij hymenoptera.de, of het was wildbienen.de of iets dergelijks. Je ziet het ook altijd liggen bij boekenstalletjes op de Apisticus Tag.

Daarin wordt beschreven dat hommels zeer goed in staat zijn om de cyclus nog eens te herhalen. Als je nu zoekende hommelmoertjes ziet, dan zijn dat wellicht jonge, pas bevruchte moertjes van dit seizoen. Erg onwaarschijnlijk klinkt dat allemaal niet, vind ik, want ook honingbijen kunnen in één seizoen twee cycli doorlopen. Je moest de oude moeren uit de voorzwermen eens de kost geven die er in juli alweer vandoor gaan.


Groet,

Bart

[wilde]

wellicht jonge, pas bevruchte moertjes van dit seizoen

Helaas is dit onzin Bart. Hommelkoninginnen worden eenmaal bevrucht vrij vlot na de uitkomst en dat is omstreeks half juni - half juli, afhankelijk van de startdatum van de oude koningin in het voorjaar.

Astrid, de kans is groot dat aardhommelkoninginnen die nu nog nestzoekgedrag vertonen zijn geparasiteerd door de nematode Sphaerularia bombi (een wormachtig diertje van 1 mm) met een enorm lange uterus (eierstok). De nematode belaagt een koningin op de overwinteringsplek in de grond. De worm dringt bij de hommel binnen in het lichaam en plant zich daar voort. Dat gaat per worm om 5000 tot 10000 nakomelingen. De hommel kan geen nest beginnen door aantasting van de hormoonhuishouding en gaat uiteindelijk dood. De massa nieuwe wormen verspreiden zich in de grond en hopen in de volgende winter weer een slachtoffer te vinden.

In het algemeen is het niet zinvol om in mijn omgeving (Zeeland) na april nog hommels in nestkasten proberen te krijgen. Noordelijker zal het iets later zijn. Het is mij nooit gelukt na april. De meeste zoeksters zijn geparasiteerd: het zoekgedrag is er nog steeds, maar de rest van de acties kan niet meer plaatsvinden.

Groet, Albert

[Astrid Schoots]

Astrid, de kans is groot dat aardhommelkoninginnen die nu nog nestzoekgedrag vertonen zijn geparasiteerd door de nematode Sphaerularia bombi (een wormachtig diertje van 1 mm) met een enorm lange uterus (eierstok). De nematode belaagt een koningin op de overwinteringsplek in de grond. De worm dringt bij de hommel binnen in het lichaam en plant zich daar voort. Dat gaat per worm om 5000 tot 10000 nakomelingen. De hommel kan geen nest beginnen door aantasting van de hormoonhuishouding en gaat uiteindelijk dood. De massa nieuwe wormen verspreiden zich in de grond en hopen in de volgende winter weer een slachtoffer te vinden. (..) De meeste zoeksters zijn geparasiteerd: het zoekgedrag is er nog steeds, maar de rest van de acties kan niet meer plaatsvinden.
Groet, Albert

Brrr, akelig verhaal, toch bedankt voor de duidelijkheid.
Ik had deze twee hommelmoeren dus beter kunnen doden dan in de watten leggen?
Astrid