een beroepsimker erbij (middeleeuws)

[Mirjam van Leeuwen]

Hoi Frans

Blijft boeiend en hoe meer je leest hoe meer je wilt weten.
(stukje over Ambroisia was ook top!!)
In ieder geval tot nu toe alvast heel erg bedankt voor al je inbreng.
Het is bij elkaar al een boek op zich!
Groetjes Mirjam v. Leeuwen

[Frans vanTongeren]

Beschermingsmiddelen voor de imker zèlf

* GEDRAG
- Laat ik starten met Vergilius, de hoofse, verfijnde dichter van 2000 jaar geleden, die een vredig bestaan leidde tussen zijn citroenbossen en bijenkorven. Om de beginnend imker liefde voor de bijen bij te brengen zou men hem het vierde boek van de Georgica in handen moeten drukken.
"Wanneer ge den honingoogst in bezit gaat nemen, moet ge eerst uw kleren besprenkelen en uw adem reinigen met zuiver water, en daarna pas de korven naderen, in uw hand de opjagende rook houdende."
- Butler (rond 1650) schreef:
' Als gij de gunst van uwe bijen wilt houden, dat zij u niet steken, dan moet gij de dingen vermijden, die hen kunnen beledigen: gij moet niet bevuild noch onrein zijn; wànt zelf uiterst schoon en zuiver, verafschuwen zij alle vuilheid en liederlijkheid. Gij moet niet tot hen komen met de reuk van zweet aan u, of met een stinkende adem, na het eten van prei, uien of knoflook. Het onaangename daarvan neemt men weg met een kroes bier..
Gij moet niet hijgende en blazende tot hen komen, noch drukke bewegingen maken, noch hen heftig afweren wanneer zij u schijnen te willen steken. Gij moet voorzichtig uw hand bewegen en hen kalm verwijderen.
Doet Gij zulks, dan zullen zij u LIEFHEBBEN en uit alle anderen kennen.'
* Tot de uitrusting van de imker behoorde beschermende kleding.o.a.
DE KOGEL. .
Dit was een bijenkap die aan de voorkant een hoepel met kleine openingen, kiertjes, gaatjes had.
De oudste hoepel had een vlechtwerkje van wilgetenen.
(zie: de kopergravure 'De Imkers' van Pieter Breughel de Oude(1515-1569)
Later werden er metalen spijltjes gespannen tussen de hoepelrand. Een dwarsverbinding van ijzerdraad moest er voor zorgen dat de spijltjes niet teveel gingen 'wijken' van elkaar.
Bij de latere kapruintiepjes werd op mondhoogte een schuifje bevestigd om het roer van een pijp door te kunnen steken.
Later in de tijd bestond het vizier (de hoepel ) uit een vlechtwerkje van paardenhaar.
* BEROKERS
Bijen krijgen elfseptember-stress als ze rook in hun woning geblazen krijgen. Ze zuigen zich dan vol met honing en zijn dan minder tot een steek in staat!
Vroeger gebruikte men hier smeulend tondel voor dat met ketsend vuursteen werd aangestoken.
(tondel is een zwam die als een bruine, keihard gebakken pannenkoek aan een boom kleeft)
*
Met dank aan 'Het verhaal van de honingbij' van Tickner Edwardes, 'De oude imkerij' van Jacobs en Plettenburg, 'Het Bijenboek' van Joustra en..'De Jeugd Encyclopedie'
*
Nou Mirjam, dit was het dan.
Al wéér blijkt de visie van de MOL van toepassing te wezen..
....................'AL WROETENDE KOMT MEN ER DOOR'...................................

[Frans vanTongeren]

Mirjam, nog eentje dan..
In de tweedehelft van de negentiende eeuw, begon men pas serieus te rammelen aan de Middeleeuwse theorieën
In het 'Groentje' van 15-07-1898 schreef Em. BEGEMANN uit Roermond een bevlogen essay over:
-
LEERT VOOR ALLES THEORIE, ANDERS BLIJFT GIJ IN PRACTIJK NIET VEEL MEER DAN EEN STUMPERD
-
Bovenstaande tekst is van Freiherr August von Berlepsch.
Deze was op 't gebied van bijenteelt, een evenknie van Dzierzon,
-
Von Berlepsch schreef:
Het is niet gemakkelijk zich te ontdoen van vooroordeelen, overlevering en bijgeloof; en toen Dzierzon zijne meer juiste inzichten over de algemene huishouding der bijen bekend maakte, ondervonden zijne theorieën vinnige bestrijding, onvervaard en met klem handhaafde hij echter zijne denkbeelden en beweerde boudweg, dat de Rijn zijne wateren opwaarts naar de bronnen zou voeren; zoo zijne theorie over het leven der bijen onjuist zou blijken.
-
Velen nu ymkeren volgens overlevering zonder een juist begrip te hebben van wetten of eigenschappen, die de bijenteelt beheerschen. Velen nog hebben daaromtrent bizarre ideeën, die aan 't ongelooflijke grenzen of het bespottelijk naïeve nabijkomen.
Voor hen zeker is in de eerste plaats noodig daaromtrent juistere denkbeelden te krijgen en beter te worden ingelicht. Anderen zijn er, die beter weten, maar de kracht missen; zij behoeven voorlichting en leiding. Weer anderen meenen geroepen te zijn het voorbeeld te geven, maar onvoorbereid maken zij fiasco; zij zijn dan zichtbare teekens, dat men schipbreuk kan lijden en schrikken dan anderen af. Voor die allen nu is 't noodig: 'leert theorie'

[Mirjam van Leeuwen]

Hoi Frans (en iedereen uiteraard)
Thanks for asking. Helemaal top:D, kan niet anders zeggen. De eerste dag uiteraard nog een beetje onwennig in mijn huis rondgelopen in kostuum op klompen maar de tweede dag ging al soepeler. Veel mensen die echt geinteresseerd zijn. Even aan de was ruiken, honing proeven, en de sappige verhalen over de middeleeuwse kennis (weinig!) zijn enorm leuk om te vertellen. De respons is heel oke, van kinderen, volwassenen en nieuwe kollegae.
Op de foto of film met een lege korf of een stuk bijenwas.
Minpuntje, m'n bijenstal is nog steeds niet af (hopelijk volgende week maandag, wordt door een school als stageprojekt gedaan) dan moeten we nog twee vliegende korven regelen/kopen en dan is het plaatje echt naar mijn zin.
(wie heeft het recept voor de juiste verhouding voor het insmeren van de bijenkorven met leem/koeieshit/klei?)
Ook mijn korfvlecht gereedschap is nog niet helemaal kompleet maar ook dat komt wel goed. Voorlopig kan ik mij toeleggen op een goed verhaal ontwikkelen, een mooi vuurtje maken (valt om de donder niet mee, nooit op scouting gezeten en dat merk ik nu pas) en alles een beetje netjes houden. (schapen uit mijn groentuin jagen enzo).
Gisteren een mooi hommelkoningin zien vliegen die duidelijk op zoek was naar een geschikte nestplaats. Lekker zeker een kwartier achter haar aan gehobbeld. Blijven juwelen van insecten waar ik een warm plekje voor heb. Kon ik op mijn vorige werk niet doen!

Stikt hier van de bloeiende willigen, ben in staat om al onze bijenkasten te verkassen, maar of dat nog zo verstandig is. Het fruit loopt al uit Hopelijk is het woensdag nog zulk weer, dan gaan we de eerste kontrole doen. Ons goede voornemen dit jaar is om zo min mogelijk in de kasten te gaan werken dus als hij open gaat, doen we meteen het omwisselen van de kasten, scheelt weer een keer.

De directeur van het Archeon is er nog niet helemaal uit hoe we dat met die vliegende korven moeten gaan doen.Hij heeft het nog wel eens over "netten ervoor" enzo Dieren mishandeling heeft ervoor gezorgt dat in sommige gedeelten van het park al dieren zijn weggehaald omdat we te weinig toezicht konden houden. (niet alleen kinderen ook volwassenen schijnen kuikengooien leuk te vinden...) Maar ja, wie bijtjes pest, komt vanzelf aan de beurt. Is het niet door mij dan wel door de bijen..

Groetjes van Mirjam
(die heel veel spierpijn heeft van het op klompen lopen!)

[Frans vanTongeren]

Hallo Mirjam,
als je thuis zit uit te rusten, met de benen omhoog(zonder klompen) zou je eens kunnen klikken naar:Vergilius en de Bijen deel 2:
http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.asp?TOPIC_ID=844
Daar is de dichter in proza te volgen!
Ik heb genoten van je verslag. Je hebt echt plezier in je Middeleeuwse baan, zo te lezen.
Je lijkt een echt natuurmens te wezen die geniet van hommels, wilgen en knappende, vlammende takken (héééél klein beginnen met takjes; na toenemende verhitting kunnen er dikkere op.)
'Vliegend korven' zal moeilijk worden. Misschien moet je dan Harry Potter inschakelen!
Ik hoop nog eens wat van je Archeon-ervaringen te mogen lezen.
Succes (en mooi weer)!

[Mirjam van Leeuwen]

Beste allemaal

Inmiddels wordt er hard aan mijn bijenstal op het Archeon gewerkt.
De zijkanten en achterkant zijn riet gedekt (? vaag werkwoord) volgens oud gebruik door een van onze medewerkers en mijn aanstaande husband.
Bij ons thuis staat de eerste korf klaar.
We kregen een belletje uit Kamerik over een zwerm. De mensen hadden geen flauw idee wie er in de buurt bijen had dus op naar de zwerm. Wij als de wiedeweerga een korf spalken en met wat honingwater insmeren. We haalden wat bamboestokjes uit de tuin maar dat handige maatje wat we van Leo van Gelderen hadden gehad om de bijenafstand tussen de stokjes te bepalen hebben we iets te goed opgeborgen..onvindbaar dus.Dan maar op de gok.

De meneer die ons had gebeld was absoluut niet bang voor de bijen en stond er nogal dichtbij te kijken. Op het tafeltje lag een gezellig arrangement van dakpannen, stenen, plantjes en een klein potje. De dames moeten wanhopig zijn geweest want dit sloeg nergens op. Er zaten wat bijen in het potje gepropt en de rest lag er centimeters dik overheen. Dit was een handschoenen klus. Met veel geveeg, geschud en gerommel hadden we in ieder geval het potje leeg (waarvan wij sterk het vermoeden hadden dat daar de koningin in zou zitten). We keken in de korf en de bijen bleven gezellig bovenin hangen. De korf hebben we op de tafel gezet en brutaal om een kop koffie gevraagd.
En inderdaad... na een lekker bakkie en wat bijenpraat later was de laag bijen van de tafel in de korf gekropen en we konden de komplete zwerm meenemen.
Die staat nu bij ons op het balkon gezellig te vliegen. Omkeren vinden we eng want er is al een keer een stukje raat uitgevallen.
Misschien komt dat door de bijenafstand die we niet optimaal hebben met de stokjes, misschien was de raat te vers. In ieder geval lagen er eitjes in en in het Archeon hebben vele mensen zich verbaasd over de vorm en kleinte van een bijenei.
Als de stal helemaal af is (er moet nog een dak op en een bord bij met de pakkende tekst " mens of dier, niet voorbij hier want wie onze rust verstoord wordt met angelen doorboord" gaat de korf naar het Archeon.

[Erik Speksnijder]

Omkeren vinden we eng want er is al een keer een stukje raat uitgevallen.
Misschien komt dat door de bijenafstand die we niet optimaal hebben met de stokjes, misschien was de raat te vers. In ieder geval lagen er eitjes in en in het Archeon hebben vele mensen zich verbaasd over de vorm en kleinte van een bijenei.

Het bovenstaande verhaal komt me bekend voor. Enige jaren terug ben ik, naast m'n andere kasten, ook 2 korven gaan houden (a la Speelziek).
Ook ik kon het niet laten om na enkele dagen te spieken, wat die bijtjes al gepresteerd hadden. Een paar stukken maagdelijke raat braken uit en lieten me met een beroerd gevoel (en een wijze les rijker) achter.
Als je wilt kijken, kun je het beste wachten tot je bijtjes met hun raatbouw de eerste spijltjes hebben gehaald. De raten kunnen dan wel tegen een stootje. Wil je toch kijken, keer dan de korf zachtjes in de lijn van de raatbouw om. Draai je de raten haaks op de bouw om, dan knakken ze en breken door hun gewicht af.

Erik

[Frans vanTongeren]

'Imkeren op de Lüneburgerheide'
http://www.bijenhouden.nl/forum/topic.asp?TOPIC_ID=1273
past goed bij imkeren in de M.E.
Geen woonplaats voor bijen in lichtgewicht, piepschuim kastjes, maar wonen in stoere, indrukwekkende korven die van materialen uit de omgeving (zuidelijk van Hamburg)zijn vervaardigd.

[Frans vanTongeren]

In het BRABANTS DAGBLAD van 29-01-'03 stond het volgende (Fr.:ingekorte) bericht:
-
Geleerde wetenschapper bijenkorfautoriteit
Door Paul Spapens

Toon Brekelmans is priester en wetenschapper. Zijn eenvoudige woonvertrek in het klooster van het Missionarissen van de Heilige Familie aan de Tilburgseweg in Goirle ademt beide uit: een houtsnijwerk-heiligenbeeld tegen de muur, boeken over kerk en religie op het salontafeltje, boeken in het Frans en het Latijn over dezelfde onderwerpen in een kast. Een vage sigarenlucht completeert de eigen sfeer van een paterkamer. Alles klopt bij het beeld van een priester en wetenschapper, maar één object in de kamer hoort hier niet thuis: een gevlochten bijenkorf. Geamuseerd reikt Brekelmans (1930, Udenhout) een boekje aan. Het is een levendig geschreven handleiding tot het vlechten van bijenkorven. 'Door Toon Brekelmans' staat op het omslag. De eerste druk verscheen in 1979, een tweede in 1983. De vraag bleef dermate groot dat onlangs een herziene versie is verschenen. Een boek over het vlechten van bijenkorven, terwijl de in 1958 priester gewijde Brekelmans in Rome door de jezuïeten is opgeleid tot wetenschapper. Vanaf 1964 was deze doctor in de kerkgeschiedenis als leraar verbonden aan onder meer de voorloper van de Theologische Faculteit in Tilburg.
-
Udenhout
Naarmate Brekelmans meer van zijn doopceel ligt, des te moeilijker wordt het een prangende vraag terug te houden: hoe --in hemelsnaam-- komt iemand met zo'n achtergrond er toe een bestseller te schrijven over zoiets nederigs als het vlechten van bijenkorven? Zijn boek is overigens het enige dat in het Nederlands over dit onderwerp is verschenen. Het begin van het antwoord ligt aan de Schoorstraat in Udenhout waar vader Brekelmans op zijn boerderij ook een paar bijenvolken hield. "Terug uit Rome heb ik altijd wat volken zelf gehad", zegt hij onderweg naar zijn eigen bijenstal in de bosachtige tuin met eigen kerkhof achter het klooster. Heel, heel jammer dat dit hier vermoedelijk allemaal zal verdwijnen wanneer over een paar jaar de laatste negen broeders en paters naar Teteringen verhuizen.
-
Cursus
Bijen verpersoonlijken als het ware de liefde van Brekelmans voor de natuur. In de stal liggen bundels buntgras en roggestro, tegen een muur hangen gespleten bramentakken. Ziedaar al wat nodig is om zoiets moois als een korf voor bijen te maken. "Ik leerde het in 1965-1966 van Gart van Gorkom uit De Moer en ik vervolmaakte de techniek toen ik in Rijen woonde", aldus de bijenkorvenvlechter. Brekelmans weigert overigens van een ambacht te spreken; bijenkorvenvlechten deed een bijenhouder er bij, niet om aan de kost te komen. Bieboeren wilden van hem de techniek leren. Hij schreef een beknopte handleiding, die weer de basis vormde van het boek. Begin februari start op de Ambrosiushoeve in Hilvarenbeek een door hem gegeven cursus bijenkorvenvlechten. Daar is veel belangstelling voor. "De techniek alleen uit het boekje leren blijft toch moeilijk", zegt de Goirlese pater, "ge moet 't écht zien."
Het boekje kost € 12,50 en is te bestellen bij Het Bijenhuis, Postbus 90, 6720 AB Bennekom.